Αιώνες τώρα, κάθε χρόνο στις 5 Νοεμβρίου, και συγκεκριμένα το σούρουπο της μέρα αυτής, στις πόλεις της Βρετανίας στήνονται φωτιές στις οποίες καίγονται ομοιώματα ενός τύπου ονόματι Φοκς, Γκάι Φοκς. Είναι η λεγόμενη ημέρα των ευχαριστιών για την αποτροπή της «συνωμοσίας της πυρίτιδας». Μια γιορτή που κουβαλά την βούλα του αγγλικού κοινοβουλίου. Πυροτεχνήματα λάμπουν στον αέρα, ενώ ο κόσμος τραγουδά τους παρακάτω στίχους:

Remember, remember, the 5th of November

The Gunpowder Treason and plot;

I know of no reason why Gunpowder Treason

Should ever be forgot

Θυμήσου, θυμήσου την 5η του Νοέμβρη

Την προδοσία και συνωμοσία της πυρίτιδας

Δεν γνωρίζω κανέναν λόγο

γιατί να ξεχαστεί η συνωμοσία της πυρίτιδας.

Τούτη η ιστορία, αληθινή ως το μεδούλι της, έδωσε πνοή σε μυθιστοριογράφους, ποιητές, μουσικούς. Ο βασικός ήρωας της είναι ο άνθρωπος που αιώνες μετά κρύφτηκε πίσω από τον χαρακτήρα ενός κόμικ που έγινε και ταινία το 2006. Τον άνθρωπο με την πιο ιδιαίτερη μάσκα. Τον V for Vendeta

Στις 5 Απριλίου του 1603, ο γιος της Μαρίας Στούαρτ, Ιάκωβος Στ’ της Σκοτίας, ξεκίνησε μια θριαμβική πορεία προς το Λονδίνο. Και μπορεί να ξεκίνησε ως Ιάκωβος ΣΤ της Σκωτίας, ωστόσο, όταν έφθασε στο Λονδίνο ήταν ήδη ο Ιάκωβος Α’ της Αγγλίας. Στα 22 χρόνια της βασιλείας του, επέδειξε σπάνια ανικανότητα και επιβίωσε χάρη στο δίκτυο προστασίας που είχε δημιουργήσει η προκάτοχός του, βασίλισσα Ελισάβετ.

Ας δούμε όμως την ιστορία του αναλυτικά. Ο Ιάκωβος Σκοτίας και Αγγλίας γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου του 1566. Ήταν οκτώ μηνών, όταν δολοφονήθηκε ο πατέρας του και δέκα μηνών όταν είδε για τελευταία φορά την μητέρα του, Μαρία Στούαρτ. Στον θρόνο ανέβηκε λίγο μετά τα πρώτα γενέθλιά του. Μωρό. Όσο να ενηλικιωθεί στα 17 του, είδε να δολοφονούνται γύρω του ο ένας αντιβασιλιάς μετά τον άλλο. Οι μισές από τις κουβέντες του ήταν βρισιές. Περπατούσε άτσαλα και μια – δυο φορές τον χρόνο υπέκυπτε στις πιέσεις των γύρω του να κάνει ένα μπάνιο. Παντρεύτηκε την καθολική πριγκίπισσα Άννα της Δανίας αλλά ούτε με τον καθολικισμό τα πήγαινε καλά ούτε με τις γυναίκες. Προτιμούσε τους άνδρες, κυρίως προτεστάντες για να μην έχει και θρησκευτικά διλήμματα. Προσπάθησε να βάλει την εκκλησία κάτω από την κρατική διοίκηση αλλά δεν τα κατάφερε. Δεν ήταν ο μόνος που το προσπάθησε και απέτυχε. Στα 1588, έμαθε ότι το βασιλικό συμβούλιο της Ελισάβετ τον ανακήρυξε διάδοχο του αγγλικού θρόνου ως μόνου, μέσω της αποκεφαλισμένης μητέρας του, Μαρίας Στούαρτ, απογόνου του Ερρίκου Ζ’, ιδρυτή της δυναστείας.

