Η δημιουργία κοινού μετώπου στη διαχείριση των απορριμμάτων, η συνεργασία της κοινωνίας, της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, η αλλαγή νοοτροπίας και καταναλωτικού μοντέλου, αλλά και η εκπαίδευση των πολιτών από την παιδική ακόμη ηλικία είναι οι κοινές συνισταμένες που θα επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στον περιορισμό των αποβλήτων, στην υιοθέτηση νέων μεθόδων επεξεργασίας και ανακύκλωσης και κατ’ επέκταση στην επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα που στάλθηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης – συζήτησης «Ανακύκλωση-Επαναχρησιμοποίηση-Μείωση αποβλήτων», την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017 στο δήμο Νεάπολης – Συκεών, με κεντρικό ομιλητή τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλο.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν πολίτες, εκπρόσωποι της εκπαίδευσης, κοινωνικών ομάδων και κοινοπραξιών που δραστηριοποιούνται στον τομέα, καθώς και οι εκπρόσωποι των παρατάξεων -Αυτόνομη Ριζοσπαστική Αυτοδιοίκηση (ΑυΡΑ), Αλληλεγγύη Πολιτών και Οικολογία Αλληλεγγύη- που διοργάνωσαν την εκδήλωση και οι οποίες, προχωρώντας χέρι χέρι στο σημαντικό αυτό ζήτημα, θέτουν ως προτεραιότητα την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα περιβάλλοντος και διαχείρισης των απορριμμάτων.
Η εκδήλωση, στην οποία παρουσιάστηκαν στοιχεία του Εθνικού σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, εξελίχθηκε σε μία πολύ εποικοδομητική συζήτηση, με ερωτήσεις προς τον αναπληρωτή υπουργό σε καίρια ζητήματα με έντονο κοινωνικό αλλά και πολιτικό πρόσημο. Τέθηκε το θέμα της έλλειψης ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και το ερώτημα γιατί η Πολιτεία δεν επιβάλλει πρόστιμα στους δήμους που δεν προχωρούν στα τοπικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων. «Θέλουμε να ξεκινήσουμε με κίνητρα και όχι με αντικίνητρα», ήταν η απάντηση του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλου, ο οποίος ωστόσο ανέφερε ότι από το 2018 υπάρχει επιμερισμός προστίμων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Επίσης, έθεσε τον προβληματισμό ότι αν επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα στους δήμους, αυτά θα μετακυλιστούν στους δημότες.
Επιδότηση των δήμων για τα τοπικά σχέδια
Όπως ανέφερε ο υπουργός, οι δήμοι θα επιδοτηθούν με 10 εκατ. ευρώ για να καταρτίσουν τα τοπικά σχέδια, να δημιουργήσουν πράσινα σημεία, όπου θα υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί κάδοι για να αποθέτουν οι πολίτες ξεχωριστά τα απορρίμματά τους (ηλεκτρικές συσκευές, στρώματα, μέταλλα κ.λπ.), τα οποία σήμερα βλέπουμε στα πεζοδρόμια, καθώς και μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων και βιοαποβλήτων. Σύμφωνα με τον υπουργό, το 2018 πρέπει να εφαρμοστεί υποχρεωτικά ο διαχωρισμός οργανικών και βιοαποβλήτων.
«Οι δήμοι πρέπει να «ενηλικιωθούν» και να θέσουν πιο ψηλά στις προτεραιότητές τους τη διαχείριση αποβλήτων, να αποκτήσουν και να αναβαθμίσουν τα επιχειρηματικά εργαλεία και να μάθουν να διαχειρίζονται πόρους. Το πεδίο της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης δημιουργεί μια νέα οικονομία και νέες θέσεις εργασίας, τροφοδοτεί την κυκλική οικονομία και δίνει πολύ χώρο για αλληλέγγυα οικονομία, κινηματικές πρωτοβουλίες και συμμετοχή πολιτών», ανέφερε ο κ. Φάμελλος, τονίζοντας ότι απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό και επιστήμονες που αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν στις αντίστοιχες δομές των δήμων.
Ο αναπληρωτής υπουργός έθιξε και το ζήτημα της τεράστιας φοροδιαφυγής μέσω ενός μεγάλου δικτύου που λυμαίνεται το χώρο της ανακύκλωσης, δηλώνοντας ότι θα δημιουργηθεί Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων, ώστε να μην μπορεί κανείς να δραστηριοποιηθεί στον τομέα χωρίς να λογοδοτήσει.
