Στις 15 Μαρτίου του 1962 ο Τζον Κένεντι, σε μία μνημειώδη ομιλία του στο Κογκρέσο, σκιαγράφησε τα τέσσερα βασικά καταναλωτικά δικαιώματα: Ικανοποίηση των βασικών αναγκών, ασφάλεια, πληροφόρηση και επιλογή. Με απόφαση του ΟΗΕ, σε ανάμνηση μιας ομιλίας του, που καθιέρωσε το καταναλωτικό κίνημα ως κοινωνικό εταίρο από το 1983, θεσμοθετήθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή.
Όπως αναφέρουν οι Οικολόγοι Πράσινοι, η Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή, με δεδομένη την οικονομική συγκυρία στη χώρα μας, υπενθυμίζει ότι η κατανάλωση αγαθών είναι ανθρώπινο δικαίωμα και επομένως η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει την υγεία, την ασφάλεια και τα οικονομικά συμφέροντα των καταναλωτών. Ωστόσο και οι καταναλωτές οφείλουν να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, να παρεμβαίνουν με τις επιλογές τους στην παραγωγή και την κατανάλωση των τροφίμων, να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται.
“Η πρόκληση του 21ου αιώνα είναι η επίτευξη καλύτερης ποιότητας ζωής για όλους, με αποσύνδεση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας από την κατανάλωση πόρων και ενέργειας κι ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κάτι τέτοιο απαιτεί αλλαγή του σπάταλου και ρυπογόνου μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης προς βιώσιμες κατευθύνσεις. Πριν από οτιδήποτε άλλο, ως κόμμα που προτάσσουμε την οικολογική λογική, θέτουμε ερωτήματα τι, πως, ποιος, γιατί και για ποιον παράγει και αναζητούμε άλλους τρόπους παραγωγής, κατανάλωσης και διανομής του εισοδήματος”, τονίζουν.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουν:
-Υπεύθυνα μοντέλα ζωής με κριτική στάση απέναντι στην κατανάλωση ώστε να μην απειλείται η βιωσιμότητα. Αφού η ελληνική κοινωνία αρρώστησε από υπερβολική ανάπτυξη της οικονομίας και τώρα “υποφέρει” από το σκάσιμο της φούσκας, έφτασε η ώρα να σκεφτούμε εναλλακτικές προοπτικές. Η σύγχρονη ελληνική τραγωδία του ότι, ενώ βρισκόμαστε σε μια κοινωνία υπερ-καταναλωτική, δεν μπορούμε να καταναλώσουμε, μας οδηγεί σε μια λογική της λιτής αφθονίας όπου θα καταναλώνουμε αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε χωρίς να υπάρχει αίσθημα στέρησης.
-Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να θεσμοθετηθούν βασικές αλλαγές στην κοινωνία ώστε οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν τη δύναμη τους, να αναπτύσσουν κριτική στάση απέναντι στην κατανάλωση και να υιοθετήσουν υπεύθυνη, από οικολογική και κοινωνική άποψη συμπεριφορά, στην καθημερινότητά τους. Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία έχει ιδιαίτερη σημασία η υποστήριξη στάσεων που διαμορφώνουν ένα ήπιο και λιτό καταναλωτικό τρόπο ζωής.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ θεωρούν ότι:
-Τόσο μέσω της εκπαίδευσης όσο και μέσω της δημόσιας ενημέρωσης και της σήμανσης των προϊόντων και υπηρεσιών, ο πολίτης χρειάζεται να έχει όλες τις πληροφορίες, ώστε να μπορεί να επιλέξει με συνειδητό τρόπο τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που θα ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια.
-Το δημόσιο, ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής προϊόντων και υπηρεσιών, χρειάζεται να υιοθετήσει άμεσα ένα διάφανο σύστημα προμηθειών που σταδιακά θα εξασφαλίσει ότι μέχρι το 2020 το 30% των προϊόντων και υπηρεσιών που χρησιμοποιεί (περιλαμβανομένης της ενέργειας) να είναι “πράσινες προμήθειες”.
-Η συγκρότηση ενός καταναλωτικού κινήματος ελεύθερου από νομοθετικούς περιορισμούς και ανεξάρτητου από τις οικονομικές επιλογές σε θέματα ελέγχου και ποιότητας προϊόντων στο διεκδικητικό χαρακτήρα θα πρέπει να μπορεί θεσμικά να διαμορφώνει τις συνθήκες της αγοράς με τέτοιο τρόπο ώστε να στρέψει την παραγωγή και πώληση του προϊόντος στην κατεύθυνση της ποιότητας και την πραγματικής αντιστοιχίας κόστους και τιμής, με προβλεπόμενο θεμιτό κέρδος.
-Η αποτυχία του συγκεντρωτικού κράτους αλλά και η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της αγοράς οδηγούν σε αναζήτηση ενός τρίτου δρόμου οικονομικών σχέσεων που θα διατηρούν την πρωτοβουλία και την αυτενέργεια στο επίπεδο της οικονομίας αλλά ταυτόχρονα θα ικανοποιούν κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Η ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων και του τρίτου τομέα της οικονομίας, πέρα από το κράτος και την οικονομία του κέρδους όπως οι κοινωνικές επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί παραγωγών-καταναλωτών, μη-κερδοσκοπικές οργανώσεις, μικρομεσαίες τοπικές επενδυτικές πρωτοβουλίες αξιοποίησης τοπικών ποιοτικών και οικολογικών προϊόντων, ομάδες έμπρακτης αλληλεγγύης και βοήθειας προς αδύναμες κοινωνικές ομάδες και στρώματα, αυτοοργανωμένες δομές, μπορεί να γίνει μια διέξοδος για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.
