Συζήτηση με θέμα “Μουσεία και σεξουαλικότητα” θα πραγματοποιηθεί αύριο Κυριακή 10 Δεκεμβρίου, στις 19.00 στο Μικρόπολις – Κοινωνικός Χώρος για την Ελευθερία (Βενιζέλου και Βασ. Ηρακλείου 18).
Ο μουσειακός θεσμός, όπως γίνεται αντιληπτός και δομείται μέχρι και σήμερα, υπήρξε κατασκεύασμα του δυτικού Διαφωτισμού. ‘Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα, την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, και εν συνεχεία στις αρχές του 19ου αιώνα, το μουσείο αρχίζει να διαχειρίζεται τον υλικό πολιτισμό ως στρατηγικό είδος για την κοινωνική διαχείριση του ευρύτερου πληθυσμού. Σύμφωνα με αυτή του τη στρατηγική αξιοποίηση αποτέλεσε πεδίο διαμόρφωσης και διάδοσης της κυρίαρχης ιδεολογίας.
Η χρήση της αναπαράστασης, η οποία αποτελεί τη προσπάθεια ανακατασκευής μιας εικόνας για τον κόσμο, υπήρξε βασικό εργαλείο για αυτό το σκοπό. Χρησιμοποιήθηκε συστηματικά από τα μουσεία, ταξινομώντας μέρη του υλικού κόσμου, επιχειρώντας τη δημιουργία μιας καθολικής εικόνας και αφήγησης για το υπό ποιους όρους αυτός υφίσταται και λειτουργεί. Αυτή η αφήγηση δε θα μπορούσε να παραλείψει και το πεδίο της σεξουαλικότητας.
Τα μουσεία κατά τον 19ο αιώνα, κάνοντας χρήση μιας ευρείας γκάμας επιστημών (ιατρικής, ανθρωπολογίας, παλαιοντολογίας, αρχαιολογίας κοκ) προσέγγισαν το ανθρώπινο σώμα ως αντικείμενο αναπαράστασης. Ιδίως δε όταν το σώμα ήταν χαρακτηρισμένο από τη φυλετική και έμφυλη διαφορά η αναπαράσταση και η μελέτη του είχαν σκοπό τον ετεροπροσδιορισμό, τη πειθάρχηση και την υποταγή του. Ένας βασικός όρος για την υποταγή των σωμάτων των πολλαπλών “Άλλων” που όριζε η κυρίαρχη ιδεολογία, ήταν αυτός της σεξουαλικής τους κατωτερότητας. Η τάξη, το φύλο και η φυλή έρχονταν να καθορίσουν τη θέση του εκάστοτε υποκειμένου στη σεξουαλική ιεραρχία, ενώ αυτή η θέση καθόριζε άμεσα τη κοινωνική του αξία.
Μέσα από τον μουσειακό χώρο του 19ου αιώνα, ιδίως τα ανατομικά και εθνογραφικά μουσεία, επιχειρήθηκε να νομιμοποιηθούν τα αφηγήματα που ήθελαν τη σεξουαλικότητα ιδίως των γυναικών και των μη λευκών, είτε “φυσική”, ανεξέλεγκτη, ζωώδη και ακόρεστη, είτε ανύπαρκτη, σε κάθε περίπτωση όμως “κατώτερη”.
Κατά τον 20ο αιώνα παρατηρείται μια μετάβαση τόσο σε σχέση με την αναπαράσταση της σεξουαλικότητας στα μουσεία: κατά τον 19ο αιώνα ήταν κατά κύριο λόγο έμμεση και υπονοημένη. Κατά τον 20ο αιώνα και συνεχίζοντας στον 21ο έχουμε πιο άμεσες αναπαραστάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα μουσεία έχουν αποκτήσει χειραφετητικό ρόλο σε σχέση με τη σεξουαλικότητα.
Από τα μουσεία τέχνης στα μέσα του 20ου αιώνα, μέχρι τα “Μουσεία του Σεξ” που αναδύθηκαν από τη δεκαετία του 80’ και έπειτα, τα αφηγήματα που δημιουργούν ιεραρχήσεις ως προς τη σεξουαλικότητα έχουν αμβλυνθεί μόνο επιφανειακά, στο πυρήνα τους συνεχίζουν να αναπαράγουν κοινές ιδέες πάνω στο τι είναι η σεξουαλικότητα και πως πραγματώνεται με βάση το φύλο, τη φυλή και τη τάξη.
Περισσότερα και πιο αναλυτικά σχετικά με το τι ρόλο διαδραμάτισαν και συνεχίζουν να διαδραματίζουν οι μουσειακοί χώροι σε σχέση με τη σεξουαλικότητα θα ειπωθούν και θα συζητηθούν σε αυτή την εκδήλωση.
