«Τα γυρίζω ανάποδα για να σταθούνε όρθια». Σε αυτή τη φράση του Σκαρίμπα αποτυπώνεται η σουρεαλιστική ταυτότητα της ύπαρξής του και η επίμονη, εμμονική του εχθρότητα προς τη συμβατικότητα. Θυμόσοφος, οργισμένος, είρωνας, ανήσυχος, απροσκύνητος μέχρι την τελευταία στιγμή του, έγινε η φωνή τού κάθε ανθρώπου και ανάλογα με τις εποχές και τις συγκυρίες, λατρεύτηκε, διαβάστηκε πολύ, ξεχάστηκε (τις τελευταίες δεκαετίες), αλλά παρέμεινε γοητευτικός και συγκινητικός για όσους απολαμβάνουν το χιούμορ και την ανελέητη γλώσσα του.
Στο τέλος του 2016, από τις εκδόσεις Νεφέλη κυκλοφόρησε η δεύτερη έκδοση του βιβλίου «Άπαντες στίχοι 1936-1970». Όπως αναφέρει στο σχετικό σημείωμά του ο καλαίσθητος εκδοτικός οίκος, «η ποίηση του Γιάννη Σκαρίμπα συνιστά terra incognita, παρά τις κατά καιρούς εύστοχες παρατηρήσεις της κριτικής. Συμπλέοντας με το πεζογραφικό του έργο, αλλά μένοντας πάντα στη σκιά του, το ποιητικό έργο του αιρετικού Χαλκιδαίου ελάχιστα προσείλκυσε το ενδιαφέρον των μελετητών, και έτσι χώρεσε εύκολα σε γενικεύσεις, που εύλογα το κατατάσσουν στον ‘καθυστερημένο Μεσοπόλεμο’, στις ‘χαμηλές φωνές’ των συνοδοιπόρων του Καρυωτάκη ή στη Γενιά του ’20, δίχως, ωστόσο, να αποτιμούν επαρκώς εκείνα τα χαρακτηριστικά στα οποία οφείλει την ιδιοπροσωπία του και με τα οποία ακυρώνει κάθε ταξινομική απόπειρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ποίηση του Σκαρίμπα περιμένει τον συστηματικό μελετητή της. Ίσως τότε αποδειχθεί ότι η ειρωνική του γλώσσα, το κατακερματισμένο ύφος του και η πρωτοφανής θεματική του συνιστούν στοιχεία μιας νεωτερικής ποιητικής, η οποία αποτυπώνει την ταυτότητα του μεσοπολεμικού ανθρώπου.
»Χωρίς να αντικαθιστά την προγραμματισμένη από καιρό φιλολογική έκδοση όλου του ποιητικού έργου του Σκαρίμπα, η έκδοση των Απάντων στίχων 1936-1970, περιλαμβάνει τα ογδόντα πέντε ποιήματα που δημοσίευσε ο ποιητής στις τρεις ποιητικές συλλογές του Ουλαλούμ (1936), Εαυτούληδες (1950), Βοϊδάγγελοι (1968) –και στη δεύτερη έκδοσή τους (1975, 1976 και 1976, αντίστοιχα)–, οι οποίες συναποτέλεσαν τη συγκεντρωτική έκδοση του 1970. Στόχος μας είναι να δοθεί στο κοινό μια «νοικοκυρεμένη» έκδοση του ποιητικού έργου που ο συγγραφέας του θέλησε να μας κοινωνήσει. Δίχως να βαραίνει τον αναγνώστη που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Σκαρίμπα, αλλά και θέλοντας να καλύψει τις ανάγκες του μυημένου αναγνώστη, η φιλολογική, χρηστική έκδοση των Απάντων στίχων παρέχει πραγματολογικά και ερμηνευτικά σχόλια, ένα κατατοπιστικό σημείωμα για το ποιητικό έργο του Σκαρίμπα, πληροφορίες για την πρώτη δημοσίευση των ποιημάτων, γλωσσάριο και τα απαραίτητα ευρετήρια».
Ο Γιάννης Σκαρίμπας αυτοσυστηνόταν, με το προσωπικό ύφος που τον χαρακτήριζε, ως: «… συνταξιούχος τελωνειακός, διασαφιστής και τάχα λογοτέχνης» αλλά και «Ανάξιος απόγονος ορεσίβιων προγόνων». Σε ιδιόγραφο βιογραφικό σημείωμά του γράφει:
Γεννήθηκα το 1893 στο χωριό Αγια-Θυμιά της Παρνασσίδος – πρώην Δήμου Μυωνίας. Το δημοτικό μου σκολειό το πέρασα στην Ιτέα των Σαλώνων. Το Σχολαρχείο στο Αίγιο και το Γυμνάσιο στην Πάτρα. Εδώ (στη Χαλκίδα) ελθόντας για στρατιώτης (κληρωτός) το 1914 παντρεύτηκα (… εξ’ έρωτος). Έκτοτε, σχεδόν δεν ‘‘το κούνησα’’ από την πόλη ετούτη = τη Χαλκίδα. Έκανα οικογένεια (παιδιά, νύφες κι εγγόνια) και μνέσκω ακόμα, γράφοντας Λογοτεχνία και Ιστορία. Αλλά και Ποίηση και Θέατρο.
Τώρα υπέρ τα 84 μου χρόνια γεγονώς, εφησυχάζω (σχεδόν μόνος) στο σπιτάκι μου, ζων ‘‘αεί -μη- διδασκόμενος’’, εν αναμονή του ‘‘εσχάτου-μου-μαθήματος’’, ευχαριστώντας εκείνο που ονομάζουμε Θεό, ‘‘για τα βουνά και για τα δάση που είδα…’’ (του Ζαχ. Παπαντωνίου).
Και για το ακριβές των παραπάνω αυτών μου ασημάντων, υπογράφομαι,
ο ταπεινότατος
Γιάννης Σκαρίμπας
