Οι διαβιβάσεις από το μοναδικό ελικόπτερο που πέταξε στη φονική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής καίνε βαθμοφόρους της Πυροσβεστικής και των φορέων Πολιτικής Προστασίας καθώς δείχνουν ότι υπήρχε έγκαιρη ενημέρωση για την κατεύθυνση της φωτιάς προς τα σπίτια χωρίς όμως να δοθούν ποτέ εντολές εκκένωσης.
Οι διαβιβάσεις από το χειρόγραφο ημερολόγιο αεροσκαφών περιλαμβάνονται στο πόρισμα του ανεξαρτήτου πραγματογνώμονα Δημήτρη Λιότσου το οποίο έρχεται για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας από την εφημερίδα «Έθνος».
Το ελικόπτερο που πετούσε πάνω από το Νταού Πεντέλης όπου εκδηλώθηκε η πρώτη εστία ενημέρωσε από τις 17.30 το Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης ότι η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι κοντά σε σπίτια κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια.
Ο πραγματογνώμονας αναφέρει ευθέως ότι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί άνθρωποι εάν η εντολή εκκένωσης είχε δοθεί τη σωστή στιγμή.
«Η εντολή έπρεπε να δοθεί στις 17.30,μετά την αναφορά του ελικοπτέρου. H πρόγνωση ότι η φωτιά θα απειλήσει σπίτια κρίνεται ιδιαιτέρως σοβαρή όχι μόνο λόγω της επικείμενης έκθεσης σε κίνδυνο να καούν άνθρωποι και σπίτια αλλά και λόγω της άμεσης και επικείμενης έκθεσης στον κίνδυνο αιτιώδους πρόκλησης ασφυξίας από τον πυκνό καπνό που είχε καλύψει ήδη την ευρύτερη περιοχή. Κατά συνέπεια δίνοντας εντολή εκκένωσης της ανωτέρω περιοχής αμέσως μετά την ειδοποίηση του ελικοπτέρου για την επαπειλούμενη καταστροφή είναι πιθανόν ότι δεν θα είχαμε θρηνήσει τόσες ανθρώπινες ζωές». To πόρισμα δεν αναφέρει εάν τελικά δόθηκαν έστω με καθυστέρηση οι εντολές εκκένωσης για Νέο Βουτζά Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι.
Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί το σημαντικό αυτό στοιχείο μένει αδιερεύνητο.
Η πυρκαγιά ξέσπασε στις 16.41 και μόλις μισή ώρα μετά το ελικόπτερο ενημέρωσε ότι η πυρκαγιά στη Νταού Πεντέλης είναι γύρω από σπίτια και στον περίβολο σπιτιών.
Στην Ανατολική Αττική δεν πέταξαν άλλα αεροσκάφη λόγω τεχνικών προβλημάτων μεταξύ άλλων. «Δόθηκε εντολή να συνδράμουν και άλλα αεροσκάφη χωρίς όμως να μπορούν γιατί λόγω άσχημων καιρικών φαινομένων και τεχνικών προβλημάτων αδυνατούσαν να προβούν σε ρίψεις νερού».
Ο ορισθείς από την Εισαγγελία Πρωτοδικών πραγματογνώμονας κατακεραυνώνει αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ και την Περιφέρεια ενώ γίνεται σαφές ότι σι εμπλεκόμενοι φορείς ρίχνουν ο ένας στον άλλον το μπαλάκι των ευθυνών.
Για τη διαχείριση του κρίσιμου ζητήματος των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων για το οποίο υπήρξαν πολλές καταγγελίες πολιτών ότι εγκλωβίστηκαν στους δρόμους ο κ Λιότσος επιρρίπτει ευθύνες στην Αστυνομία.
«Η διαχείριση της κυκλοφορίας αρμοδιότητας ΕΑ.ΑΣ οδήγησε σε μεγάλο όγκο αυτοκινήτων στον κεντρικό παραλιακό δρόμο του Ματιού αλλά και στις φραγμένες από αυτοκίνητα κάθετες διόδους προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω πανικού των παρευρισκομένων στην περιοχή».
To πόρισμα επιβεβαιώνει επίσης ότι το έκτακτο Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής συγκλήθηκε στις 20.30 όταν δηλαδή ήταν πια πολύ αργά.
Προκύπτει ότι στη φονικότερη πυρκαγιά που έχει ξεσπάσει στην Ελλάδα η Περιφέρεια δεν πήρε κατά δήλωσή της ποτέ από την Πυροσβεστική εισήγηση για εκκένωση.
«Ουδέποτε περιήλθε στα όργανα Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής ή στην περιφερειάρχη απευθείας εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό της Πυροσβεστικής για την εφαρμογή του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών από την εντοπισμένη ή την ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς».
Πινγκ πονγκ ευθυνών υπήρξε και όταν o πραγματογνώμονας ρώτησε τους εμπλεκόμενους δήμους Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνα για την έλλειψη δικτύου πρόσβασης στην παραλία για να σωθεί σ κόσμος.
Ο Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου απάντησε ότι το μεγαλύτερο τμήμα της παραλίας αποτελεί δικαιοδοσία της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου καιτ ου Οργανισμού Λιμένας Ραφήνας-Πικερμίου.
Στο ίδιο μήκος κύματος ο Δήμος Μαραθώνα απάντησε ότι η ακτογραμμή αποτελεί δικαιοδοσία της ΚΕΔ και της Αρχαιολογίας.
