Επιστήμονες στις ΗΠΑ απομόνωσαν για πρώτη φορά σε οστά εμβρύων και ενηλίκων ανθρώπινα σκελετικά βλαστικά κύτταρα, τα οποία μετατρέπονται σε οστά, χόνδρο και άλλους ιστούς του σκελετού. Έως τώρα αυτό είχε καταστεί εφικτό μόνο σε τρωκτικά. Ανοίγει έτσι ο δρόμος για νέες θεραπευτικές δυνατότητες σε παθήσεις και τραύματα που αφορούν τον σκελετό, όπως κατάγματα, οστεοπόρωση, αρθρίτιδα κ.α.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κυτταρικό βιολόγο Μάικλ Λονγκέικερ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Cell” (Κύτταρο).
Όπως είπε ο Λονκέικερ, «με δεδομένο το τρομερό ιατρικό βάρος που προκαλούν οι εκφυλιστικές, νεοπλασματικές, μετατραυματικές και μεταχειρουργικές σκελετικές διαταραχές, πιστεύουμε ότι ο εντοπισμός ανθρώπινων σκελετικών βλαστικών κυττάρων θα δώσει νέες δυνατότητες μοριακής διάγνωσης και θεραπείας για τις σκελετικές παθήσεις».
Οι ιστοί των οστών έχουν σημαντική δυνατότητα αναγέννησης από μόνοι τους (μερικά ζώα μάλιστα καταφέρνουν να αναγεννήσουν ολόκληρα άκρα τους), αλλά στην περίπτωση των ιστών του σκελετού η δυνατότητα αυτή είναι πολύ πιο περιορισμένη έως ανύπαρκτη, ιδίως στους ανθρώπους.
Η δυσλειτουργία του σκελετού μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, από την οστεοπόρωση και την οστεοαρθρίτιδα έως τις αιματολογικές διαταραχές και τον καρκίνο, πέρα ασφαλώς από τη μη θεραπεύσιμα τραύματα. Μέχρι σήμερα οι θεραπευτικές επιλογές για τη βελτίωση της λειτουργίας του σκελετού στους ανθρώπους είναι μικρές και σε ένα βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι έως τώρα δεν είχαν απομονωθεί βλαστικά κύτταρα.
Αυτή τη φορά, οι ερευνητές εντόπισαν τέτοια πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα και, καλλιεργώντας τα στο εργαστήριο, πέτυχαν να αναπτύξουν νέα οστά και χόνδρο. Μάλιστα οι επιστήμονες εντόπισαν και μια μάλλον απρόσμενη πηγή τέτοιων βλαστικών κυττάρων: το άχρηστο λίπος από τη λιποαναρρόφηση. Ορισμένα κύτταρα μέσα στα αιμοφόρα αγγεία του λίπους αυτού είναι στην πραγματικότητα ένα είδος σκελετικού βλαστικού κυττάρου.
«Σε εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο γίνεται λιποαναρρόφηση και μετά αυτό το λίπος πετιέται ως ιατρικό απόβλητο. Όμως αυτό το υλικό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία σκελετικών βλαστικών κυττάρων» ανέφερε ο Λονγκέικερ.
Μολονότι θα χρειασθούν ακόμη αρκετά χρόνια για να αναπτυχθούν πρακτικές και κλινικά χρήσιμες εφαρμογές των σκελετικών βλαστικών κυττάρων, οι επιστήμονες ήδη οραματίζονται την αξιοποίηση αυτών των κυττάρων για την αντικατάσταση κατεστραμμένων οστών και αρθρώσεων ή τη θεραπεία εκφυλιστικών σκελετικών παθήσεων όπως η οστεοπόρωση. Το επόμενο σημαντικό βήμα θα είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο τέτοια βλαστικά κύτταρα μπορούν να παραχθούν σε μεγάλες ποσότητες.
ΑΠΕ