Τα δυο βασίλεια βρέθηκαν κάτω από το ίδιο στέμμα. Έμελλε και να ενωθούν μετά από 104 χρόνια. Με τους Άγγλους να απεύχονται μια τέτοια λύση: Ήδη, οι Σκοτσέζοι αριστοκράτες που ακολουθούσαν τον Ιάκωβο, τους φαίνονταν αγροίκοι, απολίτιστοι, άπληστοι και γεννημένοι ραδιούργοι.

Στα 22 χρόνια της βασιλείας του, ο Ιάκωβος επέδειξε σπάνια ανικανότητα. Στην ουσία, η Αγγλία επέζησε επειδή γύρω του βρέθηκαν ικανοί άνθρωποι, συνεχιστές της ελισαβετιανής πολιτικής και πρακτικής. Το οργανωμένο δίκτυο που πιο πριν προστάτευε την Ελισάβετ, ανακάλυψε έγκαιρα τρεις συνωμοσίες εναντίον του. Όμως, πλάι στον βασιλιά ευδοκιμούσαν και κάθε είδους αρπακτικά. Το δημόσιο χρήμα για το οποίο τόσο πολύ είχε φροντίσει η Ελισάβετ, διασκορπιζόταν σε αμφίβολες δραστηριότητες που πάντα κάποιους ευνοούσαν. Οι πιστώσεις που το κοινοβούλιο ψήφισε για μια εκστρατεία στη Βοημία (1624), σπαταλήθηκαν. Το κοινοβούλιο κατηγόρησε την αυλή. Το σπέρμα της εξέγερσης ρίζωσε στη γη.

Ο Ιάκωβος πέθανε στα 1625. Τον διαδέχτηκε ο γιος του, Κάρολος Α’. Έμελλε να ανατραπεί και να εκτελεστεί από τον Κρόμγουελ και τους «κοινοβουλευτικούς».

Με ποιον θα ανταμώσει ως πρόσωπο της ίδιας ιστορίας ο Ιάκωβος; Με έναν τύπο, ονόματι Γκάι Φοκς.

Ο Γκάι Φοκς γεννήθηκε στην περιοχή του Γιοκσάιρ όπου η καθολική οικογένειά του απολάμβανε τον σεβασμό των κατοίκων. Μη αντέχοντας τον αγγλικανισμό, στα 1593, έφυγε στις Κάτω Χώρες και εντάχθηκε στον ισπανικό στρατό που προσπαθούσε να υποτάξει την Ολλανδία και να της επιβάλει τον καθολικισμό. Διακρίθηκε στον πόλεμο. Τον Απρίλιο του 1604, ένας επιφανής από την πατρίδα πήγε να τον βρει. Τον είχε στείλει ο σερ Ρόμπερτ Κάτεσμπι, που, από τον Μάιο του 1603, συνωμοτούσε εναντίον του βασιλιά και του κοινοβουλίου. Από τον Ιανουάριο του 1604, είχε συγκεντρώσει γύρω του μια ομάδα αποφασισμένων για όλα καθολικών: Βασικός πυρήνας ωστόσο, ο ξάδερφός του Κάτεσμπι Τόμας Ουίντουρ, και ο φίλος του Ράιγκτ. Ήθελε να προσεταιριστεί και τον Γκάι Φοκς, επειδή γνώριζε πως ήταν βαθιά καθολικός, αποδειγμένα γενναίος και, κυρίως, άγνωστος στο περιβάλλον της υψηλής κοινωνίας του Λονδίνου.

