O Αλόις Μπρούνερ, o Aυστριακός των ναζιστικών SS που ήταν το δεξί χέρι του Άιχμαν και -μεταξύ άλλων- συνυπεύθυνος για τον αφανισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, θεωρείτο κατά γενική ομολογία πως πέθανε σε βαριά γεράματα στη Συρία στις αρχές του 21ου αιώνα. Για καιρό ήταν άγνωστο το πώς ακριβώς, αλλά νέα στοιχεία ρίχνουν φως στις άθλιες συνθήκες του θανάτου του.
Μέχρι τώρα, ήταν ουσιαστικά διαπιστωμένο πως ο Μπρούνερ είχε διαφυγεί τα χρόνια μετά τον πόλεμο αρχικά στην Αίγυπτο και στη συνέχεια στη Συρία, όπου και θεωρείτο πως πέθανε το 2010. Ωστόσο, ρεπορτάζ του γαλλικού περιοδικού Revue XXI, το οποίο επικαλείται στοιχεία από τους σύρους δεσμοφύλακες που κατέληξαν -έπειτα από χρόνια συνεργασίας- να κρατούν τον Μπρούνερ, υποστηρίζει ότι ο ναζί πέθανε σε φρικτές συνθήκες το 2001.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Μπρούνερ ήταν διαβόητος στα SS για το κυνήγι Εβραίων αρχικά στη νότια Γαλλία και έπειτα στις υπόλοιπες χώρες που έδρασε -την Ελλάδα, τη Σλοβακία και την χώρα καταγωγής του, Αυστρία.
Μαζί με τον ομόβαθμό του στα SS, λογαχό Ντίτερ Βισλιτσένι, ήταν ο ένας από τους δύο που οργάνωσαν την μεταφορά των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα ναζιστικά κολαστήρια κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Θεωρείται υπεύθυνος για το θάνατο 44.000 θεσσαλονικέων Εβραίων -σε θάνατο περισσότερων είχε ρόλο μόνο στη χώρα του, την Αυστρία (47.000), ενώ θεωρείται συνυπέθυνος για το θάνατο 23.500 στη Γαλλία και 14.000 στη Σλοβακία.
Μετά τη λήξη του πολέμου, αξιοποιώντας τις γνωριμίες του, κατάφερε αρχικά να μείνει για λίγο στη Γερμανία πριν τελικά φτάσει στη Συρία με το όνομα Γκέοργκ Φίσερ. Εκεί, οι συριακές Αρχές αξιοποίησαν την «τεχνογνωσία» του -ανέλαβε να εκαπιδεύσει μέλη της στρατιωτικής αστυνομίας σε τεχνικές ανάκρισης και βασανισμού.
Αυτά ήταν γενικώς γνωστά -μέχρι κι ο ίδιος είχε πει πως έμενε στη Δαμασκό σε συνέντευξή του που είχε προ δεκαετιών- ενώ εν τω μεταξύ ο Μπρούνερ είχε καταδικαστεί ερήμην από τη γαλλική Δικαιοσύνη. Η τελευταία πληροφορία γύρω από το θάνατό του ερχόταν από έναν αυστριακό δημοσιογράφο, τον Κρίστιαν Σπρίνγκερ, ο οποίος τον είχε πολλές φορές πλησιάσει στη Δαμασκό αλλά ποτέ δεν κατάφερε να συνομιλήσει μαζί του.
Σύμφωνα με τον Σπρίνγκερ, ο οποίος είχε επικαλεστεί ως πηγή την αδελφή του Μπασάρ αλ Άσαντ, ο Μπρούνερ είχε πεθάνει σε νοσοκομείο το 2010.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει τώρα το Revue XXI, άλλες αναφορές από αρκετές πηγές τον θέλουν να είχε πεθάνει νωρίτερα, το 2001, και υπό διαφορετικές συνθήκες. Κατά την μετάβαση της εξουσίας στον Μπασάρ αλ Άσαντ, το 2000, ο γηραιός Μπρούνερ -που κυκλοφορούσε πάντοτε με προστασία ενστόλων- φέρεται να είχε πέσει σε δυσμένεια καθώς η Δαμασκός ήθελε να απομακρυνθεί από τον ναζί συνεργάτη της.
Άλλες αναφορές τοποθετούν μερικά χρόνια νωρίτερα, το αργότερο στο τέλος της δεκαετίας του ’90, την μεταστροφή αυτή, για τους ίδιους λόγους.
Σύμφωνα με τις νεότερες αναφορές, ο Μπρούνερ πέρασε τους τελευταίους μήνες της ζωής του κρατούμενος σε υπογείο κτιρίου της υπηρεσίας πληροφοριών. Ήταν τις περισσότερες φορές εξουθενωμένος, σύμφωνα με τους δεσμοφύλακες, και στο τέλος «δεν είχε καν τη δύναμη να πλυθεί».
Του δινόταν μόνο μία φτωχή μερίδα συσσιτίου. Ένας από τους φρουρούς που επικαλείται (επώνυμα) το γαλλικό περιοδικό αναφέρει πως «υπέφερε πολύ τα τελευταία χρόνια, έκλαιγε πολύ, όλοι τον άκουγαν». Οι παλιοί του «μαθητές» είχαν γίνει οι δεσμοφύλακές του. «Η πόρτα του κελιού έκλεισε πίσω του και δεν ξανάνοιξε ποτέ», είπε στο γαλλικό περιοδικό ένας από αυτούς.
* Φωτογραφία: Πλατεία Ελευθερίας, 1942: Ο Μπρούνερ, μαζί με τον Ντίτερ Βισλιτσένι, έβαλε την υπογραφή του στην εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της πόλης
Πηγή: www.in.gr
