Επίσκεψη στην Παναγία Σουμελά πραγματοποιεί σήμερα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έπειτα από πρόσκληση των τοπικών Αρχών για να δει από κοντά την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης του ιστορικού μοναστηριού.
Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη που ήδη έχει πάρει μεγάλη δημοσιότητα στα τουρκικά MME.
Ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας μιλώντας πρόσφατα στο εκκλησίασμα του Αγίου Φωκά στο Μεσοχώρι Βοσπόρου ανακοίνωσε ότι έπειτα από τριετή διακοπή λόγω εργασιών ανακαίνισης του χρόνου θα πραγματοποιηθεί και πάλι το προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα με την ελπίδα ότι θα δώσει το πράσινο φως και η τουρκική κυβέρνηση.
Είναι άλλωστε γνωστή η διακριτικότητα με την οποία ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει χειριστεί το συγκεκριμένο ζήτημα όλα αυτά τα χρόνια.
Στη Μονή της Παναγίας στο όρος Μελά του Πόντου τον Δεκαπενταύγουστο του 2010 ακούστηκαν για πρώτη φορά ύμνοι και ικεσίες ύστερα από 88 χρόνια.
Της Θείας Λειτουργίας προεξήρχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης με ενέργειες του οποίου κατέστη δυνατή αυτή η μοναδική για τον Ελληνισμό δυνατότητα που διεκόπη λόγω πραγματοποίησης αναστηλωτικών εργασιών.
Επειτα από τρία χρόνια σιωπής καθώς η τελευταία λειτουργία τελέστηκε τον Αύγουστο του 2015 όλοι ελπίζουν πως η καρδιά του Ποντιακού Ελληνισμού θα αρχίσει να χτυπάει και πάλι και ο ήχος του κεμεντζέ θα ακουστεί ξανά.
Ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το μοναστήρι κυριολεκτικά κρεμασμένο σεύψος 1.063 μ είναι βραχώδης και υγρός. Χρειαζόταν λοιπόν να γίνουν κάποιες εργασίες στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στα κτίσματα της μονής που από το 1922 και μετά ήτανεκτεθειμένα στις φυσικές φθορές και αλλοιώσεις που επιφέρει η εγκατάλειψη.
Το προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά αποτελεί για χιλιάδες Ποντίους μια απόδοση τιμής στο μοναστήρι που κράτησε επί αιώνες άσβεστη τη λυχνία της χριστιανικής πίστης και της εθνικής μας αυτοσυνειδησίας.
Σύμφωνα με την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ιδρύθηκε στην πλαγιά του όρους Μελά τον 40 αιώνα 386 μ.Χ από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο για να στεγαστεί εκεί η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας.
Το όνομα Σουμελά ετυμολογείται από το όρος Μελά και το ποντιακό ιδίωμα σού που σημαίνει εις το και έγινε Σουμελά «εις του Μελά».