Το νησί των μύθων και των αρχαίων μυστηρίων, που συνδυάζει τα θειούχα θερμά νερά, τη δροσιά των χειμάρρων και των καταρρακτών (κρέμαση όπως τους αποκαλούν οι ντόπιοι), την πλούσια φύση και την γυάλινη αλμύρα της θάλασσας, εκπέμπει την ιερότητα των τόπων του ως κάτι μοναδικό, πλημμυρισμένο από τη μυρωδιά της ρίγανης και του θυμαριού που σε ακολουθεί σε κάθε σου διαδρομή υπό το βλέμμα του Σάος (Φεγγάρι), του ορεινού όγκου που κυριαρχεί στο βλέμμα όταν το καράβι πιάσει στο λιμάνι, την Καμαριώτισσα.
Μακριά από κοσμικότητες και ενοχλητικούς ήχους παρά μόνον αυτούς που προκαλεί η φύση, όπως οι διαδρομές των νερών, οι ήχοι των ανέμων, το τραγούδι του τζίτζικα και τα χοροπηδητά των αγριοκάτσικων, η Σαμοθράκη είναι επιβλητική και καλεί όλους να αγγίξουν τη μοναδικότητά της.
Καλεί με τους ήχους της τους λάτρεις της φύσης να την εξερευνήσουν προσφέροντάς τους παράλληλα, αρχαιολογικούς θησαυρούς, εκκλησάκια σε απόκρημνες πλαγιές, αμόλυντο ντόπιο φαγητό, απόμακρες καταγάλανες ακρογιαλιές και προπάντων ηρεμία συνδυασμένη όμως με μια παράξενη ενέργεια.
Η Χώρα
Περίπου 6 χλμ. από το λιμάνι της Καμαριώτισσας βρίσκεται η Χώρα της Σαμοθράκης, κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Σάος. Μια βόλτα στα παραδοσιακά σοκάκια, ανάμεσα σε πέτρινα αναπαλαιωμένα κτίρια (ο οικισμός, που χρονολογείται το 15ο αιώνα, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος), και στις όμορφες πλατείες, θα σας ανταμείψει. Θα δείτε ελάχιστα «αϊτσένια» σπίτια, δείγμα μιας από τις πιο αρχέγονες μορφές οικιστικής μονάδας στο χώρο της Μεσογείου. Η καλύτερη ώρα για να επισκεφτείτε τη Χώρα είναι το απόγευμα λίγο πριν από τη δύση του ήλιου, ώστε να απολαύσετε το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα από την κορυφή του οικισμού, όπου βρίσκονται τα ερείπια του μεσαιωνικού Κάστρου, απομεινάρι της κυριαρχίας των γενοβέζων Γατελούζων γύρω στο 1400.
Στη Χώρα αξίζει να επισκεφτείτε την Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1875), για τις πολύτιμες εικόνες της και τις κάρες των “Πέντε Μαρτύρων της Σαμοθράκης”, το Λαογραφικό Μουσείο και το εξωκλήσι του Σωτήρος.
Βουτήξτε στις φημισμένες βάθρες
Ο φυσικός πλούτος της Σαμοθράκης προσφέρει μια απόλαυση διαφορετική κάθε φορά για τους μυημένους, μοναδική για τους αρχάριους. Ο χειμώνας αλλάζει κάθε χρόνο το τοπίο και τις διαδρομές των νερών, που πηγάζουν από τα σπλάχνα του Σάος και δημιουργούν τις γνωστές βάθρες, μοναδικό φαινόμενο σε ολόκληρο το Αιγαίο.
