Τα πήγε ή δεν τα πήγε καλά η κυβέρνηση Τσίπρα στο εξωτερικό; Αν πιστεύαμε τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η Ελλάδα τώρα θα έπρεπε να είχε βγει από τη Σένγκεν, να είχε βγει από το ευρώ, να μην είχε βγει από τα Μνημόνια, οι Σκοπιανοί να είχαν καταλάβει το κάστρο του Πλαταμώνα και τη Χαλκιδική με τα 31 τανκς και τα 6 ελικόπτερα που έχουν, και ο Ερντογάν να πετούσε με F-35 πάνω από την Ακρόπολη, κυνηγώντας Κούρδους στο Μοναστηράκι.
Πολλοί ψηφοφόροι της λεγόμενης μεσαίας τάξης ψήφισαν Μητσοτάκη, επειδή τους υπόσχεται ότι, μειώνοντας τους φόρους στον Μαρινάκη και τον Αλαφούζο, θα μπορούν να κερδίσουν κι αυτοί ακόμη περισσότερα. Όμως, στις διεθνείς σχέσεις αυτά τα κόλπα δεν πιάνουν. Το κατάλαβε κι ο Τσίπρας και γρήγορα τα έβαλε κάτω να κερδίσει το μέγιστο που μπορούσε σε ένα πλήθος μετώπων: μακεδονικό, ελληνοτουρκικά, μεταναστευτικό, κυπριακό, ενέργεια, τρόικα. Και το κέρδισε σε κάθε ένα απ’ αυτά παρά τα όσα λέει ο Μητσοτάκης.
Μακεδονικό: με τα συλλαλητήρια δεν νίκησε κανείς
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης στράφηκε στο ονοματολογικό της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Η αλήθεια είναι πως τη Συμφωνία των Πρεσπών στη ΝΔ θα την είχαν ψηφίσει και με τα δύο χέρια, αν την είχαν φέρει εκείνοι. Από το 2008 και τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι η εθνική γραμμή ήταν μία: σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων, αυτό που είναι δηλαδή το «Βόρεια Μακεδονία», το οποία και τελικά επιλέχθηκε για χρήση εντός και εκτός ΠΓΔΜ.
Ναι, αλλά τους δώσαμε γλώσσα και εθνότητα (δηλαδή ταυτότητα) είναι ο βασικός αντίλογος, που σημαίνει ότι οι Σκοπιανοί διατηρούν τις αλυτρωτικές τους βλέψεις. Δηλαδή, αν τους λέγαμε Δαρδανούς, θα τους κόβαμε τις αλυτρωτικές βλέψεις;
Εδώ αξίζει κανείς να θυμηθεί την αναγόρευση του Γεωργίου του Α’ ως βασιλιά το 1863. Ο τίτλος του έγινε «Βασιλεύς των Ελλήνων / Roi des Grecs) από «Βασιλεύς της Ελλάδας» που ήταν του προκάτοχού του Όθωνα. Μετά τη διαμαρτυρία του Σουλτάνου, που θεώρησε τον τίτλο αλυτρωτικό, μιας και ο ίδιος είχε περισσότερους Έλληνες στην επικράτειά του, ο Γεώργιος το άλλαξε σε «Βασιλεύς των Ελλήνων / Roi des Hellenes)», δηλαδή των ελλήνων υπηκόων του Βασιλείου της Ελλάδας και όχι των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Η συνέχεια γνωστή. Αλλά, η ιστορία παίζεται αλλιώς στον 21ο αιώνα και ευτυχώς. Αλλιώς, θα έπρεπε να τα βάλουμε με την Ισπανία, επειδή ο τίτλος του σημερινού βασιλιά της αναγράφει μεταξύ άλλων και Δούκας της Αθήνας και των Νέων Πατρών. Θα μας πάρουν οι Ισπανοί το Λιδωρίκι;
Αλυτρωτικές βλέψεις υπάρχουν, όταν υπάρχουν αλύτρωτοι πληθυσμοί. Και αυτό η Συμφωνία των Πρεσπών το ξεκόβει. Γλώσσα και πληθυσμός σε κάθε πλευρά των συνόρων είναι διαφορετικά. Η συμφωνία γράφει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η ταυτότητά των βόρειων γειτόνων μας είναι διαφορετική από την ιστορία, την κληρονομιά και τον πολιτισμό της αρχαίας Μακεδονίας και της Βόρειας Ελλάδας. Απλά και ξεκάθαρα. Το μόνο που κάνουμε επιμένοντας στον αλυτρωτισμό είναι να παραδεχόμαστε ότι έχουμε Σκοπιανούς στη Μακεδονία. Δεν θα το ‘λεγες και πολύ έξυπνο. Εκτός κι αν θεωρούμε ότι, επειδή μερικές χιλιάδες συμπολίτες μας στη Δυτική Μακεδονία –σλαβικής καταγωγής, που κάποτε τους αποκαλούσαμε «ντόπιους» και τους απαγορεύαμε να μιλούν το σλαβικό τους ιδίωμα–, χορεύουν τους παραδοσιακούς τους χορούς σε γάμους και πανηγύρια, αυτό θα φέρει 31 τανκς και 6 ελικόπτερα στον Χορτιάτη. Στη σειρά να τα βάλεις από το λιμάνι στον Λευκό Πύργο δεν φτάνουν, πόσο μάλλον να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη. Ο Μ. Αλέξανδρος, πάντως, δεν θα ένιωθε απειλή, όπως υποτίθεται νιώθουν όσοι μιλούν για ξεπούλημα.
