“Μπορείτε να με φυλακίσετε, αλλά δεν μπορείτε να με κρατάτε εδώ”, γράφει ο φυλακισμένος Τούρκος συγγραφέας, Αχμέτ Αλτάν, στο τέλος του βιβλίου του με τίτλο “I Will Never See the World Again” (“Δεν θα ξαναδώ ποτέ τον κόσμο”), το οποίο έχει λάβει εγκωμιαστικές κριτικές. “Γιατί, όπως όλοι οι συγγραφείς, έχω μαγικές ιδιότητες. Μπορώ να περάσω μέσα από τους τοίχους σας εύκολα”.
Το βιβλίο–ουσιαστικά μια σειρά από δοκίμια–που ”φυγαδεύτηκαν” από τη φυλακή ανάμεσα σε σημειώματα προς τους δικηγόρους του, επαινέθηκε από τους κριτικούς όταν κυκλοφόρησε στο Βερολίνο την άνοιξη και την περασμένη εβδομάδα συμπεριελήφθη στη λίστα των υποψηφίων για το βραβείο μη λογοτεχνικού πεζογραφήματος Baillie Gifford, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 50.000 λιρών.
Ο Αλτάν βρίσκεται στη φυλακή ήδη τρία χρόνια έχοντας καταδικαστεί σε ισόβια για «προσπάθεια ανατροπής της συνταγματικής τάξης διά της βίας», μια κατηγορία που αφορά το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο του 2016.
Η καταδίκη του είχε προκαλέσει την οργή της παγκόσμιας κοινότητας συγγραφέων. Μάλιστα, μέσα από μια μάταιη έκκληση προς τον Ερντογάν 38 βραβευμένοι με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφείς ζητούσαν την αποφυλάκισή του.
Από το κελί του στην υψηλής ασφαλείας φυλακή της Σηλυβρίας ο Αλτάν εκφράζει για μια ακόμη φορά σήμερα την ανυπακοή του μέσα από τις σελίδες ενός νέου βιβλίου.
“Έγραψα ένα νέο μυθιστόρημα”, δήλωνε στην Observer μέσα από μηνύματα που η εφημερίδα αντάλλαξε με τον δημοσιογράφο της μέσα από το κελί του. Όπως και το “I Will Never See the World Again”, το νέο του βιβλίο με τίτλο “Lady Life” (“Η κυρία Ζωή”), αναμένεται να κυκλοφορήσει πρώτα στα αγγλικά. Πρόκειται για μια κωμωδία που διαδραματίζεται στη σημερινή Κωνσταντινούπολη με φόντo την καταστολή και τις πολιτικές αναταραχές και ηρωίδα του μια γυναίκα, την Χαγιάτ, που στα τούρκικα σημαίνει “ζωή”.
“Αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που δεν παίρνει τη ζωή πολύ στα σοβαρά. Αποδείχτηκε ένας πολύ διασκεδαστικός χαρακτήρας”, εξηγεί ο δημιουργός της.
Σύμφωνα με την φίλη του Γιασμίν Τσονγκάρ, η οποία θα μεταφράσει στα αγγλικά το βιβλίο, το περιεχόμενό του είναι πολύ αστείο. Πάντα όμως στο φόντο υπάρχει μια κατακερματισμένη κοινωνία με μια οικονομία σε κρίση, γεμάτη από “νεόπτωχους”, που εξαθλιώθηκαν έπειτα από μια εκτεταμένη εκκαθάριση των αποκαλούμενων αντιφρονούντων.
Έπειτα από την απόπειρα ανατροπής του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι–δημόσιοι υπάλληλοι, καθηγητές, δικαστές, αξιωματικοί της αστυνομίας, στρατιώτες, δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί, έχουν χάσει την δουλειά τους. Οι περισσότεροι κρίθηκαν ύποπτοι για διασυνδέσεις με το δίκτυο του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιερωμένου Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος θεωρείται από τις τουρκικές αρχές ο ”εγκέφαλος” του πραξικοπήματος. Περισσότερα από 300.000 βιβλία που συνδέονται ή δεν συνδέονται με τον Γκιουλέν καταστράφηκαν και η οικονομία κατέρρευσε
Ο 69χρονος Αλτάν, ένας μαχητικός και σφοδρός επικριτής του καθεστώτος Ερντογάν, προφυλακίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2016, μαζί με τον 66χρονο αδελφό του Μεχμέτ, συγγραφέα, δημοσιογράφο και ακαδημαϊκό και τον πρών βουλευτή και δημοσιογράφο Ναζλί Ιλιτσάκ, 75 ετών. Κατηγορούνταν ότι έστελναν “κρυπτογραφημένα μηνύματα” στην τηλεόραση υποστηρίζοντας το πραξικόπημα. Τον Φεβρουάριο του 2018, ο Αχμέτ Αλτάν μαζί με τον Ιλιτσάκ καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη χωρίς αναστολή για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης. Ο Μεχμέτ απελευθερώθηκε, αλλά έχασε τη δουλειά του ως καθηγητή Οικονομικών.