«Χείμαρρος Φονιάς»
Μην τρομάζετε από την ονομασία του χειμάρρου… Η βόλτα στις σκιές των πλατάνων και δίπλα στα παγωμένα νερά του θα σας αποζημιώσει. Περίπου 2 χλμ. από τη γέφυρα θα αντικρίσετε την πρώτη μεγάλη βάθρα που δημιουργούν τα νερά του, με έναν καταρράκτη 12 μέτρων, την οποία μπορούν να προσεγγίσουν εύκολα και παιδιά. Η συνέχεια είναι λίγο δυσκολότερη, ωστόσο προσβάσιμη από ενήλικες, και θα σας οδηγήσει σε πολλές μικρότερες ή μεγαλύτερες βάθρες, με παγωμένα αναζωογονητικά νερά. Όποιοι φτάσουν στη λεγόμενη Κλείδωση μπορούν να βουτήξουν στα τρεμάμενα από την πίεση του 35 μέτρων καταρράκτη νερά, μια εμπειρία μοναδική.
«Γριά βάθρα»
Ανάμεσα σε πλατάνια, καστανιές και μυρτιές βρίσκονται τα Θέρμα, όπου υπάρχουν και τα θερμά θειούχα ιαματικά λουτρά. Μπορείτε λοιπόν, μετά από ένα λουτρό στα ζεστά θεραπευτικά νερά, να πάρετε το μονοπάτι για τη «Γρια Βάθρα» και τα πιο δροσερά νερά των καταρρακτών της. Η διαδρομή εντυπωσιακή, με εναλλαγές ανάβασης και δροσερής βουτιάς, και στην επιστροφή μπορείτε να ξεκουραστείτε στα καφενεδάκια των Θερμών τρώγοντας το γλυκό του κουταλιού της Σαμοθράκης «πραούστι» (κιτρινιπράσινο άγριο δαμάσκηνο που φύεται κυρίως στη Σαμοθράκη) ή πίνοντας μια δροσερή ντόπια βυσσινάδα.
Πηγές και βάθρες υπάρχουν παντού στο νησί, ακόμη και στο χωριό Ξηροπόταμος, καθώς και πάνω από το εκκλησάκι του Χριστού, ενώ αν επιχειρήσετε τη βόλτα με το καραβάκι γύρω από τη Σαμοθράκη θα θαυμάσετε τον «Κρεμαστό», που από ύψος 83 μ. χύνεται στη θάλασσα, καθώς και τα «Πανιά της Γριάς», χαραγμένους απόκρημνους βράχους, που θυμίζουν εσώρουχα γυναικών (πανιά όπως τα αποκαλούν οι ντόπιοι).
Παραλίες
Αν θέλετε μια εναλλαγή από τα θερμά και δροσερά νερά στην αλμύρα της θάλασσας, υπάρχουν επιλογές. Οι Κήποι είναι μια ολοκάθαρη ακρογιαλιά, με σκούρο βότσαλο, από την ανατολική πλευρά του νησιού που αντικρίζει την Ίμβρο, ενώ από τη νότια πλευρά η Παχιά Άμμος, με χοντρή άμμο, όπως αποκαλύπτει και το όνομά της, θυμίζει αιγαιοπελαγίτικη παραλία. Από τη βόρεια πλευρά το νησί είναι μια απέραντη παραλία, όμως το χαρακτηριστικό της είναι η πέτρα με απέραντη σκιά από αιωνόβια πλατάνια.
Πριν φτάσετε στην παχιά Άμμο υπάρχει πινακίδα που οδηγεί στο εκκλησάκι της Παναγίας της Κρημνιώτισσας, κτισμένο πάνω σε έναν ψηλό βράχο και μοιάζει να αιωρείται στο κενό. Η θέα από εκεί είναι καταπληκτική, ενώ εάν ανεβείτε, απολαύστε έναν καφέ ή και κατσίκι στο φούρνο, αντικρίζοντας το πέλαγος.
Απλησίαστες χρυσαφένιες αμμώδεις παραλίες (Βάτος, Κατάρτι και άλλες… ανώνυμες) υπάρχουν από την νότια πλευρά του νησιού που προσεγγίζονται μόνο με βάρκα.