Ο Ρόμπερτ Κάτεσμπι, ο Γκάι Φοκς και οι λοιποί συνωμότες συνέλαβαν ένα παράτολμο σχέδιο: Νοίκιασαν ένα κελάρι που εκτεινόταν ως κάτω από το κτίριο της Βουλής και άρχισαν να μεταφέρουν εκεί βαρέλια με μπαρούτι. Αρχές Νοεμβρίου, είχαν συγκεντρώσει εκεί είκοσι βαρέλια που αρκούσαν να τινάξουν το κτίριο της Βουλής στον αέρα.

Το 1517 ο Μαρτίνος Λούθηρος άρχισε τη διαμαρτυρία του κατά της Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Ύστερα από μελέτη της προς Ρωμαίους επιστολής του αποστόλου Παύλου, πείστηκε πως η σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου ήταν αποτέλεσμα μόνο της Θείας Χάρης και της πίστης, κι όχι των αγαθών ή μη έργων. Για το λόγο αυτό ήρθε σε σύγκρουση με το θεσμό του συγχωροχαρτιού, που έδινε τότε η Καθολική Εκκλησία για την άφεση των αμαρτιών, και πιο συγκεκριμένα με τον Γιόχαν Τέτζελ ο οποίος πωλούσε συγχωροχάρτια την εποχή εκείνη στη Γερμανία ως απεσταλμένος του Πάπα.

Στις 31 Οκτωβρίου 1517 θυροκόλλησε στην εξώπορτα του μητροπολιτικού ναού της Βιτεμβέργης τις 95 Θέσεις του, που αποτελούσαν μια ανοιχτή επίθεση εναντίον του παπισμού. Οι Αντιθέσεις, που κυκλοφόρησε ο Γιόχαν Τέτζελ προσπαθώντας να αντικρούσει τον Λούθηρο, δεν είχαν καμιά απήχηση και μάλιστα οι φοιτητές τις έκαψαν δημόσια. Ο Λούθηρος κλήθηκε σε απολογία ενώπιον της Δίαιτας (Βουλής) της πόλης Βορμς, στη Γερμανία, τον Απρίλιο του 1521. Η απολογία του τελείωσε με τα εξής λόγια:

«Εάν δε με πείσουν, με επιχειρήματα από την Αγία Γραφή ή με αδιάσειστη λογική, δεν μπορώ να αναιρέσω τις θέσεις μου, γιατί δεν πιστεύω στο αλάθητο του πάπα, ούτε στο αλάθητο των συνόδων, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι πολλές φορές και οι πάπες και οι σύνοδοι έχουν σφάλει και έχουν πέσει σε αντιφάσεις. Εγώ έχω πειστεί από τα βιβλικά επιχειρήματα που έχω ήδη αναφέρει, και είμαι απόλυτα ενωμένος με το λόγο του Θεού. Δεν μπορώ και δε θέλω να ανακαλέσω τίποτα, γιατί δεν είναι ορθό, και αντίθετα είναι επικίνδυνο να πράττει κανείς αντίθετα με τη φωνή της συνείδησής του. Ο Θεός ας με βοηθήσει».

Με τα επόμενα έργα του ο Λούθηρος μεγάλωσε το χάσμα που τον χώριζε με την Καθολική Εκκλησία, ενώ βρήκε ιδιαίτερη απήχηση στη Γερμανία, αλλά και σε άλλες χώρες της βόρειας, κυρίως, Ευρώπης. Ο Πάπας αφόρισε το Λούθηρο, ενώ αυτός έκαψε δημόσια τις παπικές “βούλες” που του είχαν αποσταλεί. Έτσι άρχισε ένας τεράστιος κύκλος αίματος πίσω από τον οποίο, πολλές φορές κρυβόταν κίνητρα εθνικά, ιδεολογικά κ.α. παρά καθαρά θρησκευτικά.

Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου

Το αίμα που χύθηκε έφθασε στο ναδίρ του τη νύχτα του Αγίου Βραθολομαίου, την 24η Αυγούστου του 1572 όταν χιλιάδες προταστάντες, που βρέθηκαν στο Παρίσι για το γάμο της καθολικής κόρης της Αικατερίνη των Μεδίκων Μαργαρίτας των Βαλούα με τον προτεστάντη πρίγκιπα Ερρίκο της Ναβάρρας, σφαγιάστηκαν χωρίς έλεος από ένα φανατισμένο καθολικό πλήθος. Μιλάμε ουσιαστικά για την τραγική κατάληξη των Θρησκευτικών Πολέμων, αποτέλεσμα τόσο θρησκευτικών, όσο και πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων.

Ήταν η συνέπεια του στρατιωτικού και πολιτικού διαχωρισμού της γαλλικής αριστοκρατίας σε καθολικούς και προτεστάντες, κυρίως η βεντέτα μεταξύ της οικογένειας των Γκιζ και των Σατιγιόν-Μονμορανσί. ‘Ηταν όμως και το αποτέλεσμα μιας άγριας λαϊκής αντίδρασης, φανατικά καθολικής και εχθρικής στη βασιλική πολιτική κατευνασμού των πνευμάτων και προσεταιρισμού των Προτεσταντών με αφορμή το γάμο. Η ιστοριογραφική παράδοση θέλει ως κύριους υπαίτιους της σφαγής το βασιλιά Κάρολο Θ’ και τη μητέρα του, Αικατερίνη των Μεδίκων. Ελλείψει πηγών, οι ιστορικοί ακόμα και σήμερα διαφωνούν για τον ακριβή ρόλο του στέμματος στο γεγονός αυτό. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι η βασιλική διαταγή για την έναρξη του μακελειού αφορούσε σίγουρα τους ηγέτες των Προτεσταντών.

Προσέξτε ειρωνεία για ανθρώπους που διεκδικούν το αλάθητο… Το σύνθημα δόθηκε από τις καμπάνες των εκκλησιών που σήμαναν μεταξύ μεσονυκτίου και αυγής. Οι προτεστάντες ευγενείς κυνηγήθηκαν από το ανάκτορο του Λούβρου και σφαγιάστηκαν στους δρόμους του Παρισιού.Τα πτώματα των νεκρών Ουγενότων σύρθηκαν στους δρόμους και συγκεντρώθηκαν στην αυλή του Λούβρου.

Όπου μπορούσαν οι μεν να πετύχουν τους δε στα χρόνια που ακολούθησαν το έκαναν με μεγάλη ευχαρίστηση.

Η στάση των Άγγλων

Οι Άγγλοι όμως, τι στάση κράτησαν σε όλα αυτά; Η Αγγλικανική Εκκλησία από τη μεσαιωνική λατινική ecclesia anglicana, δηλαδή αποκαλείται το σύνολο των αυτόνομων χριστιανικών εκκλησιών οι οποίες ακολουθούν την τελετουργική παράδοση της Εκκλησίας της Αγγλίας (η οποία θεωρείται η «μητέρα εκκλησία») και βρίσκονται σε πλήρη κοινωνία μαζί της, μέσω της Αγγλικανικής Κοινωνίας. Μετά τους Ρωμαιοκαθολικούς και τους Ορθόδοξους, οι Αγγλικανοί είναι η τρίτη σε μέγεθος χριστιανική εκκλησία — αριθμούν πάνω από ογδόντα εκατομμύρια. Πνευματικός ηγέτης της Αγγλικανικής Εκκλησίας είναι ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ. Η Αγγλικανική Εκκλησία θεωρεί τον εαυτό της κομμάτι της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής εκκλησίας και ότι είναι ταυτόχρονα καθολική και μεταρρυθμισμένη — οι επίσκοποί της διεκδικούν αποστολική διαδοχή. Για μερικούς Αγγλικανούς εκπροσωπεί μια μορφή ρωμαιοκαθολικισμού χωρίς τον Πάπα, για άλλους μια μορφή Προτεσταντισμού, και για άλλους έναν συνδυασμό των δύο. Η Αγγλικανική Εκκλησία βρίσκεται σε πλήρη κοινωνία με τις λουθηρανικές εκκλησίες της Σκανδιναβίας και της Βόρειας Αμερικής, και με τους Παλαιοκαθολικούς (Ρωμαιοκαθολικοί οι οποίοι απέσχισαν από τη Ρώμη μετά την Πρώτη Σύνοδο του Βατικανού επειδή εκεί θεσπίσθηκε επίσημα το αλάθητο του Πάπα).