ΝΔ: Χαμένοι στη μετάφραση
Μα, θα λέγονται Μακεδόνες και θα μιλάνε μακεδονικά –παραμένει ο αντίλογος– κι αυτό δεν μπορούμε να το χωνέψουμε. Για την ακρίβεια θα λέγονται επίσημα «Μακεδόνες / πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας» και η γλώσσα τους «μακεδονικά» ως η σλαβική γλώσσα που είναι αναγνωρισμένη εδώ και τουλάχιστον τριάντα χρόνια στον ΟΗΕ. Αυτό είναι που μετράει στις διεθνείς σχέσεις και καλό είναι να σκεφτόμαστε έξυπνα ως υπολογίσιμος και αξιόπιστος παίκτης στα Βαλκάνια –αυτή είναι η απάντηση.
Στα συμφέροντα της πατρίδας δεν χωράνε ψυχισμοί. Μας αρέσει αυτό που είναι το ενδεδειγμένο συμφέρον κι αυτό που μας δίνει την πρωτοβουλία των κινήσεων, με όσο το δυνατόν περισσότερους συμμάχους και όσο το δυνατόν λιγότερους εχθρούς, ιδίως όταν στα ανατολικά μας σύνορα υπάρχει ο απρόβλεπτος παράγοντας Ερντογάν. Μας συμφέρει να υπάρχει ένα επίσημα αναγνωρισμένο κράτος στα βόρεια σύνορά μας και όχι ένα σκορποχώρι τύπου Κοσόβου.
Και με τη Συμφωνία διασφαλίζουμε ένα επίσημο όνομα που θα είναι παντού στα επίσημα έγγραφα και αρχεία, χωρίς να δημιουργεί σύγχυση με την ελληνική επικράτεια, και κατοχυρώνουμε δικλείδες ασφαλείας που αποκλείουν κάθε αλυτρωτισμό. Εν τέλει, τι θέλουμε: μια χώρα που την έχουν αναγνωρίσει 130 χώρες ως Μακεδονία και στην οποία μεγαλώνει η επιρροή της Τουρκίας (επειδή εμείς είμαστε καταφέραμε να τους κάνουμε εχθρούς μας) ή μια χώρα που λέγεται Βόρεια Μακεδονία και λειτουργεί ως προέκταση των ελληνικών συμφερόντων, επιζητώντας διεθνή παρουσία μέσω της Ελλάδας;
Αν για να το πάρουμε αυτό, συμφωνούμε να λέγονται στα διαβατήριά τους «Μακεδόνες / πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας», ουδέν κακόν αμιγές καλού. Μια συμφωνία για να επιτευχθεί απαιτούνται αμοιβαίες υποχωρήσεις. Και το όνομα της χώρας είναι πιο σημαντικό από το πώς θα αναγράφονται στα διαβατήριά τους (ιθαγένεια/εθνικότητα, nationality), που εν τέλει δεν σημαίνει εθνότητα (ethnicity). Ή μήπως να απαγορεύεται στους ελληνοαμερικάνους των ΗΠΑ του Έλληνες που στο διαβατήριό τους γράφει «Nationality: USA» να αισθάνονται Έλληνες; Γιατί, στο τέλος, το όνομα της χώρας επιβάλλεται ως πολιτικό προνόμιο σε όλες τις άλλες ταυτότητες, χωρίς αυτές να καταργούνται. Απόδειξη είμαστε εμείς οι ίδιοι, που φτάσαμε να λεγόμαστε μεταξύ μας Ρωμιοί και τα ελληνικά να τα λέμε ρωμέικα, μετά από χίλια και βάλε χρόνια Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στο Βυζάντιο.
