Άγνωστο ποιοι παράγοντες συντελούν στην επιτυχία ή -εν προκειμένω- στην αποτυχία μιας εκδήλωσης, μιας βιβλιοπαρουσίασης συγκεκριμένα. Ο συγγραφέας; Η προβολή της εκδήλωσης; Ο εκδοτικός οίκος; Το βιβλιοπωλείο στο οποίο φιλοξενείται; Οι καιρικές συνθήκες; Η ώρα; Η εργάσιμη εβδομάδα; Η οικονομία; Ο καπιταλισμός; Η διαιτησία; Βεβαίως, συζητήσιμο είναι και το κατά πόσον η μικρή προσέλευση συνιστά αποτυχία, διότι έτσι υπάρχει ο κίνδυνος ταύτισης της ποσότητας με την ποιότητα.
Δεκατέσσερις ξύπνιοι άνθρωποι και ένας που κοιμόταν στην καρέκλα του βρεθήκαμε χθες το βράδυ στον «Ιανό» για να ακούσουμε τον Πέτρο Τατσόπουλο να μιλά για το τελευταίο του βιβλίο «Γκαγκάριν – Ο κόσμος από χαμηλά». Αργοπορημένος 20 λεπτά και ζητώνας συγγνώμη γι’ αυτό, ξεκίνησε να μιλά, διόλου αποθαρρυμένος από τη μικρή προσέλευση. Αντιθέτως, για την επόμενη μία ώρα, φρόντισε ως σωστός επαγγελματίας να τιμήσει τους παριστάμενους με μιαν πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία-παρουσίαση, που πραγματικά είναι απορίας άξιον πώς κατάφερε ναρκώσει έναν εκ των παρευρισκομένων.
Ισως ο κ. Τατσόπουλος, παρότι δημοφιλής συγγραφέας, να έχει αδικήσει τον εαυτό του τα τελευταία χρόνια με την ενασχόλησή του με την πολιτική, τις συχνές εμφανίσεις στην τηλεόραση, τις συνεντεύξεις (με συχνά αμφιλεγόμενες δηλώσεις, για την μισή… Αθήνα τουλάχιστον).
Οι λίγοι που βρεθήκαμε στον «Ιανό» σταθήκαμε τυχεροί για τη… μοναξιά του συγγραφέα, καθώς, αντιθετα με ό,τι συνηθίζεται στις βιβλιοπαρουσιάσεις, ουδείς δημοσιογράφος (ή, ακόμα χειρότερα, πολιτικός) δεν βρέθηκε να μας μιλά για τον συγγραφέα και το έργο του. Αντιθέτως, είχαμε την ευκαιρία της απευθείας επαφής με τον συγγραφέα χωρίς διαμεσολαβητές και βαθυστόχαστες αναλύσεις.
Το «Γκαγκάριν – Ο κόσμος από χαμηλά» είναι ένα βιβλίο φόρος τιμής για τον προσφάτως πρόωρα χαμένο σκηνοθέτη Νίκο Τριανταφυλλίδη και το “Gagarin 205”, τον πολυχώρο πολιτισμού που φιλοξένησε πλήθος εκδηλώσεων και συναυλιών τα τελευταία χρόνια.
