Ανοιχτή επιστολή με στόχο να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο εμπορευματοποίησης της δημόσιας εκπαίδευσης και όξυνσης των ανισοτήτων απεύθυνε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδας (ΟΙΕΛΕ), Μιχάλης Κουρουτός. Για τον ίδιο λόγο η Ομοσπονδία απέστειλε σήμερα επιστολές προς τις εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες ΔΟΕ-ΟΛΜΕ, ώστε να υπάρξει κοινή αντιμετώπιση του κινδύνου μετατροπής της δημόσιας Παιδείας σε χώρο ασύδοτης αγοράς.
Σημειώνεται ότι ο κ. Κουρουτός απέστειλε την επιστολή με αφορμή τη σημερινή παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Αβραντίνη, όπου, σύμφωνα με τον ίδιο, προπαγανδίζεται η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης και η «δολοφονία» του δημόσιου σχολείου. «Η παρουσίαση του βιβλίου από συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα αποδεικνύει ότι υπάρχει συγκεκριμένος σχεδιασμός με σαφή ιδεολογικά-πολιτικά χαρακτηριστικά. Η προώθηση του επιζήμιου και διεθνώς αποτυχημένου θεσμού των vouchers που διαφημίζει το εν λόγω βιβλίο αποτελεί τον υπ. αριθμ. ένα κίνδυνο για τη δημόσια Παιδεία», αναφέρει.
Αναλυτικά, η επιστολή:
«Από το 2011 η Ομοσπονδία και εγώ προσωπικά, σε συχνές δημόσιες παρεμβάσεις μας έχουμε τονίσει τον κίνδυνο εμπορευματοποίησης του δημόσιου αγαθού της εκπαίδευσης. Όπως αναφέρει και η περσινή, θεμελιώδης απόφαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, σε περιόδους κρίσης οι απόπειρες επιβολής όρων «ελεύθερης» αγοράς στο χώρο της Παιδείας εντείνονται, καθώς ασύδοτες δυνάμεις εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές παθογένειες που αυτή δημιουργεί. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πολιτικές «σοκ» που εφαρμόστηκαν με καταστροφικά, όπως θα καταδειχθεί στη συνέχεια, αποτελέσματα στη Νέα Ορλεάνη – πολιτικές έμπνευσης του θεμελιωτή του νεοφιλελευθερισμού ΜίλτονΦρήντμαν–θα επιχειρηθεί να επιβληθούν στη χώρα μας από ένα συμπαγές, ισχυρό πολιτικό-επιχειρηματικό-μηντιακό μπλοκ. Στόχος τους, η πλήρης, στοχευμένη αποδυνάμωση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος και η σταδιακή αντικατάστασή του από ιδιωτικές μορφές παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Η νεοφιλελεύθερη στόχευση για την εκπαίδευση και η δήθεν «ελευθερία επιλογής»
Η πρώτη, μεγάλη εκδήλωση – και μάλιστα προκλητικά, την ημέρα έναρξης της σχολικής χρονιάς – του συγκεκριμένου «ρεύματος σκέψης» στην Ελλάδα, θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα, με την αφορμή της παρουσίασης του βιβλίου του Τάσου Αβραντίνη «Εκπαίδευση: Ελευθερία επιλογής, ή η γάτα που γαβγίζει». Το βιβλίο θα προλογίσουν τρία δημόσια πρόσωπα με σαφές ιδεολογικό και πολιτικό πρόσημο. Ο Θάνος Βερέμης, η Άννα Διαμαντοπούλου και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αρχηγός της ΝΔ. (Το γεγονός ότι οι εν λόγω θα παρουσιάσουν το βιβλίο ενός ανθρώπου που δημόσια υπερασπίζεται ιδιωτικό σχολείο με θηριώδεις, καταγεγραμμένες παρανομίες και που καλεί τους γονείς να καταφύγουν ακόμη και σε βία εναντίον των εκπροσώπων της ΟΙΕΛΕ, επειδή ακριβώς η Ομοσπονδία αναδεικνύει αυτές τις παρανομίες, το αφήνω στην κρίση κάθε πολίτη. Ελπίζω αυτό να οφείλεται σε άγνοια). Στο βιβλίο αυτό κεντρική θέση κατέχει προπαγάνδιση της εφαρμογής προγραμμάτων vouchers με το πρόσχημα της δήθεν ελεύθερης επιλογής των γονέων.