Αν δεν αρέσει, βέβαια, η Συμφωνία των Πρεσπών στον κ. Μητσοτάκη, μπορεί αύριο να δώσει εντολή στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία να σταματήσει να επιτηρεί τον εναέριο χώρο της Βόρειας Μακεδονίας, επειδή οι πινακίδες στον αέρα είναι γραμμένες στα «μακεντόνσκι». Είναι το μόνο που μπορεί να κάνει, μιας που ακόμη και στο ζήτημα της τυποποίησης των μακεδονικών προϊόντων πραγματοποιεί χαμηλές πτήσεις. Τα μακεδονικά προϊόντα είναι απολύτως κατοχυρωμένα από τη Σύμβαση της Μαδρίτης για την εμπορική ιδιοκτησία (κι όχι ευτυχώς από τους ξεχασμένους τίτλους του ισπανού βασιλιά στη Θεσσαλία). Τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), όπως και τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης με αναφορά σε «Μακεδονία», προσδιορίζονται από τους υπάρχοντες κανονισμούς της ΕΕ και αναφέρονται σε γεωγραφικές περιοχές κι όχι χώρες. Άρα, τι θα επαναδιαπραγματευτεί ο κ. Μητσοτάκης στην Ευρώπη; Αυτά που ήδη είναι κερδισμένα; Για να τα θέσει υπό αμφισβήτηση; Στις τελευταίες δηλώσεις του, πάντως, λέει ότι θα επιτηρεί την πιστή εφαρμογή της συμφωνίας, αυτή που τα στελέχη του θεωρούν προδοτική. Κι όμως, τα γυρίζει.
Και πλέον η αποκάλυψη των επιστολών Καραμανλή στον πρόεδρο των ΗΠΑ που είχε αποδεχτεί συμφωνία με τη διπλή ονομασία «Μακεδονία – Σκόπια» έχουν προκαλέσει αφωνία στον πρόεδρο της ΝΔ. Η σιωπή του Κυριάκου Μητσοτάκη εκτός εκτός από εκκωφαντική είναι και ύποπτη.
Εξωτερική πολιτική: όταν ο Κυριάκος κοιτά το δέντρο και χάνει το δάσος
Σπαταλήσαμε χρόνια διπλωματικού κεφαλαίου, φτάσαμε στο σημείο να κάνουμε σαματά και ντόρο για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ, όταν γύρω μας συμβαίνουν τεκτονικές αλλαγές. Αυτή τη στιγμή εντείνεται η γεωπολιτική σύγκρουση ανάμεσα σε Αμερική-Ρωσία-Κίνα για το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής στην Ευρασία. Προς το παρόν ο αμερικανικός παράγοντας πιέζει ασφυκτικά τον Ερντογάν και στέκεται, όπως ποτέ άλλοτε, στο πλευρό της Ελλάδας. Θα ήταν λάθος να μας πιάσει μικρομεγαλισμός και να νομίσουμε ξαφνικά ότι, επειδή ο Ερντογάν ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί, καθαρίσαμε με όλα μας τα διεθνή προβλήματα. Όμως, η εξωτερική πολιτική απαιτεί ρεαλισμό και αυτόν τον ρεαλισμό αποδεικνύει η χώρα, δημιουργώντας πεδίο συνεννόησης και συναντίληψης με επίκεντρο την ενέργεια και την οικονομική συνεργασία, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το βασικό πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής της χώρας παραμένει η διαίρεση της Κύπρου και κατ’ επέκταση οι διαχρονικές προσπάθειες της Τουρκίας να δημιουργεί τετελεσμένα εις βάρος των γειτόνων της. Κατηγορήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας ότι συζητούσε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Κουμπάρο, όμως, ο Ερντογάν δεν έχει κάνει τον Τσίπρα, αλλά τον Καραμανλή. Και ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη που πήγε στην ορκωμοσία του τούρκου προέδρου το 2018, όταν κρατούνταν στις τουρκικές φυλακές οι δύο έλληνες αξιωματικοί. Απελευθερώθηκαν, άραγε, επειδή η Ντόρα έκανε δημόσιες σχέσεις, όπως συνηθίζουν στο σόι της; Ασφαλώς και όχι. Απελευθερώθηκαν μετά από την πρωτοφανή κινητοποίηση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, τις επαφές με διεθνή κέντρα και τις πρωτοβουλίες του Αλέξη Τσίπρα. Ο έλληνας Πρωθυπουργός δεν υποχώρησε απέναντι στον εκβιασμό του Ερντογάν για ανταλλαγή των δύο με τους οκτώ τούρκους αξιωματικούς που διέφυγαν στην Ελλάδα μετά το τουρκικό πραξικόπημα.
Τι λέει σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ότι θα πάει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να ζητήσει ευρωπαϊκές κυρώσεις στην Τουρκία. Κι ότι είναι ευκαιρία για ειλικρινή επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Κι ότι θα ‘χει σύμμαχό του το διεθνές δίκαιο. Όπως στα φορολογικά, έτσι και στα εξωτερικά ζητήματα ο νεοδημοκράτης πρόεδρος υπόσχεται αυτά που ήδη γίνονται. Ποιος είναι πιο έτοιμος να αντιμετωπίσει έναν νέο, πραγματικό κίνδυνο, να ανταποκριθεί στο απρόοπτο και το δύσκολο; Μήπως, εκτός του τι θα κάνει με τα μακεδονικά ροδάκινα, ο κ. Μητσοτάκης να πει δημόσια τι θα κάνει συγκεκριμένα με τα φρούτα της εξωτερικής πολιτικής; Με συλλαλητήρια δεν νίκησε κανείς.
Α.Γ.