Ιστορία

Η Αγγλία είχε αρχικά εκχριστιανιστεί από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Όταν αποχώρησαν οι Ρωμαίοι το 410 μ.Χ., οι εισβολές Αγγλοσαξώνων εξαφάνισαν τον Χριστιανισμό. Η διαδικασία επαναφοράς του Χριστιανισμού ξεκίνησε το 597 με τους ιεραποστόλους του Αγίου Αυγουστίνου ο οποίος ξεκίνησε το έργο του στο Καντέρμπουρυ (αγγ.: Canterbury, λατ.: Cantuaria) και έγινε ο πρώτος αρχιεπίσκοπός της. Σημαντικό έργο στον εκχριστιανισμό της Αγγλίας έκανε ο Έλληνας Άγιος Θεόδωρος της Ταρσού ο οποίος έγινε ο όγδοος αρχιεπίσκοπος. Παράλληλα με τους ρωμαϊκούς ιεραποστόλους της Καντουαρίας δρούσαν και οι ανεξάρτητες Κελτικές Εκκλησίες της Ιρλανδίας οι οποίες εκχριστιάνισαν τη Σκωτία. Με τη Σύνοδο του Γουίτμπι (Synod of Whitby) το 664 όλη η Βρετανία άρχισε να υπάγεται στον Πάπα και οι Κελτικές Εκκλησίες σιγά-σιγά εξαφανίστηκαν. Η μεταρρύθμιση στην Αγγλία ξεκίνησε οριστικά το 1534 όταν ο Βασιλιάς Ερρίκος Η΄ και το αγγλικό κοινοβούλιο ανακοίνωσαν την απόσχιση από τη Ρώμη. Προσέξτε όμως. Οι αιτίες ήταν πολιτικές. Ο βασιλιάς είχε ανάγκη από διάδοχο και η σύζυγός του, η Αικατερίνη της Αραγωνίας, είχε φτάσει σε ηλικία στην οποία γέννηση διαδόχου φαινόταν απίθανη. Ο βασιλιάς έκανε αίτηση στον Πάπα να ακυρώσει το γάμο του για να μπορέσει να ξαναπαντρευτεί με την Άννα Μπολέυν, αλλά ο Πάπας δεν μπορούσε επειδή ο ανιψιός της Αικατερίνης, ο Αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, είχε μόλις καταλάβει τη Ρώμη και δεν το επέτρεπε

Η «συνωμοσία της πυρίτιδας»

Πάμε όμως στο φίλο μας τον Γκάι Φοκς ο οποίος σκέπασε μπαρούτι και φιτίλι με κάρβουνο. Θα πυροδοτούσαν στις 5 Νοεμβρίου 1605, ημέρα που ο βασιλιάς Ιάκωβος η οικογένειά του και οι υπουργοί του θα παρακολουθούσαν συνεδρίαση του κοινοβουλίου. Έτσι, με ένα χτύπημα, θα απαλλάσσονταν από την ηγεσία της χώρας και, με τη βοήθεια των Ισπανών, πίστευαν ότι θα επανέφεραν τον καθολικισμό στην Αγγλία.