Ιερό των Μεγάλων Θεών
Στην Παλαιόπολη, υπάρχει ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, όπου τελούνταν τα μυστήρια των Μεγάλων Θεών, τον οποίο πρέπει να επισκεφτείτε. Στα Καβείρια Μυστήρια συνέρρεε κόσμος από όλη την Ελλάδα για να συμμετάσχει, κυρίως τον 3ο π.Χ. αιώνα. Στον αρχαιολογικό χώρο της Παλαιόπολης βρέθηκε το Άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης, το μαρμάρινο γλυπτό άγνωστου καλλιτέχνη της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στο ναό των «Μεγάλων Θεών» Καβείρων και παριστάνει φτερωτή τη θεά Νίκη. Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου.
Στην περιοχή υπάρχει και το Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο δυστυχώς παραμένει κλειστό για το κοινό από το 2015, λόγω έργων συντήρησης και τοποθέτησης εκθεμάτων.
Περί γαστρονομίας
Παραδοσιακά η Σαμοθράκη έχει να σας προσφέρει πλούσιες γεύσεις τοπικών προϊόντων που αξίζει να δοκιμάσετε. Καταρχήν, το ψητό κατσικάκι ελεύθερης βοσκής στη σούβλα, τηγανόψωμα με κολοκυθολούλουδα, γοργόβραστο με πιλάφι (μαγειρεμένο γρήγορα νερόβραστο κρέας μεγάλου ζώου, από το ζωμό του οποίου φτιάχνεται πιλάφι με γάλα), κοκκινιστό με λιωμένα καρύδια, πανηγυρίσιο φαγί, δηλαδή κρέας με πιλάφι, παραδοσιακά ξεροτύρια και μυζήθρες, φλομάρια (ντόπια ζυμαρικά), κιρκούτ (επτάζυμο κουρκούτι), αλλά και παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού από ντόπια φρούτα (πραούστι, δηλαδή άγριο δαμάσκηνο, βύσσινο, καρυδάκι, αλλά και χασλαμά, δηλαδή χαλβά σε ταψί και τηγάνι.
Μη χάσετε πανηγύρι!
Αν πέσετε πάνω σε πανηγύρι, μην παραλείψετε να πάτε. Τα καλοκαιρινά πανηγύρια του νησιού γιορτάζονται με ντόπιες συνταγές και πάντα με κατσικάκι σούβλας. Κάποια από αυτά:
Του Προφήτη Ηλία, 20 Ιουλίου: Εορτάζεται την παραμονή το βράδυ στον Προφήτη Ηλία με παραδοσιακό γοργόβραστο κρέας και χορό και ανήμερα το βράδυ με χορούς στις ταβέρνες του χωριού και κατσίκι σούβλας.
Της Αγίας Παρασκευής, 26 Ιουλίου: Εορτάζεται στην Αγία Παρασκευή της Παλαιόπολης με παραδοσιακό γοργόβραστο κρέας και χορό μετά την πρωινή λειτουργία στον αρχαιολογικό χώρο των Πύργων των Γατελούζι.
Του Σωτήρος, 6 Αυγούστου: Εορτάζεται στη Χώρα με πρωινή λειτουργία στο ξωκλήσι του Σωτήρος και με παραδοσιακό γλέντι το βράδυ στην πλατεία Παπα Γιώργη
Της Παναγιάς, 15 Αυγούστου: Εορτάζεται στη Χώρα με παραδοσιακό γλέντι το βράδυ στην πλατεία Παπα – Γιώργη.
Στην κορυφή του Σάος
Κάθε χρόνο στην Πανσέληνο του Αυγούστου, ο Ορειβατικός Σύλλογος «Φεγγάρι», όπως είπε στο dailythess.gr ο πρόεδρος Σάββας Παπαγιαννάκης, διοργανώνεται ανάβαση στο Σάος και διανυκτέρευση στην κορυφή του. Η ανάβαση διαρκεί 4 – 5 ώρες και, όπως μας είπε ο κ. Παπαγιαννάκης, αξίζει η πανσέληνος από την κορυφή του Σάος.
Φωτογραφίες Γιούλη Αγγέλη