Είναι ένα μυθιστόρημα, όπως είπε ο κ. Τατσόπουλος, non fiction, ένα μυθιστόρημα χωρίς μυθοπλασία, είδος που εγκαινιάστηκε από το αρχετυπικό μυθιστόρημα του Τρούμαν Καπότε «Εν ψυχρώ». Δεν είναι η πρώτη φορά που γράφει non fiction – είχε προηγηθεί η «Καλοσύνη των Ξένων», που πραγματεύεται την πραγματική ιστορία της υιοθεσίας του Πέτρου Τατσόπουλου και το οποίο έχει κάποια συνάφεια με το «Γκαγκάριν – Ο κόσμος από χαμηλά», καθώς μετά τη συγγραφή της «Καλοσύνης των Ξένων» είχε μιαν ιδέα για ένα άλλο μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα ένα υιοθετημένο παιδί που μαθαίνει ότι ο βιολογικός του πατέρας του είναι πορνοστάρ. Κάπως έτσι, ο Πέτρος Τατσόπουλος θέλησε να γνωρίσει από κοντά την πλέον ταυτισμένη με το πορνό στην Ελλάδα μορφή, τον Κώστα Γκουσγκούνη. Και κάπως έτσι, οδηγήθηκε στο Gagarin 205 και γνώρισε τον ιδιοκτήτη του Νικόλα Τριανταφυλλίδη, σε ταινίες του οποίου είχε εμφανιστεί ο Γκουσγκούνης, όχι ως πορνοστάρ αλλά ως κανονικός ηθοποιός. Και κάπως έτσι, άρχισε να μαθαίνει την ιστορία του Gagarin 205, αλλά και ιστορίες μέσα και γύρω απ’ αυτό. Kαθώς η μία ιστορία οδηγούσε στην άλλη, με συνάφειες και συνειρμούς που δεν περνούσαν από το μυαλό του, έφτασε στο σημείο να γράψει το καινούργιο του βιβλίο, μέσα σε διάστημα έξι ετών, αναζητώντας του αρμούς που συνδέουν τις ιστορίες μεταξύ τους.
Ιστορίες που ξεκινούν από τότε που ο Γιούρι Αλεξέγεβιτς Γκαγκάριν, ο πρώτος κοσμοναύτης στην ιστορία της ανθρωπότητας, ήρθε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1962, χωρίς να μπορεί να φανταστεί πως η επίσκεψή του θα προκαλούσε μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις, μέχρι που τέσσερις δεκαετίες αργότερα, κι ενώ ο ίδιος θα έχει ήδη βρει τραγικό θάνατο, ένας κακόφημος κινηματογράφος, σε μια από τις πλέον υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας, θα αναβαπτιζόταν με το όνομά του.
Πρόκεται για μια απόπειρα αφήγησης της ιστορίας της μεταπολεμικής Ελλάδας, από τη θρυλική πλέον ομιλία του Μάνου Χατζιδάκι για το ρεμπέτικο στο Θέατρο Τέχνης έως τη βλάσφημη εκπομπή του για τον Φλωρινιώτη στο Τρίτο Πρόγραμμα, από τους λασπότοπους της Καλαμαριάς έως τις ελληνικές παροικίες στο Μόντρεαλ, το Σικάγο και την Αστόρια. Από τις σελίδες του παρελαύνουν εμβληματικές μορφές της λαϊκής σάτιρας και των εφηβικών ονειρώξεων όπως ο Χάρρυ Κλυνν και ο Κώστας Γκουσγκούνης, αλλά και ο Μάρκος Βαμβακάρης, η Σωτηρία Μπέλλου, η Άννα Βίσση, ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, ο Χαρίλαος Φλωράκης, ο Μανώλης Γλέζος (ο οποίος -κι αυτή ήταν η μοναδική πρόσφατη πολιτική αναφορά της βραδιάς- όπως αποκάλυψε ο κ. Τατσόπουλος, πρόσφατα αναρωτιόταν και προβληματιζόταν για το πολιτικό του μέλλον, αρνούμενος να το βάλει κάτω και να τα παρατήσει, παρά το πέρασμα των χρόνων) και ουκ ολίγοι ακόμη φαινομενικά αταίριαστοι άνθρωποι.
Όπως είπε ο κ. Τατσόπουλος, το βιβλίο αποτελεί μια προσπάθεια αυτογνωσίας, μια προσπάθεια να ειπωθεί η ιστορία από κάτω προς τα πάνω: «Μαθαίνουμε ποιο ήταν οι πρωθυπουργοί, μαθαίνουμε τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα, δεν μαθαίνουμε όμως τίποτα για τους ανθρώπους που πραγματικά μας διαμορφώνουν, που μας φτιάχνουν αυτό που είμαστε, γιατί εμείς είμαστε ο συνδυασμός όλων αυτών των πραγμάτων – όλες τις Ελλάδες τις εμπεριέχουμε και τις εκφράζουμε, όλες οι Ελλάδες μας σημαδεύουν», κατέληξε.