Την παραμονή του εγχειρήματος, ένας από τους συνωμότες, ο Φράνσις Τρίσμαν, ζήτησε από τον (καθολικό) βουλευτή γαμπρό του, λόρδο Μόντιγκλ, να μην πάει την επομένη στη Βουλή. Τελικά, κακό πράγμα τα συγγενολόγια…

Αυτός κάτι υποψιάστηκε και ειδοποίησε την κυβέρνηση που έδρασε αστραπιαία. Την ίδια νύχτα, έγινε έρευνα στην περιοχή. Βαρέλια και φιτίλια ανακαλύφθηκαν και τα μεσάνυχτα της 5ης Νοεμβρίου ο σερ Τόμας Νάιβετ βρήκε τον Γκάι Φοκς στο κελάρι. Τον συνέλαβε. Η «συνωμοσία της πυρίτιδας», όπως αποκλήθηκε, κατέρρευσε. Μετά από βασανιστήρια, ο Γκάι Φοκς αποκάλυψε τους λοιπούς συνωμότες. Ουδείς όμως πίστεψε αυτήν την εκδοχή. Ήταν απλώς ένας τρόπος να σπιλώσουν το όνομά του. Ο Fawkes δεν έκρυψε την πρόθεση του να ανατινάξει τη Βουλή και κατά τη διάρκεια της ανάκρισης είπε ότι λυπήθηκε που δεν τα κατάφερε. Στα βασανιστήρια απάνταγε πάντα με χαμόγελο (εξού και το χαμόγελο της μάσκας). Ένα από τα βασανιστήρια που του έκαναν ονομαζόταν  “The Rack” και έμοιαζε με το κρεβάτι του Προκρούστη. Ήταν όπως ένα τραπέζι και έδεναν στις άκρες του τα πόδια και τα χέρια του θύματος. Σιγά σιγά τα δεσμά έσφιγγαν και τραβούσαν τα άκρα του κρατούμενου. Οι μυς σχίζονταν και διαχωρίζονταν, ενώ οι σύνδεσμοι των κοκκάλων κοβόντουσαν. Παράλληλα, οι βασανιστές έκαιγαν το θύμα με δαυλούς και έβγαζαν τα νύχια του.

Όπως και να’χει, μόλις ενημερώθηκαν ότι τα σχέδιά τους είχαν αποκαλυφθεί, ο Ρόμπερτ Κάτεσμπι και ο Τόμας Ουίντουρ εγκατέλειψαν το Λονδίνο και συναντήθηκαν με την υπόλοιπη ομάδα στο Ουαρουικσάιρ, χωρίς να εξασφαλίσουν την υποστήριξή της. Κατάφεραν να ταξιδέψουν, μένοντας σε φίλους και σε υποστηρικτές, χωρίς αποτέλεσμα. Ο Ρόμπερτ Κάτεσμπι ο Πέρσι και ο Ράιγκτ σκοτώθηκαν στις 8 του μήνα, προσπαθώντας να αντισταθούν στη σύλληψή τους, ενώ ο τραυματισμένος Ουίντουρ μεταφέρθηκε στο Λονδίνο. Οι υπόλοιποι συνελήφθησαν λίγες ημέρες αργότερα. Όλοι οι συνωμότες, εκτός από τον Τρέσμαν, εκτελέστηκαν, είτε με απαγχονισμό είτε με διαμελισμό.

 Hip hip Hoorah

Hip hip Hoorah !

A penny loaf to feed ol’Pope,

A farthing cheese to choke him.

A pint of beer to rinse it down,

A faggot of sticks to burn him.

Λέει για τη στιγμή εκείνη τα λαικό βρετανικό τραγούδι.

