Η παρουσίαση του βιβλίου «Μικρές υιοθεσίες – ένα αφιέρωμα στο έργο του Σταύρου Ψυλλάκη» πραγματοποιήθηκε νωρίτερα σήμερα, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, στο πλαίσιο του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η έκδοση, η οποία αποτελεί πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων προς τιμήν του σκηνοθέτη Σταύρου Ψυλλάκη, είναι πλούσια σε φωτογραφικό και αρχειακό υλικό και φιλοξενεί 15 κείμενα, ειδικά γραμμένα για το αφιέρωμα, που προσεγγίζουν από διάφορες οπτικές τον δημιουργό και τη διαδρομή του.
Τους προσκεκλημένους καλωσόρισε στην βιβλιοπαρουσίαση ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεδάκης, επισημαίνοντας τα εξής: «ο Σταύρος έχει έρθει πολλές φορές στο Φεστιβάλ και φέτος ως μέλος της γνωμοδοτικής επιτροπής για τα ελληνικά ντοκιμαντέρ, μας βοήθησε να επιλέξουμε τις ελληνικές ταινίες που προβάλλονται στη φετινή διοργάνωση, δίνοντας με γενναιοδωρία τις συμβουλές του. Αυτή η γενναιοδωρία υπάρχει και στο έργο του, που μιλά για εκείνα που κανείς μας δεν θέλει να δει. Μιλά για μια ετεροτοπία, όπως έλεγε ο Φουκώ. Ο φακός του κινηματογραφεί ψυχασθενείς, αρρώστους και ηλικιωμένους. Όλους τους αόρατους ανθρώπους που στο έργο του είναι ορατοί».
Τον λόγο πήρε έπειτα ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης, διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων και εκδότης του βιβλίου, λέγοντας πως «δεν υπήρχαν ερωτηματικά για την δημιουργία αυτής της έκδοσης και φυσικά κάτι τέτοιο δεν σημαίνει πως έκλεισε το έργο του Σταύρου. Σύμφωνα με τον ίδιο, «ο Ψυλλάκης χρησιμοποιεί στο κάδρο του, επίμονα και συστηματικά, ανθρώπους που οι άλλοι δεν θέλουν στις ταινίες τους. Ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα μας και όχι στο περιθώριο. Καταφέρνει να τον εμπιστευτούν και να καταθέσουν στον φακό του τις αλήθειες τους. Το πιο σημαντικό είναι πως ακούει τους άλλους σε μια εποχή που περισσεύει ο εύκολος λόγος. Ουσιαστικά με αυτό το βιβλίο προέκυψε ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τον Σταύρο».
Για τον Σταύρο Ψυλλάκη στη συνέχεια μίλησε ο σκηνοθέτης Άγγελος Κοβότσος. «Τον γνωρίζω χρόνια. Είναι σκηνοθέτης και δεν υπάρχει αμφιβολία γι’αυτό. Ή μήπως υπάρχει;» αναρωτήθηκε ο κ. Κοβότσος και διηγήθηκε δύο φανταστικές σκηνές. «Συνήθως από παιδί θέλει κάποιος να γίνει σκηνοθέτης. Ίσχυε και στην περίπτωση του Σταύρου; Σκηνή 1: δεκαετία του ’60, φασαρία και κόσμος στο λιμάνι των Χανίων. Μια παρέα πιτσιρικάδων παίζουν με μια μπάλα. Σκηνή 2: στην οικογενειακή ταβέρνα του Σταύρου εκεί κοντά, ο Σταύρος κάνει τα μαθήματά του και κοιτά τα παιδιά από το παράθυρο. Ο φίλος του τον καλεί να παίξει μαζί τους. Τι θα κάνει ο Σταύρος; Είναι ένας άνθρωπος που τρέχει για την ζωή ή την παρατηρεί;» τόνισε ο Άγγελος Κοβότσος. Και συνέχισε λέγοντας ότι «όταν η ζωή είναι εκεί έξω, είμαι σίγουρος πως ο Σταύρος θα αφήσει το δομημένο πρόγραμμά του και θα τρέξει προς τη ζωή και όταν θα έχει τελειώσει η επαφή με τους ανθρώπους, θα τους έχει δει στα μάτια».