Η χρήση του όρου της γονεϊκής ελευθερίας από τους εγχώριους και διεθνείς νεοφιλελεύθερους για να λειτουργήσουν τέτοιου είδους επιδοματικές πολιτικές στην εκπαίδευση δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από εσκεμμένη παραπλάνηση της κοινωνίας. Κάθε ευρώ που πηγαίνει στα κουπόνια θα αφαιρείται από το δημόσιο σχολείο. Βαθμιαία τα δημόσια σχολεία θα καταρρεύσουν και ιδιωτικοί φορείς θα ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια παντού. Επιπλέον, όπου εφαρμόστηκαν vouchers, σταδιακά τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια αύξαναν τις τιμές των διδάκτρων, με αποτέλεσμα να μην επαρκούν τα χρήματα των κουπονιών στους γονείς που έπρεπε να συμπληρώσουν από την τσέπη τους. Η περιβόητη «ελευθερία επιλογής» αφορά αποκλειστικά αυτούς που αφορούσε πάντοτε. Τους έχοντες και κατέχοντες. Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιληπτό ότι η εκπαίδευση μετατρέπεται σε εμπόρευμα και η ψευδεπίγραφη δήθεν επιλογή των γονέων μεταβάλλεται σε εφιάλτη, καθώς τα λίγα σχολεία της ελίτ θα συνεχίσουν να χαρίζουν τίτλους και πρόσβαση σε ανώτερη εκπαίδευση και εργασία σε ελάχιστους τυχερούς, την ώρα που η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών θα εξαθλιώνονται εκπαιδευτικά σε διαλυμένες ημικρατικές/ιδιωτικές δομές και θα οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην ανεργία, ή στις χαμηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Αυτό το σενάριο όμως δεν θα το ακούσετε από τους παρουσιαστές της εκδήλωσης.
Τι είναι τα περίφημα vouchers και τι έχει δείξει η διεθνής εμπειρία από την εφαρμογή τους
Αυτό το οποίο ισχυρίζονται επιπλέον οι θιασώτες των vouchers είναι η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όμως διάψευσης αυτής της θέσης η Νέα Ορλεάνη και ευρύτερα η περιοχή της Λουιζιάνα όπου κατά γράμμα εφαρμόστηκε η πολιτική Φρήντμαν. Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από λίγους μήνες, καταστροφικά. Οι μαθητές που ακολουθούσαν προγράμματα vouchers στα ιδιωτικά σχολεία είχαν κατά 24% χειρότερη απόδοση στα μαθηματικά και κατά 8% στην αγγλική γλώσσα από ό, τι τα παιδιά στα δημόσια σχολεία παρά το γεγονός ότι αυτά χτυπήθηκαν αλύπητα από την εφαρμογή τέτοιου είδους πολιτικών.
Θα επιχειρήσω να συνοψίσω σε μερικά σημεία τις σημαντικότερες πτυχές της εφαρμογής του προγράμματος vouchers με βάση έρευνες Αμερικανικών, Σουηδικών και Βρετανικών πανεπιστημίων που, αν και με διαφορετικές θεωρητικές αναφορές, καταλήγουν σχεδόν ομόφωνα στα ακόλουθα συμπεράσματα:
-Σε έρευνες που διεξήχθησαν την τελευταία εικοσαετία σε Σουηδία, Βρετανία, Νέα Υόρκη, Λουιζιάνα, Κλήβελαντ, Μιλγουόκι, δηλ, στις περιοχές που εφαρμόζονται συστηματικά για πολλά χρόνια τέτοιου είδους προγράμματα, καταρρίφθηκε το επιχείρημα ότι το πρόγραμμα vouchers βελτιώνει τις επιδόσεις των μαθητών. Τα δεδομένα των ερευνών δείχνουν ότι τα μαθησιακά αποτελέσματα των ιδιωτικών σχολείων που εφαρμόζουν vouchers και των δημόσιων δεν έχουν στατιστική διαφορά.