Έτσι προέκυψε η λέξη “guy”

Από το όνομα του Γκάι Φωκς προέκυψε η λέξη “guy” στην Αγγλική γλώσσα, ιδιαίτερα στα αγγλικά της Αμερικής. Στην επέτειο της 5ης Νοεμβρίου, το έθιμο απαιτούσε το κάψιμο στην πυρά ενός ομοιώματος του Φωκς, γνωστό ως “guy”, με αποτέλεσμα η λέξη να χρησιμοποιείται σαν όρος για “κάποιο πρόσωπο με αλλόκοτη και εκκεντρική εμφάνιση”, σύμφωνα με το Oxford English Dictionary. Με τον καιρό, η λέξη χρησιμοποιόταν για μια γενικότερη αναφορά σε κάποιον άνδρα, ενώ κατά τον 20ό αιώνα χρησιμοποιείται στον πληθυντικό για άτομα και των δυο φύλων.

Με τα χρόνια, και ειδικά στις αρχές του 20ου αιώνα, έγιναν γνωστές παραπάνω πτυχές της ιστορίας του Guy Fawkes, πέραν της απλής ρετσινιάς του προδότη. Έτσι, έγινε σύμβολο του αγώνα κατά της εξουσίας και της καταπίεσης σε όλο τον κόσμο. Παρότι πολλοί ακόμα των θεωρούν προδότη και τρομοκράτη ο Guy Fawkes εμφανίζεται στη λίστα των “100 διασημότερων Βρετανών”, του 2002, η οποία ψηφίστηκε από τον κόσμο. Η λίστα αυτή τον κατατάσσει ανάμεσα σε άλλους όπως ο Churchill, ο Johnny Rotten και ο David Beckham. Επίσης συμπεριλήφθηκε και στη λίστα των “50 μεγαλύτερων ανδρών του Yorkshire”. Επίσης, στην Αγγλία, είναι γνωστός ως “..ο μόνος άνθρωπος που μπήκε στο Κοινοβούλιο με ειλικρινείς προθέσεις..” (η φράση αυτή κυκλοφορούσε σε αναρχικές αφίσες τις αρχές του 20ου αιώνα).

Ο Τζον Λένον στο άλμπουμ του John Lennon/Plastic Ono Band του 1970 χρησιμοποιεί ως τελευταίο στίχο το “Remember, remember, the 5th of November” στο τραγούδι με τίτλο “Remember” και αμέσως μετά τους στίχους αυτούς ακούγεται μια έκρηξη. Στον δίσκο “Strangeways Here We Come” των The Smiths, υπάρχει χαραγμένη στο τέλος του βινυλίου η φράση “GUY FAWKES WAS A GENIUS”. (μόνο στη αυθεντική έκδοση της Rough Trade.)

Λογοτεχνία

Η απόπειρα του Γκάι Φωκς ενέπνευσε πολλά στιχάκια εκείνης της εποχής, όπως το εξής: Οι συνωμοσίες εναντίον της ζωής του Βασιλιά Ιάκωβου αποτέλεσαν επίσης έμπνευση για το έργο Μάκβεθ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κυρίως όμως, η ιστορία του Γκάι Φωκς αποτέλεσε έμπνευση για το κόμικς των Άλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ V for Vendetta, κεντρικός ήρωας της οποίας είναι ο V, που φοράει μια μάσκα του Γκάι Φωκς. Αποτελεί πρότυπό του και σχεδιάζει να ανατινάξει το κτίριο του Κοινοβουλίου στις 5 Νοεμβρίου ενός μελλοντικού Λονδίνου, επιχειρώντας να θέσει τα θεμέλια για την ανατροπή του ολοκληρωτικού καθεστώτος φασισμού και τυραννίας που έχει επιβληθεί σε όλη τη χώρα. Χαλαρή διασκευή του κόμικ αυτού είναι και η ομώνυμη ταινία του 2006.

Ο Φοκς πέρασε από δίκη. Στις 27 Ιανουαρίου 1606, βρέθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε θάνατο με διαμελισμό, απέναντι από το κτίριο της Βουλής που θέλησε να τινάξει στον αέρα. Στις 31 του μήνα, λίγο πριν από την εκτέλεση, ο Φοκς πήδησε από την πλατφόρμα και σκοτώθηκε σπάζοντας τον λαιμό του.