Geniale Dilletanten ήταν ο σκοπίμως ανορθόγραφος τίτλος ενός συναυλιακού φεστιβάλ που έλαβε χώρα το 1981 στο Τέμποντρομ του Βερολίνου και αποτέλεσε το συνώνυμο μιας σύντομης εποχής καλλιτεχνικού αναβρασμού. Κυρίως στο περιβάλλον των σχολών Καλών Τεχνών εκδηλώθηκε μια καλλιτεχνική έξαρση, η οποία χαρακτηριζόταν αφενός από πειραματισμούς στην υπέρβαση και τη διασταύρωση ειδών τέχνης και αφετέρου από τη χρήση νέων ηλεκτρονικών συσκευών˙ η μουσική δεινότητα πολλές φορές ήταν συνειδητά απορριπτέα. Η εμφάνιση νέων δισκογραφικών εταιριών, περιοδικών, γκαλερί και κλαμπ καθώς και η ανεξάρτητη παραγωγή βινυλίων, κασετών και συναυλιών φανερώνουν το έντονο πνεύμα αυτοοργάνωσης και τη νοοτροπία του Do-It-Yourself εκείνης της εποχής. Με την καθιέρωση της γερμανικής γλώσσας αντί της αγγλικής στους στίχους και στα ονόματα των γκρουπ, οι πρωταγωνιστές της σκηνής αποστασιοποιήθηκαν από το κοινότυπο κυρίαρχο ρεύμα και θεμελίωσαν την αξίωσή τους να προκαλέσουν ριζική αλλαγή. Αυτή η εναλλακτική καλλιτεχνική σκηνή κατάφερε με την ηχηρή της διαμαρτυρία και τις στοχευμένες προκλήσεις της να αποκτήσει διεθνή αναγνώριση και κύρος.
Η έκθεση παρουσιάζει το ευρύ φάσμα αυτής της υποκουλτούρας βασιζόμενη σε επτά μουσικά γκρουπ, καθώς και σε καλλιτέχνες, κινηματογραφιστές και σχεδιαστές από πόλεις και ευρύτερες περιοχές της Δυτικής και της Ανατολικής Γερμανίας που έδωσαν ώθηση και παλμό σ’ αυτή τη σκηνή. Η έκθεση φιλοξενεί τις ακόλουθες μπάντες: τους Einstürzende Neubauten, οι οποίοι διερευνούσαν τα όρια μεταξύ μουσικής και θορύβου μέσα από τη χρήση οργάνων φτιαγμένων από παλιοσίδερα και καθημερινά αντικείμενα· τη μπάντα Die Tödliche Doris, η οποία πειραματιζόταν με διάφορες μορφές τέχνης όπως μουσική, ταινίες, φωτογραφία αλλά και με την τέχνη του αντικειμένου και τη ζωγραφική· το γκρουπ Der Plan που ξεπήδησε από μια γκαλερί και εμφανιζόταν με σουρεαλιστικά κοστούμια ερμηνεύοντας ειρωνικούς και σαρκαστικούς στίχους· τους Freiwillige Selbstkontrolle (F.S.K.), μέλη της συντακτικής ομάδας του εναλλακτικού περιοδικού Mode & Verzweiflung, οι οποίοι εστίαζαν το ενδιαφέρον τους στα πολιτιστικά ρήγματα και απέρριπταν την ιδέα της αυθεντικότητας. Ένα από τα πιο γνωστά συνθήματα της μπάντας ήταν το: «Σήμερα ντίσκο, αύριο επανάσταση, μεθαύριο εκδρομή στην ύπαιθρο. Αυτό είναι που αποκαλούμε Εκούσιο Αυτοέλεγχο» (1980)· τους Palais Schaumburg,των οποίων η μουσική απέκτησε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της από το συνδυασμό συνθεσάιζερ και σάμπλερ με τον ήχο της τρομπέτας και με παράξενα κι ατονικά φωνητικά· το αβανγκάρντ μουσικό γκρουπ Ornament und Verbrechen, το οποίο ιδρύθηκε παρά τις αντίξοες συνθήκες από Ανατολικοβερολινέζους καλλιτέχνες και μουσικούς και ήταν επηρεασμένο από τη τζαζ, την ιντάστριαλ και την ηλεκτρονική μουσική· τέλος, το δίδυμο των Deutsch Amerikanische Freundschaft (D.A.F.) που συνδύαζε προκλητικούς στίχους, έντονους ρυθμούς στα τύμπανα και ήχους από συνθεσάιζερ και διέθετε μια σκηνική παρουσία μεταξύ έκστασης και φασαρίας.
Η εκτενής έκθεση παρουσιάζει πρωταγωνιστές και στέκια των καλλιτεχνικών σκηνών διαφόρων πόλεων και δίνει μια εικόνα των ποικίλων δικτύων της εποχής. Επίσης, θεματοποιεί ομόχρονες εξελίξεις στην τέχνη, τον κινηματογράφο, τη μόδα και το ντιζάιν. Περιλαμβάνοντας μια συνέντευξη σε φιλμ που ετοιμάστηκε ειδικά για την έκθεση, μαγνητοσκοπημένο και φωτογραφικό υλικό, ακουστικά δείγματα, περιοδικά, αφίσες και άλλα εκθέματα από τη συγκεκριμένη σκηνή, πρόκειται για την εκτενέστερη ως τώρα παρουσίαση της γερμανικής υποκουλτούρας της δεκαετίας του ’80, η οποία θα συνοδεύεται από μια πληθώρα παράλληλων εκδηλώσεων.
Η έκθεση “Geniale Dilletanten” (Ιδιοφυείς Ερασιτέχνες) – Η υποκουλτούρα της δεκαετίας του ’80 στη Γερμανία είναι μια κινητή έκθεση του Ινστιτούτου Γκαίτε, η οποία φιλοξενείται παγκοσμίως σε μουσεία και άλλους εκθεσιακούς χώρους.
Επιμέλεια της έκθεσης: Mathilde Weh
Σύλληψη: Mathilde Weh και Dr. Leonhard Emmerling, Goethe-Institut
Εγκαίνια: 03.11.2016, ώρα 19:30
