Πόσο επικίνδυνη είναι η Θεσσαλονίκη για να κυκλοφορεί μια γυναίκα μόνη; Ποια είναι τα πιο επικίνδυνα σημεία του κέντρου και ποιες οι πιο «δύσκολες» ώρες; Υπάρχουν κρυφά σημεία που πρέπει να αποφεύγονται; Είναι το ίδιο για μια γυναίκα και για έναν άντρα να περπατάει στις τέσσερις τα ξημερώματα στο κέντρο της πόλης; Τα σκοτεινά δρομάκια τρομοκρατούν και τους άντρες ή είναι «προνόμιο» των γυναικών να αισθάνονται την ανασφάλεια;
Το χάρτη των επικίνδυνων σημείων για να κυκλοφορεί μια γυναίκα μόνη στη Θεσσαλονίκη, τα κρυφά σημεία, τους δρόμους, τα στενά αλλά και πιο ανοιχτούς χώρους στους οποίους έχουν συμβεί περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης καταγράφει η μελέτη δυο φοιτητριών του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Παπαδημητρίου Μαρίας και Σάσσαλου Μαρίας, την οποία παρουσίασαν σε εκδήλωση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων του υπ. Εσωτερικών στην 83η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης «Ανοιχτοί χώροι και ‘χωρικές αδικίες’: η σεξουαλική παρενόχληση στον αστικό χώρο της Θεσσαλονίκης».
Οι επικίνδυνες περιοχές
Η στάση Κολόμβου και η γύρω περιοχή είναι από τις πιο επικίνδυνες σύμφωνα με την έρευνα, ενώ εξίσου επικίνδυνοι δρόμοι είναι η Δωδεκανήσου, η Γιαννιτσών , η Μοναστηρίου , το πάρκο Δημοκρατίας, αλλά και η πλατεία Αριστοτέλους, πάνω από την Εγνατία. Στο κέντρο φόβο δήλωσαν πως αισθάνονται ή έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση και στη Φιλίππου, στη Μελενίκου, στην Ολύμπου καθώς και στην περιοχή του ΑΠΘ.
Επίσης η παραλιακή είναι ένας από τους δημόσιους χώρους όπου καταγράφεται σεξουαλική παρενόχληση.
Τα εργοτάξια του μετρό δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συμμετεχόντων στην έρευνα, τα εργοτάξια του μετρό έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης όπως και τα λεωφορεία των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Μόλις το 11% των γυναικών δήλωσαν ότι κυκλοφορούν μόνες το βράδυ, ενώ η ανασφάλεια που αισθάνονται στα βραδινά δρομολόγια των μέσων μαζικής μεταφοράς τους αναγκάζει να παίρνουν ταξί για να επιστρέψουν στο σπίτι τους (ποσοστό 70%).
Σύμφωνα με τις δυο φοιτήτριες, η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί μέσο για τη διατήρηση της επικρατούσας κατάστασης των γυναικών ως υποδεέστερων. Οι άνδρες θεωρούν τις γυναίκες «ανοιχτά άτομα» δηλαδή ευάλωτα άτομα στα οποία έχουν την επικυριαρχία.
Για την εκπόνηση της μελέτης τους που αποτελεί το θέμα της διπλωματικής εργασίας τους χρησιμοποίησαν βιβλιογραφική έρευνα, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, επεξεργασία στατιστικών δεδομένων, φωτογραφίες, γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS), άρθρα και μεγάλο διαδικτυακό υλικό και βιωματικές εμπειρίες.
Τα άτομα που απάντησαν στα ερωτηματολόγια ήταν 146 γυναίκες, 50 άνδρες και 4 άτομα που δήλωσαν άλλου σεξουαλικού φύλου.
Όσον αφορά το στόχο της έρευνας είναι να αναδείξει τη σεξιστική βία, καθώς σύμφωνα με τις δυο φοιτήτριες, η «χωρική αδικία» γίνεται αντιληπτή από την περιορισμένη πρόσβαση μιας γυναίκας στους ανοιχτούς χώρους της πόλης.
