Οι Γερμανοί ψηφίζουν σήμερα και το αποτέλεσμα της κάλπης θεωρείται κρίσιμο τόσο για τη χώρα τους όσο και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρότι η διαφορά των δύο κομμάτων που προπορεύονται, CDU και SPD, είναι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αρκετά μεγάλη, τόσο η Ανγκελα Μέρκελ όσο και ο Μάρτιν Σουλτς δήλωναν ότι οι εκλογές δεν έχουν κριθεί.
«Οι εκλογές δεν έχουν κριθεί» έλεγε χθες η καγκελάριος, σύμφωνα με την DW, προειδοποιώντας με αυτό τον τρόπο τους οπαδούς του κόμματος να μην εφησυχάζουν, μόνο και μόνο γιατί οι δημοσκοπήσεις τους βλέπουν πρώτο κόμμα με ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 34% και 36%. Σε μια ύστατη προσπάθεια να ανακτήσει την εμπιστοσύνη που έχασε σε τμήμα των ψηφοφόρων της εξαιτίας της στάσης που τήρησε στο προσφυγικό, η κ. Μέρκελ διαβεβαίωσε το βράδυ της Παρασκευής σε προεκλογική εκδήλωση στο Μόναχο, πως «αυτό που συνέβη το 2015, δεν πρέπει να επαναληφθεί και δεν θα επαναληφθεί».
Στους αναποφάσιστους επενδύει και ο υποψήφιος καγκελάριος των Σοσιαλδημοκρατών Μάρτιν Σουλτς. Παρ’ ότι οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο SPD ένα 21% με 22%, ο ίδιος δηλώνει πως «όλα είναι πιθανά».
Τα ποσοστά των άλλων κομμάτων
Σε ό,τι αφορά τα ποσοστά των μικρότερων κομμάτων, σύμφωνα με τις νεότερες δημοσκοπήσεις, η Εναλλακτική για τη Γερμανία μπορεί να υπολογίζει μεταξύ 11% και 13% των ψήφων, το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) μεταξύ 8,5% και 11%, οι Φιλελεύθεροι μεταξύ 9% και 10% και τέλος οι Πράσινοι μεταξύ 7% και 8%.
«Εάν καταψηφίζονταν Μέρκελ και Σόιμπλε», σχολιάζει στην DW ο Αρ. Αγριδόπουλος, «οι οποίοι υποστηρίζουν εδώ και χρόνια μια αυστηρή πολιτική λιτότητας, αυτό θα συνιστούσε μια συμβολικά θετική είδηση για την Ελλάδα. Πιθανότατα όμως αυτό δεν θα γίνει. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν μάλλον μια συγκυβέρνηση της Χριστιανικής Ένωσης με τους Φιλελεύθερους ή και η συνέχιση του μεγάλου συνασπισμού, δεδομένου ότι (μέχρι στιγμής) η CDU απορρίπτει το κούρεμα του χρέους ενώ το FDP δεν θέλει να εγκρίνει άλλα δάνεια προς την Ελλάδα και προτείνει την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη».
Είναι γεγονός ότι η αναβίωση του κυβερνητικού συνασπισμού μεταξύ CDU/CSU και FDP που συνεργάστηκαν για τελευταία φορά σε ομοσπονδιακό επίπεδο μεταξύ 2009 και 2013 δεν ξυπνά τις καλύτερες μνήμες για την Ελλάδα της κρίσης. Ο τότε υπουργός Οικονομίας Φίλιπ Ρέσλερ από το κόμμα των Φιλελευθέρων ζητούσε σχεδόν με κάθε ευκαιρία την εκπαραθύρωση της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ. Ο διάδοχός του Κρίστιαν Λίντνερ -στον οποίο οφείλεται η ανάκαμψη και σημερινή δυναμική του κόμματος- έχει υιοθετήσει την ίδια σκληρή γραμμή και ρητορική.
Κατά τον Αρ. Αγριδόπουλο, κοινωνιολόγο και επιστημονικό συνεργάτη στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης, το καλύτερο σενάριο θα ήταν η συγκρότηση ενός συνασπισμού μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και της Αριστεράς που δεν έχει βέβαια προηγούμενο στη μεταπολεμική Γερμανία. «Η ελπίδα που συνδέεται με αυτό είναι η χαλάρωση του προγράμματος λιτότητας, το κούρεμα χρέους και νέα επενδυτικά και χρηματοδοτικά προγράμματα για την Ελλάδα». Εντούτοις και ενώ μέχρι και την άνοιξη θεωρούνταν αρκετά πιθανό, τουλάχιστον μαθηματικά, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στο μετεκλογικό αυτό σενάριο μηδαμινές πιθανότητες.
