Με αφορμή την είδηση του θανάτου του Ντάριο Φο, το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Πέθανε σήμερα, στα 90 του χρόνια, ο Ντάριο Φο, ένας μεγάλος καλλιτέχνης, πολίτης, αριστερός, ο οποίος, ‘συνεχίζοντας την παράδοση των μεσαιωνικών πλανόδιων γελωτοποιών’, σύμφωνα με το σκεπτικό της βράβευσής του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1997, καυτηρίασε τους ισχυρούς και ξαναέδωσε αξιοπρέπεια στους καταπιεσμένους. Στα 60 χρόνια της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας, αγωνίστηκε εναντίον κάθε εξουσίας, μέσα από το σχέδιο, την ζωγραφική, τη σκηνογραφία, την συγγραφή αλλά, κυρίως, μέσα από το θέατρο, ένα θέατρο απολύτως προσωπικό, που διέθετε ταυτόχρονα ρίζες στον μεσαίωνα, τους πλανόδιους θιάσους, το τσίρκο, το καμπαρέ. Ένα θέατρο φτιαγμένο από υλικά χειροποίητα, βαθιά λαϊκό, με επίκεντρο αλλά και με προνομιακούς αποδέκτες τους καταπιεσμένους, τους εργάτες, τους απόκληρους. Ο Ντάριο Φο απέδειξε ότι το γέλιο μπορεί να μετατραπεί στο ευφυέστερο, ανατρεπτικό πολιτικό σχόλιο. Για όσα πρόσφερε στην τέχνη, αλλά και στην κοινωνία, θα τον θυμόμαστε για πάντα».
Πάρα πολύ καλά τα γράφει η ανακοίνωση. Βέβαια, κάποιος κακοπροαίρετος θα μπορούσε εντοπίσει μια κάποια ανακολουθία μεταξύ των κυβερνητικών πεπραγμένων και -για παράδειγμα- του έργου του Ντάριο Φο «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» ή να ψάξει να βρει ομοιότητες και διαφορές μεταξύ του προκυβερνητικού και του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ, πάλι με κεντρικό άξονα το «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω». Αλλά, φυσικά, η τέχνη δεν είναι ζωή, απλώς(;) τη μιμείται, κι όπως όλα τα σπουδαία έργα, έτσι και το «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Εκτός από κάποια σημεία του, που μοιάζουν απολυτως ξεκάθαρα, όπως αυτό: «Σ’ έναν καπιταλιστή δεν πρέπει ποτέ να λες: ‘αχ, σας παρακαλώ, θα μπορούσατε λιγάκι να μου κάνετε λίγο χώρο ν’ αναπνεύσω κι εγώ; θα μπορούσατε να είστε λίγο πιο καλός, με λίγη περισσότερη κατανόηση; Ας συμφωνήσουμε…’ Όχι. Ο μόνος τρόπος για να μιλήσεις μαζί τους είναι να τους στριμώξεις στον καμπινέ, να τους χώσεις το κεφάλι μέσα στη λεκάνη και να τραβήξεις το καζανάκι. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο, ίσως με λιγότερο φανταχτερές βιτρίνες, ίσως με λιγότερες λεωφόρους, αλλά με λιγότερες λιμουζίνες, με λιγότερους απατεώνες. Τους πραγματικούς απατεώνες, αυτούς τους μισάνθρωπους με τις χοντρές κοιλιές. Κι έτσι θα είχαμε δικαιοσύνη».
Ειμαι σίγουρος πως και αυτά τα λόγια του Ντάριο Φο θεωρούνται προσφορά «στην τέχνη και στην κοινωνία, για τα οποία θα τον θυμόμαστε πάντα», όπως εύστοχα αναφέρει η ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ.
Παναγιώτης Μανδατζής