Πόση… Ιστορία χωράει άραγε ένα μεταλλικό κουτί, που επί δεκαετίες έκρυβε μέσα του μερικές κόλλες χαρτί – γράμματα από το Μέτωπο; Στην περίπτωση της Γιώτας Πολυχρονίδου, που ζει σήμερα με την οικογένειά της στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, τα γράμματα που ο ξάδελφος του πατέρα της βρήκε σ’ ένα μικρό μεταλλικό κουτί, μετά τον θάνατο του δικού του πατέρα, ήταν αρκετά για να ανασυνθέσουν την ιστορία της τραγικής μοίρας του παππού της.
Η ίδια δεν είχε άλλωστε κάποια μνήμη απ’ αυτόν, αφού ο Χρήστος Μήτσιος έπεφτε νεκρός, στις 24 Μαρτίου του 1941, στο ύψωμα 1216 του αυχένα Βερμετίου ή Λέκλι, λίγες μόλις ημέρες προτού σταματήσουν οι μάχες οπότε θα επέστρεφε στο χωριό του, τον ‘Ασσο Πρεβέζης, και στην οικογένειά του, τη σύζυγο και τον γιο του Αναστάσιο.
Μόλις ένα 24ωρο νωρίτερα, είχε γράψει στον αδελφό του Γιώργο, που νοσηλευόταν έχοντας πάθει κρυοπαγήματα, αυτό που έμελλε να είναι το τελευταίο του γράμμα… «Σήμερα, αδελφέ, όπου έλαβα το γράμμα σου, μου έφυγε ένα άγχος από την καρδιά μου, διότι με είχε κυριεύσει μια ανυπόφορη στεναχώρια, άλλο από το σπίτι όπου είχα να λάβω γράμμα 35 ημέρες και περισσότερον από εσένα διότι είχα να λάβω γράμμα σου από 18-2-41 και δι’ αυτόν τον λόγο είχα χάσει τελείως τον ύπνο μου», σημείωνε στο γράμμα του ο Χρήστος Μήτσιος (Τάκη Ναστάση Χρήστος, 1912-1941) στον πολυαγαπημένο του αδελφό, μαζί με τον οποίο και άλλους Ασσιώτες είχαν κινήσει για το μέτωπο προκειμένου να υπερασπιστούν την πατρίδα.
Την 1η Οκτωβρίου 1940, ο Χρήστος Μήτσιος με ατομικό φύλλο πορείας επιστρατεύεται, ύστερα από διαταγή της 8ης μεραρχίας και κατατάσσεται στο 2ο τάγμα πολυβόλων κινήσεως. Την ίδια ημερομηνία επιστρατεύτηκε και ο αδελφός του Γιώργος, στον οποίο, αν και μεγαλύτερος, είχε πει τα εξής λόγια, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με βουρκωμένα μάτια, η εγγονή του Γιώτα Πολυχρονίδου: «Γιώργο αν είναι να σκοτωθεί ένας στον πόλεμο, καλύτερα να είμαι εγώ. Γιατί εσύ είσαι πιο δραστήριος, πιο ικανός και θα μπορέσεις να προστατεύσεις και τις δύο οικογένειες, τη δική σου και τη δική μου».
Η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου βρίσκει τα δύο αδέλφια στις πρώτες γραμμές των πολεμικών συγκρούσεων. Οι μάχες στα αλβανικά βουνά σφοδρές και οι καιρικές συνθήκες ανυπόφορες… πολικό ψύχος και χιόνι δυσκόλευαν το έργο των Ελλήνων στρατιωτών χωρίς να είναι, ωστόσο, ικανά να κάμψουν το ηθικό τους. Παρ’ όλα αυτά, τα κρυοπαγήματα στο ύψωμα Μάλισπατ Τεπελενίου …έδιναν κι έπαιρναν, και ο Γιώργος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το μέτωπο της μάχης και να βρεθεί στο νοσοκομείο, όπου υπέστη ακρωτηριασμό των δαχτύλων του δεξιού ποδιού και του μικρού δακτύλου του αριστερού μετά του μεταταρσίου.