Η ακροδεξιά απειλή
Την ίδια στιγμή, η απειλή της ακροδεξιάς είναι ενισχυμένη όσο ποτέ στη Γερμανία: Το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία»( AfD) αναμένεται για πρώτη φορά να εισέλθει στο κοινοβούλιο και κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη στήριξη από το σχεδόν 10% που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις, ενδεχόμενο που προκαλεί ανησυχία τόσο στο εσωτερικό της Γερμανίας όσο και παγκοσμίως.
Ακολουθούν τα επικρατέστερα σενάρια, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Reuters:
–ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ, ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ (‘ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ’)
Το πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση της Μέρκελ με τον εταίρο της, την Χριστιανοκοινωνική Ένωση Βαυαρίας (CDU/CSU), έχει συγκυβερνήσει με το SPD τα οκτώ από τα 12 χρόνια κατά τα οποία είναι καγκελάριος η Μέρκελ, περιλαμβανομένης της τελευταίας τετραετίας.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Η Μέρκελ, η οποία έχει οδηγήσει τους συντηρητικούς προς τον κεντρώο πολιτικό χώρο, δείχνει άνετη στη συνύπαρξη με το SPD. Μια τέτοια συμμαχία ενδεχομένως να εξασφάλιζε μεγάλη πλειοψηφία και να συμφωνούσε σε θέματα όπως η Ευρώπη, η Τουρκία, η εξωτερική πολιτική, το μεταναστευτικό και το ζήτημα της ασφάλειας.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Είναι μια λύση ανάγκης και για τις δύο πλευρές, ειδικά για το SPD, το οποίο φοβάται ότι θα ζημιωθεί από την θέση του μικρού εταίρου. Επιθυμεί μεγαλύτερη έμφαση στις επενδύσεις, την παιδεία, την κατάργηση των ανισοτήτων και την καθιέρωση δίκαιων συντάξεων, ενώ οι συντηρητικοί είναι περισσότερο προσανατολισμένοι στις περικοπές των φόρων. Επιπλέον, το SPD διστάζει να στηρίξει τις σχεδιασθείσες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών.
–ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ (ΚΙΤΡΙΝΟΜΑΥΡΟΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ)
Το συντηρητικό μπλοκ και το φιλικό προς τις επιχειρήσεις κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) είναι παραδοσιακοί εταίροι, ειδικά σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική και οικονομική πολιτική, έχοντας συγκυβερνήσει για σχεδόν τις μισές από τις επτά δεκαετίες της μεταπολεμικής Γερμανίας. Αν κερδίσουν έναν επαρκή αριθμό ψήφων, αυτό είναι το πιθανότερο σενάριο.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Το FDP ανέκτησε τον Μάιο δυνάμεις εξασφαλίζοντας αρκετές ψήφους στις εκλογές στο πολυπληθέστερο κρατίδιο της χώρας, την Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, όπου μοιράζεται εκεί την εξουσία με το CDU. Μια επανάληψη σε ομοσπονδιακό επίπεδο θα προμήνυε μειώσεις φόρων και απορρύθμιση και πιθανόν αυστηρότερους νόμους για τη μετανάστευση, το άσυλο και την ασφάλεια.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Το FDP εξεδιώχθηκε από τη βουλή το 2013 έπειτα από τέσσερα χαοτικά χρόνια συγκυβέρνησης με την Μέρκελ. Στην ατζέντα του έχει πιο ριζοσπαστικά σχέδια μείωσης των φόρων και ιδιωτικοποιήσεων, αντιτίθεται στη βαθύτερη ενσωμάτωση εντός της ΕΕ και θέλει οι χώρες του μπλοκ να έχουν το δικαίωμα εξόδου από την ευρωζώνη. Ο ηγέτης του Κρίστιαν Λίντνερ έχει επίσης προτείνει να αποδεχτεί η Γερμανία την προσάρτηση από τη Ρωσία της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας το 2014, κάτι το οποίο έχει αποκλείσει η καγκελάριος Μέρκελ.
–ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ, FDP, ΠΡΑΣΙΝΟΙ (“ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΖΑΜΑΪΚΑ”–από τα χρώματα των κομμάτων: μαύρο, κίτρινο, πράσινο)
Ακόμη δεν έχει δοκιμαστεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά ένας τέτοιος συνασπισμός κυβερνά στο βόρειο κρατίδιο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Αν το μπλοκ της Μέρκελ δεν μπορέσει να σχηματίσει συμμαχία μόνο με το FDP ή με τους Πράσινους, ενδεχομένως να επιχειρήσει μια τριμερή συμφωνία. Αμφότερα τα μικρότερα αυτά κόμματα έχουν υποβαθμίσει την πιθανότητα αυτή, αλλά πιθανόν να γοητευτούν από την εξουσία.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Οι Πράσινοι και το FDP βρίσκονται σε αντίθετες άκρες του πολιτικού φάσματος. Πιθανές θεωρούνται οι διαφωνίες τους σε ζητήματα πολιτικής που θα αφορούν τους φόρους, την ενέργεια, την ΕΕ και το μεταναστευτικό.
— ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΙ-ΠΡΑΣΙΝΟΙ (“ΠΡΑΣΙΝΟΜΑΥΡΟΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ”)
Και αυτός ο συνδυασμός δεν έχει δοκιμαστεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο και έχει αμφισβητηθεί από την Μέρκελ, η οποία έχει ασκήσει πιέσεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το CDU και οι Πράσινοι έχουν συνεργαστεί σε τοπικό επίπεδο, περιλαμβανομένης μιας συμμαχίας υπό τους Πράσινους στο πλούσιο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Οι ηγέτες των Πρασίνων είναι πραγματιστές, κατά πολύ διαφορετικοί από τους ”οικολόγους μαχητές” που ίδρυσαν το κόμμα. Η προοπτική απόκτησης εξουσίας πιθανόν να τους πείσει να συμβιβαστούν. Μια τέτοια συμμαχία θα προωθούσε μια ισχυρή Ευρώπη και θα επικεντρωνόταν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι Πράσινοι θα ασκούσαν πιέσεις για την κατάργηση της χρήσης λιγνίτη και λιθάνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Είναι αμφίβολο το σενάριο να εξασφαλίσουν πλειοψηφία. Οι συντηρητικοί επιθυμούν χαμηλότερους φόρους, ενώ οι Γερμανοί θέλουν να φορολογηθούν οι πολύ πλούσιοι. Οι Πράσινοι έχουν περισσότερο φιλελεύθερη μεταναστευτική πολιτική, πράγμα που πιθανόν να τους φέρει σε αντιπαράθεση με την CSU, ενώ αντιτίθενται και στα σχέδια αύξησης των αμυντικών δαπανών. Διαφωνίες ενδεχομένως να προκύψουν και σε κάποια ζητήματα που αφορούν την ενεργειακή πολιτική και την ρύθμιση των εκπομπών ρύπων των οχημάτων έπειτα από το σκάνδαλο “Ντίζελγκέιτ”.
–ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ/ ΝΕΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ/ ΠΑΡΑΛΥΣΗ
Μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα ήταν πρωτοφανής στην ιστορία της χώρας και οι Γερμανοί που διψούν για σταθερότητα δεν θα ήταν καθόλου ευχαριστημένοι, αλλά θα το προτιμούσαν από μια νέα προσφυγή στις κάλπες.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Αν η Μέρκελ δεν καταφέρει να βρει εταίρο, ίσως να αισθανθεί ότι έχει εντολή κυβέρνησης δεδομένης της δημοτικότητάς της. Ενδεχομένως να εξασφάλιζε τη στήριξη για τα προσωπικά της πολιτικά σχέδια από το FDP, το SPD και τους Πράσινους.
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Η επιφυλακτικότητα της Μέρκελ σε συνδυασμό με τον φόβο της αστάθειας που αισθάνονται οι Γερμανοί– ένα απότοκο της διχοτόμησης τα χρόνια που προηγήθηκαν την άνοδο του ναζιστικού κόμματος του Χίτλερ.
–SPD, ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ (Die Linke), ΠΡΑΣΙΝΟΙ (‘ΚΟΚΚΙΝΟΣ-ΚΟΚΚΙΝΟΣ-ΠΡΑΣΙΝΟΣ’ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ Ή ‘Κ2Π’)
Εντελώς απίθανο, σύμφωνα με το Reuters. Δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η σύμπραξη δηλαδή μεταξύ SPD και Πρασίνων και Αριστεράς, και θα ήταν η μοναδική ευκαιρία για το SPD να κερδίσει την καγκελαρία και–μαζί με έναν πρωθυπουργό της Αριστεράς, και το κρατίδιο της Θουριγγίας.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ: Για πρώτη φορά το SPD δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα να συμπράξει με την Αριστερά. Ένας τέτοιος συνασπισμός πιθανόν να επικεντρωνόταν στην ενίσχυση των επενδύσεων, στην κατάργηση των ανισοτήτων «και στην υιοθέτηση μιας πιο φιλο-ρωσικής στάσης».
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ, όπως τις παραθέτει το Reuters: Οι διασυνδέσεις της Αριστεράς με τους κομμουνιστές στην πρώην Ανατολική Γερμανία και οι επώδυνες μνήμες του SPD μιας φυγής προς τα Αριστερά με αφορμή τις βαθιές εργασιακές μεταρρυθμίσεις πριν από μια δεκαετία και πλέον. Ενώ το SPD και οι Πράσινοι θα μπορούσαν να συγκυβερνήσουν σχετικά εύκολα, η Αριστερά τάσσεται υπέρ της επιβολής φορολογικού συντελεστή 75% επί εισοδημάτων πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ, υπέρ του εργασιακού 30ωρου και της αντικατάστασης του ΝΑΤΟ με μια συμμαχία που θα περιλαμβάνει τη Ρωσία.