«Η διαχείριση αποβλήτων υπερβαίνει τα κομματικά όρια»
Στην αναγκαιότητα συμπόρευσης και δημιουργίας κοινών μετώπων, στην οποία συμφώνησαν όλοι οι συμμετέχοντες, επέμεινε ο εκπρόσωπος «Οικολογίας – Αλληλεγγύης», Θανάσης Μακρής, δηλώνοντας ότι προτεραιότητα και πρώτο βήμα είναι η μείωση των απορριμμάτων, ζητώντας από την Πολιτεία να παρέμβει στο επίπεδο των συσκευασιών, καθώς όπως είπε δεν είναι αρκετή η μείωση της πλαστικής σακούλας, στην επαναφορά της χρήσης γυαλιού και συγχρόνως στη δημιουργία αντικινήτρων στην επιλογή προϊόντων μιας χρήσης (όπως οι τεράστιες ποσότητες πλαστικών σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες), αλλά και στο θέμα της σχεδίασης προϊόντων με προγραμματισμένο τον «ξαφνικό θάνατο». «Τα προϊόντα, όπως ηλεκτρικές συσκευές, πλέον σχεδιάζονται με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για να φθαρούν», ανέφερε ο κ. Μακρής.
«Πολύ σημαντική εκδήλωση»
Ως μια πολύ σημαντική εκδήλωση χαρακτήρισε η πρόεδρος του Οικοράματος, Φανή Ζέτου, την πρωτοβουλία των τριών παρατάξεων. «Από το 1994 οπότε δημιουργήθηκε ο περιβαλλοντικός πολιτιστικός σύλλογος «Οικόραμα», υποστηρίζαμε την ανακύκλωση. Ήμασταν οι πρώτοι που φέραμε τους μπλε κάδους και στη συνέχεια κάδους για κομποστοποίηση», είπε η κ. Ζέτου, προτείνοντας να ενισχυθεί η περιβαλλοντική εκπαίδευση πέρα από το σχολείο και ευρύτερα στην κοινωνία.
«Απαραίτητη η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης στο σχολείο»
Με δράσεις σχολείων, μαθήματα αγωγής καταναλωτή και αγωγής υγείας, με κινηματικές δράσεις και πρωτοβουλίες τοπικά σε σχολικές μονάδες, οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή την υπόθεση. Στο πλαίσιο του σχολείου όλες οι ειδικότητες μπορούν να προσφέρουν. Είναι στο χέρι μας να τα βαθύνουμε όλα αυτά», ανέφερε ο Μιχάλης Ζαφειρίου, εκπαιδευτικός και προϊστάμενος εκπαιδευτικής πολιτικής.
«Στο θέμα δεν αρκούν οι δημόσιες σχέσεις»
Στην αναποτελεσματικότητα και στην αδράνεια του δήμου Νεάπολης – Συκεών στο θέμα του τοπικού σχεδίου αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος της Αυτόνομης Ριζοσπαστικής Αυτοδιοίκησης, Γιάννης Πανόπουλος, κατηγορώντας το δήμαρχο Σίμο Δανιηλίδη ότι το μόνο που κάνει είναι μέχρι το σημείο των δημοσίων σχέσεων. «Δεν θέλει να προχωρήσει σε πράσινα σημεία, και προτείνει την εμπλοκή ιδιωτικών εταιριών στην ανακύκλωση. Εμείς, με συλλογική προσπάθεια, θα καταλήξουμε σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και θα το παρουσιάσουμε στο δήμο».
Προβλήματα στο δήμο Νεάπολης
Στο θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου για ένα περιβάλλον ποιότητας που επιτρέπει μια ζωή αξιοπρέπειας και υγείας, αναφέρθηκε στην εισήγησή της η Μ. Λυκουριώτου, εκπρόσωπος της παράταξης «Αλληλεγγύη Πολιτών»: «Το νέο θεσμικό πλαίσιο έρχεται να ενισχύσει το ρόλο των ΟΤΑ και να τους μετεξελίξει σε κυρίαρχο δρώντα στο τομέα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων, με βασικούς στόχους την αειφορία και την αποτελεσματική διαχείριση και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας», ανέφερε η κ. Λυκουριώτου, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «δυστυχώς ο δήμος μας δεν είναι πλέον πρωτοπόρος στο πεδίο της διαχείρισης των απορριμμάτων. Η ανακύκλωση στηρίζεται κατά κύριο λόγο στους μπλε κάδους. Σε πολλές περιοχές παρατηρείται υπερπληθώρα κάδων και σε άλλες έλλειψη ενώ πλέον είναι συχνό το φαινόμενο της μη σωστής χρήσης τους. Στο πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης δεν έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν νέοι ενδιαφερόμενοι καθώς δεν έχουν γίνει σχετικές προμήθειες, δεν υπάρχουν κίτρινοι κάδοι και ειδικοί κάδοι για την ανακύκλωση του γυαλιού ενώ παρά την ύπαρξη κατάλληλων χώρων δεν προβλέπεται στο τοπικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων η δημιουργία πράσινων σημείων».