«Πολύ θα σε παρακαλέσω αδελφέ να μου γράφεις τακτικά, δια να μαθαίνω περί της υγείας σου, διότι στεναχωρούμαι. Εδώ βρίσκομαι και ο νους μου σε σένα βρίσκεται και θα βρίσκεται, μέχρις ότου εξέλθεις του Νοσοκομείου άλλο δεν έχω τι να σου γράψω. Μόλις λάβεις την επιστολή μου αμέσως να μου απαντήσεις» έγραφε, στην τελευταία εκείνη επιστολή, ο Χρήστος Μήτσιος προς τον τραυματισμένο αδελφό του Γιώργο, εκδηλώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την αγάπη που τού έτρεφε αλλά και την αγωνία του για την πορεία της υγείας του.
Στο αλβανικό μέτωπο βρέθηκαν συνολικά 36 Ασσιώτες και, μάλιστα, μερικοί στα ίδια χαρακώματα με τα δυο αδέλφια. Οι Ασσιώτες συμπολεμιστές τους στάθηκαν τυχεροί και γύρισαν όλοι υγιείς στα σπίτια τους. Όλοι εκτός από τον Χρήστο Μήτσιο.
Ο γιος του Αναστάσιος μεγάλωσε με τη φροντίδα και την επιμέλεια του θείου του Γιώργου -όπως προφητικά θα έλεγε κανείς είχε προβλέψει και ο ίδιος – και της θείας του Μαρίας, με τη γιαγιά της οικογένειας να απλώνει τις φτερούγες της και να περιβάλλει με τεράστιο απόθεμα ψυχής και αγάπης το μικρό παιδί. Ένα παιδί που μεγάλωσε σιγά σιγά και το 1961 ακολούθησε τον δύσκολο δρόμο της ξενιτιάς και βρέθηκε στην πόλη Μπόχουμ της Γερμανίας.
«Αν ζούσε ο παππούς μου, η ζωή του πατέρα μου θα ήταν τελείως διαφορετική. Δεν θα αναγκαζόταν ίσως να ξενιτευτεί» λέει η κόρη του Αναστάσιου, Γιώτα, η οποία κρατά με θρησκευτική ευλάβεια το βιβλίο με την ιστορία του παππού της, που φέρει την υπογραφή του ξαδέλφου της Παύλου Χρήστου, ο οποίος θέλησε να κρατήσει τη μνήμη ζωντανή, όταν το μεταλλικό κουτί με τις επιστολές άνοιξε κι αποκαλύφθηκε ο μικρός αυτός οικογενειακός θησαυρός.
«Όταν μού έδωσε αυτό το βιβλίο, έκλαιγα για ημέρες» θυμάται η Γιώτα Πολυχρονίδου, για να προσθέσει πως το γεγονός ότι έμαθε κάποια πράγματα για τον παππού της μέσα απ’ αυτό και τις επιστολές που βρέθηκαν, άνοιξαν ένα νέο παράθυρο (οικογενειακής) γνώσης. Ήταν τότε που άρχισε να “σκάβει” στα βαθιά και να προσπαθεί, συζητώντας με τον πατέρα της και άλλους συγγενείς, να μάθει όσα περισσότερα γίνεται για τον παππού της, νιώθοντας την ανάγκη να …ολοκληρώσει το οικογενειακό παζλ. Ήταν αυτές οι επιστολές που έφεραν πιο κοντά την ευρύτερη οικογένεια της Γιώτας (θείους και ξαδέλφια) και την έκαναν να συμπληρώσει το ?κενό οικογενειακής μνήμης που είχε μεγαλώνοντας χωρίς τον παππού της.
Μοναδική επιθυμία της και όνειρο ζωής, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ίδια έχοντας στο πλευρό τον σύζυγό της Ανέστη, είναι να βρεθούν τα οστά του παππού της, να φτάσουν στα χέρια της οικογένειας και να ταφούν όπως πρέπει σε όσους έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πατρίδος. «Και να γίνει ίσως κι ένα μνημείο στον ‘Ασσο, αφού ο παππούς ήταν ο μόνος από τους Ασσιώτες που χάθηκε στο Μέτωπο», συμπληρώνει ο σύζυγός της.
Τραγική σύμπτωση; Ο παππούς της Γιώτας Πολυχρονίδου σκοτώθηκε στις 24 Μαρτίου του 1941, στις 24 Μαρτίου του 1977 πέθανε η μητέρα του και στις 24 Μαρτίου του 1999 “χάθηκε” και ο αδελφός του, ο οποίος, ωστόσο, είχε φροντίσει να φυλάξει σ΄εκείνο το μεταλλικό κουτί ένα κομμάτι ιστορίας, όπως αυτό καταγράφεται στις επιστολές του αδελφού του, και να το παραδώσει στις επόμενες γενιές της οικογένειας.