Επίσης, μέσω της μελέτης γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης του σεξισμού στις σύγχρονες πόλεις και το κατά πόσο αυτό υφίσταται ή αναπτύσσεται και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, το κατά πόσο η κοινωνία και ο ίδιος ο χώρος όπως είναι διαμορφωμένος ευνοεί και γεννά την έμφυλη ανισότητα στις διάφορες εκφράσεις (ανασφάλεια στο δημόσιο χώρο, μέχρι και βίαια περιστατικά).
«Χρειάζεται εμβάθυνση της δημοκρατίας για να νιώθουμε ασφαλείς στην πόλη μας»
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε η υφυπουργός Μακεδονίας – Θράκης Κατερίνα Νοτοπούλου τονίζοντας: «Να συγχαρώ τις δυο φοιτήτριες για την έρευνα, καθώς χρειαζόμαστε την καταγραφή, την τεκμηρίωση της τρέχουσας πραγματικότητας στην πόλη μας. Η στατιστική ακαδημαϊκή τεκμηρίωση θα μας επιτρέψει να έχουμε την πλήρη εικόνα και με βάση αυτή να επανεξετάσουμε τις δράσεις δημοσιότητας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που θα πρέπει να λάβουμε όλοι οι φορείς της πόλης για το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης. Χρειάζεται εμβάθυνση της δημοκρατίας, για να νιώθουμε όλες και όλοι ασφαλείς και ελεύθεροι στην πόλη μας, στο σπίτι μας».
Η κ. Νοτοπούλου συνεχάρη και τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων επισημαίνοντας ότι ο ρόλος της καθίσταται σπουδαίος, ενώ μετά το τέλος της παρουσίασης της μελέτης συμμετείχε στο διάλογο που αναπτύχθηκε με διοργανωτές και συμμετέχοντες και συνομίλησε προσωπικά με τις δυο φοιτήτριες του ΑΠΘ.
«Οι γυναίκες φοβούνται ότι θα κατηγορηθούν ότι προκάλεσαν!»
Από την πλευρά της η Γενική Γραμματέας Ισότητας των φύλων Φ. Κούβελα, ανέφερε ότι είναι ένα επίμαχο θέμα και αγωνιζόμαστε να αναδειχτούν οι όψεις αυτού του φαινομένου μέσα από τον κοινωνικό διάλογο. Η ίδια περιέγραψε τη σεξουαλική παρενόχληση ως μια ενέργεια που οι γυναίκες διστάζουν να εκφράσουν ότι την έχουν υποστεί, είτε φοβούνται ότι αν την εκφράσουν θα εκληφθεί ως υπερβολική αντίδραση, ως εμπάθεια ή ακόμη ότι και οι ίδιες την προκάλεσαν.
Τα σεξουαλικά ανέκδοτα είναι παρενόχληση
«Η σεξουαλική παρενόχληση είναι είτε λεκτική, είτε ανεπιθύμητα αγγίγματα, είτε ακόμη και σεξουαλικά ανέκδοτα και στη χειρότερη περίπτωση απόπειρα βιασμού. Αρχικά οι άντρες είναι φιλικοί αλλά σιγά σιγά αλλάζουν και ξεπερνούν τα όρια», ανέφερε η κ. Κούβελα, θυμίζοντας τη γραμμή 15900 του συμβουλευτικού κέντρου όπου οι γυναίκες μπορούν να εκφραστούν με απόλυτη εχεμύθεια.
Στην εκδήλωση μίλησε και η καθηγήτρια του ΑΠΘ, Σάσα Λαδά, η οποία τόνισε την ανάγκη που καλύπτει η μελέτη των δυο φοιτητριών του ΑΠΘ για το σεξισμό και τη σεξουαλική παρενόχληση στο δημόσιο χώρο, γιατί μέχρι στιγμής υπάρχουν έρευνες μόνο για τους εργασιακούς και τους ακαδημαϊκούς χώρους, καθώς εκεί υπάρχουν καταγγελίες, ενώ στο δημόσιο χώρο τέτοιου είδους περιστατικά γίνονται από αγνώστους.
