Ακόμη κι αν δεν έχεις ακούσει τίποτε για το σημαντικό μαστοροχώρι της Μακεδονίας και περνάς τυχαία από τον Πεντάλοφο, δε γίνεται να μην εντυπωσιαστείς από την προσεγμένη αρχιτεκτονική του, τα όμορφα πετρόκτιστα σπίτια του, τα λιθόστρωτα καλντερίμια.
Πέτρινα γεφύρια, σημερινά «κοσμήματα» της περιοχής αλλά κάποτε απαραίτητα για τη σύνδεση χωριών στο ιδιαίτερο ανάγλυφο του Βοΐου, θα μπορέσετε να θαυμάσετε στους οικισμούς Ανθοχώρι, όπου βρίσκεται το εντυπωσιακό γεφύρι της Πραμόριτσας, Σβόλιανη, Κριμήνι, Ροδοχώρι, Τριάδα, Κοιλάδι, Μόρφη, Χρυσαυγή. Χτισμένος σε υψόμετρο από τα 950 ώς τα 1.050 μέτρα, ο Πεντάλοφος ή Ζουπάνι ξεχωρίζει για την ομορφιά του αλλά και την Ιστορία του. Πρόκειται για το μεγαλύτερο μαστοροχώρι της Μακεδονίας και γύρω του βρίσκονται κι άλλα ενδιαφέροντα χωριά, όπως ο Βυθός, το Δίλοφο με τα αρχοντικά του, η καταπράσινη Αγ. Σωτήρα.
Οι Ζουπανιώτες ήταν ξακουστοί για την τέχνη τους και, οργανωμένοι σε σινάφια, μιλώντας τη δική τους γλώσσα, τα Κουδαρίτικα, έχτισαν αρχοντικά, εκκλησίες και μοναστήρια, καμπαναριά, καλντερίμια, περίτεχνες βρύσες και πέτρινα γεφύρια όχι μόνο στην Ελλάδα -πολλά αρχοντικά του Πηλίου είναι δικά τους δημιουργήματα-, αλλά και στα Βαλκάνια, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στην Ασία.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας το Ζουπάνι διαδραμάτιζε πολύ σημαντικό ρόλο στη βορειοανατολική Πίνδο, διατηρώντας αμιγώς ελληνικούς πληθυσμούς, ενώ στα χρόνια της επανάστασης, το 1829, το χωριό κάηκε. Στο Μακεδονικό Αγώνα αποτέλεσε ορμητήριο του Παύλου Μελά, αλλά και του συνταγματάρχη Δαβάκη την εποχή του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Καθόλου τυχαία δε βρίσκεται στην είσοδο του χωριού το άγαλμα της Γυναίκας της Πίνδου, καθώς από εκεί ξεκινούσαν οι γυναίκες φορτωμένες με πυρομαχικά για το μέτωπο, κουβαλώντας τραυματίες στην επιστροφή τους στο χωριό.
Αξιοθέατα
Στα αξιοθέατα του οικισμού ανήκει η εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου, που αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο κτίσμα στο χωριό. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική του 1742, μοναδικής αρχιτεκτονικής και αγιογράφησης. Πρέπει οπωσδήποτε να θαυμάσετε από κοντά τη μονή Αγίας Τριάδας και την τεχνητή λίμνη που θα βρείτε στο δρόμο, καθώς θα κατευθύνεστε προς το μοναστήρι. Στη μονή θα φτάσετε ακολουθώντας τις πινακίδες από το Βυθό Πενταλόφου και αφού οδηγήσετε ή περπατήσετε σε μια πανέμορφη διαδρομή 6 χλμ. Επίσης, αν σας αρέσει η πεζοπορία, μπορείτε να ακολουθήσετε οριοθετημένο μονοπάτι από το χωριό, που φτάνει μέχρι τη θέση Ρουμάνι.