-Η κατεύθυνση κρατικών κονδυλίων για τα vouchers αποδυναμώνει αισθητά τα δημόσια σχολεία, με αποτέλεσμα αρκετά να οδηγούνται σε κλείσιμο. Εντυπωσιακό είναι το συμπέρασμα της ερευνήτριας της Εκπαιδευτικής Οικονομίας HelenLadd (SchoolVouchers: a criticalview), η οποία παρατηρεί στην κατακλείδα του άρθρου της ότι, όχι μόνο τα προγράμματα αυτά δεν φέρνουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα, αλλά απορροφούν κρίσιμους πόρους από τη δημόσια εκπαίδευση και διευρύνουν τις εκπαιδευτικές ανισότητες.
-Ακόμη και στις περιπτώσεις που εφαρμόζονται τα vouchers, σε πλήρη αντίθεση με το μοντέλο που προτείνουν οι εγχώριοι θιασώτες του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οι οποίοι μιλούν για εντελώς ανεξάρτητα σχολεία, τα ιδιωτικά σχολεία πρέπει να πιστοποιούνται από το κράτος, να εποπτεύονται στενά από αυτό και να ακολουθήσουν πιστά το ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα (DoesSchoolPrivatizationImproveEducationalAchievement? Evidence from Sweden’s Voucher Reform Anders Böhlmark Mikael Lindahl, September 2008)
-Η εφαρμογή των προγραμμάτων γεννά διαφθορά και συνθήκες έντονης διαπλοκής στο χώρο της εκπαίδευσης, καθώς έχει σημειωθεί κατασπατάληση πόρων από ιδιωτικά σχολεία και κακή χρήση από γονείς. Μάλιστα, αρκετοί υπεύθυνοι προγραμμάτων έχουν οδηγηθεί στη δικαιοσύνη.
-Η μόνη πρόσφατη έρευνα που παρουσιάζει με θετικό τρόπο το πρόγραμμα των vouchers προέρχεται από το περίφημο Ινστιτούτο του Friedman, του εμπνευστή του προγράμματος. Ωστόσο, οι επιστήμονες και ερευνητές του χώρου κατηγόρησαν την εν λόγω έρευνα για σειρά μεθοδολογικών και επιστημολογικών λαθών (διαστρέβλωση της βιβλιογραφίας, χρήση πλαστών ερευνητικών μεθόδων που νόθευσαν το αποτέλεσμα κ.λπ.) που καθιστούν την έρευνα πλήρως αναξιόπιστη (ChristopherLubienski, UniversityofIllinois, June 2016).
Το χρέος μας και ο κίνδυνος διάλυσης της δημόσιας εκπαίδευσης
Συμπερασματικά. Η ομάδα πολιτικών, επιχειρηματιών και ΜΜΕ ετοιμάζει την τελική της επίθεση, επιχειρώντας να καταλάβει η αγορά το τελευταίο αλώβητο οχυρό της ανθρώπινης δημιουργίας, όπως αναφέρει και ο Τζέρεμι Ρίφκιν, την Παιδεία. Αποτελεί χρέος όλων μας να αποτρέψουμε τον σαφή κίνδυνο εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης και να προστατεύσουμε εκατομμύρια νέες και νέους από ένα δόλιο σχέδιο που έχει ως στόχο την αναπαραγωγή και όξυνση των κοινωνικών, των οικονομικών και των εκπαιδευτικών ανισοτήτων προς όφελος μερικών δεκάδων επιχειρηματιών και του 5% της κοινωνίας που θέλει τα τέκνα της να έχουν εύκολη πρόσβαση σε γνώση και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας χωρίς τον ενοχλητικό ανταγωνισμό των «πληβείων» από τα δημόσια σχολεία. Και αποτελεί πρόκληση κάποιοι που μιλούν για βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας εκπαίδευσης να πρωτοστατούν στην ενορχηστρωμένη ενέργεια της απαξίωσης και της διάλυσής της».