Στη συνέχεια, ο δημοσιογράφος Στράτος Κερσανίδης πήρε τον λόγο αναφέροντας τα εξής: «Θαυμάζω το έργο του Σταύρου Ψυλλάκη και τον εκτιμώ βαθιά καθώς, χωρίς να είμαστε φίλοι, σε μια δύσκολη στιγμή στη ζωή μου, μου τηλεφώνησε να δει τι κάνω. Είναι ένας ευαίσθητος άνθρωπος με -τολμώ να πω- τρομακτικό σε έκταση και εύρος έργο. Εντυπωσιάζομαι με τα ντοκιμαντέρ του. Κάνει ταινίες δύσκολες, αλλά γεμάτες ζωή. Ως οραματιστής σκηνοθέτης κάνει καθαρό σινεμά και σέβεται τους ανθρώπους. Δημιουργεί ανθρωπολογικά ντοκιμαντέρ που εκφράζουν την περιπέτεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Το Φεστιβάλ Χανίων αναγνώρισε το έργο του, προσωπικά ένιωσα ζήλια όταν πήρα το βιβλίο στα χέρια μου και δεν ήμουν ένας από τους συγγραφείς».
Για τον δημιουργό μίλησε και ο φίλος του, αρχιτέκτων Κωστής Μαυρακάκης: «Είμαστε φίλοι από τότε που με κάλεσαν να δω την πρώτη του ταινία Το μυστικό, που αφορούσε έναν κατασκευαστή οργάνων από το Ρέθυμνο. Από τότε, είμαι από τους πρώτους που βλέπω τις ταινίες του. Ο ίδιος πλησιάζει, συμμετέχει, παρατηρεί και καθρεφτίζει τη ζωή των ανθρώπων. Έχει μια έντιμη στάση απέναντί τους και εκείνοι τον εμπιστεύονται. Στο μοντάζ, τους προστατεύει αναδεικνύοντας όσα πρέπει δίχως να τους λογοκρίνει, αλλά με συναίσθηση του τι κάνει. Με συγκινεί κάθε φορά με τα ντοκιμαντέρ του».
Για το βιβλίο μίλησε και ο Σταύρος Ψυλλάκης, έντονα φορτισμένος συναισθηματικά. «Ευχαριστώ το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για την πρόσκληση και το Φεστιβάλ Χανίων που είχε αυτή την πρωτοβουλία, αλλά και όσους συνεργάστηκαν για το βιβλίο. Οι άνθρωποι που συναντάς είναι αυτοί που δίνουν στη ζωή σου μια άλλη αξία. Είναι για μένα σαν μια δεύτερη πατρίδα που εκεί συμβαίνουν όλα. Γινόμαστε “συμπατριώτες” με τους ήρωες των ταινιών μου. Μοιραζόμαστε έντονα συναισθήματα. Όταν ξεκινούσα αυτή τη δουλειά δεν τολμούσα να δώσω στον εαυτό μου την ιδιότητα του σκηνοθέτη. Όσο περνούν τα χρόνια το λέω πιο εύκολα. Με τη δουλειά μου γεύομαι μια καινούρια διάσταση ζωής. Όσα έχω δημιουργήσει με έχουν δημιουργήσει. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω τον εαυτό μου από όλα αυτά τα πρόσωπα. Τους έχω υιοθετήσει». Ο κ. Ψυλλάκης πρόσθεσε: «Το να φτιάξεις μια ταινία ντοκιμαντέρ είναι μια υιοθεσία. Είναι σαν να ξυπνάς ένα πρωί και να βρίσκεις ένα μωρό έξω από την πόρτα σου. Εναπόκειται σε σένα τι θα κάνεις: θα το αγνοήσεις ή θα το υιοθετήσεις και θα του δώσεις ζωή; Μια τέτοια “υιοθεσία” συμβαίνει με τους ανθρώπους και τις ιστορίες που τυχαία, συχνά, συναντάμε στη ζωή και δημιουργούν τις ταινίες μας. Έπειτα αρχίζει η περιπέτεια. Μοιράζεστε ιστορίες εμπιστοσύνης που σιγά σιγά οικοδομούν την ταινία. Μια αλήθεια, δική τους και δική σου».
Να σημειωθεί πως η έκδοση περιέχει εκτεταμένα αποσπάσματα λόγου από έξι γνωστά ντοκιμαντέρ του Ψυλλάκη, συνεντεύξεις και κριτικές που αφορούν στο έργο του, και ολοκληρώνεται με αναλυτική φιλμογραφία του. Τα ειδικά για το αφιέρωμα κείμενα, με τη σειρά που παρουσιάζονται, υπογράφουν οι: Μ. Φραντζεσκάκης, Ρ. Μανθούλης, Γ. Κοκκινάκος, Α. Αρδαβάνης, Β. Λέκκα, Κ. Φ. Ψυλλάκης, Μ. Κρανάκης, Τ. Λαζαράτου, Μ. Μανουσάκης, Δ. Χαρίτος, Γ. Ζουμπουλάκης, Ε. Στεφανή, Μ. Βιρβιδάκης, Ν. Γκροσδάνης, Κ. Μαυρακάκης.