Τον Ιούλιο, το εφετείο αναίρεσε την καταδικαστική απόφαση εις βάρος του Αλτάν και του Ιλιτσάκ, αλλά αποφάνθηκε ότι πρέπει να παραμείνουν στη φυλακή με την κατηγορία της “σκόπιμης και ηθελημένης βοήθειας” προς το κίνημα του Γκιουλέν, το οποίο το καθεστώς του Ερντογάν θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση. Αμφότεροι αρνούνται τις κατηγορίες. Η δίκη τους θα ξεκινήσει στις 8 Οκτωβρίου.
Ο Φιλίπ Σαντς, ο γαλλο-βρετανός δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συγγραφέας, ο οποίος έχει πάει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο καταγγέλλοντας παράνομες κρατήσεις, δήλωσε στον Observer “ειλικρινά έντρομος με την αποτυχία της Βρετανίας” να ασκήσει πιέσεις για την απελευθέρωσή τους.
Ο Σαντς, ο οποίος είναι πρόεδρος της βρετανικής ένωσης PEN, η οποία υπερασπίζεται συγγραφείς, αναμένει την απόφαση του Στρασβούργου, αλλά έχει ήδη με επιτυχία υποστηρίξει το επιχείρημα ότι ο Μεχμέτ φυλακίστηκε παράνομα.
Στο μεταξύ, ο Αλτάν παραμένει στο κελί που μοιράζεται με δύο συγκρατούμενούς του στις φυλακές της Σηλυβρίας, που απέχουν δύο ώρες με το αυτοκίνητο από την Κωνσταντινούπολη, στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Γράφει πάνω σε χαρτί που αγόρασε από τον επίτροπο της φυλακής, καθισμένος σε μια πλαστική καρέκλα έχοντας μπροστά του ένα πλαστικό τραπεζάκι.
Ο πατέρας του, ο Τσετίν Αλτάν, ένας προβεβλημένος αριστερός δημοσιογράφος, συγγραφέας και βουλευτής, είχε επίσης εκδώσει ένα βιβλίο του, το «Μια φούχτα ουρανός», το 1974, όταν ήταν πολιτικός κρατούμενος.
Ο Αχμέτ δεν είναι εντελώς αποκομμένος από τον κόσμο καθώς επιτρέπονται οι επισκέψεις της οικογένειάς του καθώς και τριών φίλων του και των δικηγόρων του. Έπειτα από τους πρώτους φρικτούς μήνες χωρίς βιβλία, τώρα του επιτρέπεται να έχει δέκα μέσα στο κελί του.
Γεννημένος στην Άγκυρα το 1950 ο Αχμέτ Αλτάν αποφοίτησε από τη Σχολή Οικονομικών του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα πολύ νέος ως ρεπόρτερ και αργότερα διετέλεσε διευθυντής εφημερίδας. Το 1990 διέκοψε την αρθρογραφία και ασχολήθηκε με την παραγωγή τηλεοπτικών προγραμμάτων. Το 1995 καταδικάστηκε για το συγγραφικό του έργο σε ποινή φυλάκισης δεκαοκτώ μηνών.
Το πρώτο του μυθιστόρημα “Τέσσερις Εποχές Φθινόπωρο” εκδόθηκε το 1982. Με το επόμενο βιβλίο του, “Ίχνη στο Νερό”, που κυκλοφόρησε το 1985, ο Αλτάν κατηγορήθηκε ότι προσέβαλε τη δημόσια αιδώ και με δικαστική απόφαση το βιβλίο αποσύρθηκε από την κυκλοφορία. Το 1991 εκδόθηκε το τρίτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Ιστορία της Μοναξιάς” και ακολούθησαν τα “Επικίνδυνα Παραμύθια” (1996), που έκανε ρεκόρ πωλήσεων, και “Του Έρωτα και της Αμαρτίας” (1998), που έκανε 33 εκδόσεις τον πρώτο χρόνο. Έγραψε επίσης και δύο δοκίμια: “Τραγούδια του Μεσονυχτίου” και “Πρωινά Πουλιά στο Λυκόφως”.
Βετεράνος του τουρκικού Τύπου, ο Αχμέτ Αλτάν υπήρξε διευθυντής της εφημερίδας «Ταράφ», ενός από τα 150 μέσα ενημέρωσης που έκλεισε ο Ερντογάν μετά το πραξικόπημα με την κατηγορία ότι συνήργησαν σε αυτό.