Ο κ Λιότσος διαπίστωσε ότι σ οικιστικός ιστός πυκνοδομημένος και με ιδιαίτερο πολεοδομικό σχεδιασμό ενήργησε ως αποτεφρωτήριο ψυχών για τους κατοίκους που προσπάθησαν αυτοβούλως να εκκενώσουν την περιοχή.
Βρέθηκαν παραποιημένα στοιχεία
Το περιβόητο σύστημα Engage πρόγραμμα που καταγράφει τις ώρες κινητοποίησης των πυροσβεστικών δυνάμεων όπως και το πού βρίσκεται το κάθε μέσο και κατ’ επέκταση ο κάθε αξιωματικός προκάλεσε παράλληλη έρευνα που τρέχει στην Εισαγγελία της Αθήνας.
Πρόκειται για δικογραφία που άνοιξε με αφορμή την καταγγελία ότι υπήρξε προσπάθεια παραποίησης των στοιχείων τα πρώτα λεπτά της πυρκαγιάς με την Εισαγγελία Πρωτοδικών να έχει ήδη καλέσει με την ιδιότητα του υπόπτου δύο αξιωματικούς της Πυροσβεστικής.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η εισαγγελική έρευνα έχει εστιάσει στους χειρισμούς των δύο πυροσβεστών ένας εκ των οποίων βρισκόταν στο κέντρο επικοινωνίας της Πυροσβεστικής 199 ενώ ο άλλος στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων.
Σχετικά με τα ψευδή στοιχεία ο πραγματογνώμονας διαπίστωσε ότι είχαν προσκομιστεί λάθος ώρες από το σύστημα Engage του Επιχειρησιακού Κέντρου της Πυροσβεστικής.
Τα στοιχεία που δόθηκαν στη Δικαιοσύνη είχαν περαστεί στο σύστημα χειροκίνητα και πολλά από αυτά ήταν αναληθή.
Το πόρισμα επιρρίπτει ευθύνες σε βαθμοφόρους της Πυροσβεστικής καθώς αναφέρει ότι υπήρχε επιλογή στο Engage προκειμένου να μη γίνει χειροκίνητα η καταγραφή των στοιχείων.
Ειδικότερα αναφέρεται από την εταιρεία Satways Ltd ότι «απ’ όσο γνωρίζουμε δεν υπάρχει κάποια έλλειψη στην εφαρμογή λόγω της οποίας να επιτρέπεται η παρέμβαση του χρήστη» ενώ παρακάτω η δισχειρίστρια εταιρεία συμπληρώνει: «Σαφώς και μπορούν να προκύψουν αναντιστοιχίες από τη χειροκίνητη καταχώριση στοιχείων. Αν ο χρήστης καταχωρίσει για παράδειγμα ότι κάηκαν Χ στερέματα τότε αυτό είναι αλήθεια εφόσον είναι ακριβή τα στοιχεία που καταχωρίστηκαν.
Αναλυτικότερα σι παρατυπίες είναι: Πυροσβεστικό σχήματα που επιχειρούσαν στην Ανατολική Αττική δεν φαίνονταν πουθενά στο Engage.
Δύο υδροφόρα οχήματα του 12ου Πυροσβεστικού Σταθμού Αθηνών τα οποία φαίνονταν στα χαρτιά ότι βρίσκονταν την ώρα της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης στην πραγματικότητα επιχειρούσαν στην Κινέτα.
Ενα πυροσβεστικό όχημα από την Ανατολική Αττική εμφανιζόταν στα καταγεγραμμένα δεδομένα πρώτα να φτάνει στο πύρινο μέτωπο και μετά να ενημερώνεται για την πυρκαγιά.
Η παρουσία δύο αξιωματικών της Πυροσβεστικής στα μέτωπα της φωτιάς δεν φαίνεται πουθενά στο σύστημα Engage ενώ δύο ακόμα υψηλόβαθμα στελέχη του ΠΣ με συντονιστικό ρόλο εμφανίζονται να ειδοποιούνται για την πυρκαγιά μία ώρα μετά την εκδήλωσή της στις 17.30 .
Σε σχέση με την ώρα εκδήλωσης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης στα στοιχεία αναφερόταν ότι ήταν στις 1 6.49 ενώ o πραγματογνώμονας διαπίστωσε ότι ήταν στις 16.41.
Στις απαντήσεις που παρείχαν οι φορείς στον πραγματογνώμονα αποκαλύπτεται το χάος που επικράτησε στον συντονισμό των φορέων μεταξύ τους η έλλειψη οργάνωσής τους αλλά και η πρόθεση να πετάξουν ο ένας στον άλλο το μπαλάκι των ευθυνών.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως πως η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σε έγγραφό της παραδέχεται ότι δεν υπάρχει Συντονιστική Αρχή Πολιτικής Προστασίας γιατί δεν έχει εκδοθεί το απαιτούμενο για τον σκοπό αυτό εφαρμοστικό διάταγμα ενώ δεν έχει εκδοθεί το προβλεπόμενο προεδρικό διάταγμα για τον Οργανισμό της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας.
Επίσης δεν έτυχε εφαρμογής η πρόβλεψη για κατάρτιση Ετήσιου Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας διότι δεν συστάθηκε τσ Κεντρικό Συντονιστικό όργανο Πολιτικής Προστασίας ΚΣΟΠΠ.
Αντίστοιχα σε απαντητικό έγγραφό της η Περιφέρεια αποποιείται τις ευθύνες και δείχνει την Πολιτική Προστασία επιμένοντας ότι o μόνος αρμόδιος να εισηγηθεί την ανάγκη λήψης της απόφασης οργανωμένης και προληπτικής απομάκρυνσης είναι ο επικεφαλής της Πυροσβεστικού Σώματος.