Αν είστε, όπως ο γράφων, απ’ τους άτυχους που δεν μπόρεσαν να βρουν εισιτήριο ούτε για τη δεύτερη προβολή του ντοκιμαντέρ «Οι Rolling Stones ολέ ολέ ολέ!: Ταξιδεύοντας στη Λατινική Αμερική» του Πολ Ντάγκντεϊλ, στο πλαίσιο του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, μπορείτε να παρηγορηθείτε παρακολουθώντας σε dvd κάποιο από τα υπόλοιπα τουλάχιστον δέκα (μπορεί και παραπάνω) ντοκιμαντέρ που έχουν γυριστεί για το θρυλικό ροκ συγκρότημα.
Ήταν (και είναι) τέτοιο το εκτόπισμα και η απήχηση του συγκροτήματος, πολιτισμική αλλά και εμπορική, που πάντα συγκινούσε τους κινηματογραφιστές, από τον Ζαν Λικ Γκοντάρ μέχρι τον Μάρτιν Σκορτσέζε, που θέλησαν να καταγράψουν με τη δική τους ματιά τη γοητεία της μπάντας, κυρίως κατά τη διάρκεια περιοδειών, στα παρασκήνια αλλά και επάνω στη σκηνή, εκεί όπου κατεξοχήν οι Rolling Stones έλαμπαν (και λάμπουν – ο παρελθοντικός χρόνος ακούγεται αδόκιμος για την ώρα, παρά το πέρασμα των χρόνων).
Από σκηνές τσίρκου με εξέχοντες προσκεκλημένους μέχρι ντοκιμαντέρ που μείνανε για πολλά χρόνια στο ράφι και δεν προβλήθηκαν ποτέ, απ’ όλα έχει ο ντοκιμαντερίστικος μπαξές του συγκροτήματος: κυρίως βέβαια, και όχι πάντα σε ισόποσες δόσεις, sex (ελάχιστα απαθανατισμένο από τις κάμερες, σε σχέση με τα θρυλούμενα), drugs (περιορισμένη η καταγραφή κι αυτών σε σχέση με τα θρυλούμενα) και rock and roll (αυτό ξεχείλιζε πάντα).
Η πρώτη φορά που γυρίστηκε ντοκιμαντέρ για τους Stones ήταν το 1965-66, κάτι σαν πείραμα περισσότερο, για να διαπιστωθεί κατά πόσον η αδιαμφισβήτη σκηνική γοητεία του συγκροτήματος μπορούσε να αποτυπωθεί και στο κινηματογραφικό πανί. Η ταινία Charlie is my darling, με θέμα την περιοδεία του συγκροτήματος, στην Ιρλανδία το 1965, δεν προβλήθηκε ποτέ λόγω αφενός νομικών διενέξεων με τον τότε μανατζέρ τους και αφετέρου διότι οι κόπιες της ταινίας κλάπηκαν σε κάποια διάρρηξη. Σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα, βρέθηκε το σχετικό αρχειακό υλικό και η ταινία κυκλοφορησε με νέα επεξεργασία και τίτλο Charlie Is My Darling – Ireland 1965.
Ενα απ’ τα πιο ιστορικά happenings που διοργάνωσαν οι Stones με σκοπό αρχικά να προβληθεί στο ΒBC, το 1968, ήταν το περίφημο The Rolling Stones Rock and Roll Circus που γυρίστηκε στη σκηνή ενός τσίρκου και όπου το συγκρότημα είχε προσκαλέσει για να ερμηνεύσουν τραγούδια διάσημους φίλους του όπως η Μαριάν Φέιθφουλ, ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο, ο Ερικ Κλάπτον και οι Χου – αυτοί οι τελευταίοι, σύμφωνα με τις κακές γλώσσες αποτέλεσαν την πέτρα του σκανδάλου που αναγκάσε τους Stones να μην κυκλοφορήσουν το φιλμ για πολλά χρόνια. Ο λόγος; Οι ίδιοι οι Stones, αγουροξυπνημένοι, δεν ερμήνευσαν και πολύ καλά τα δικά τους τραγούδια, ενώ οι “νέοπες” όσο και ορμητικοί The Who τα σάρωσαν όλα με τη δική τους εμφάνιση κλέβοντας τις εντυπώσεις από τους μεγάλους σταρ και οικοδεσπότες της βραδιάς.
Ενα από τα πλέον γνωστά ντοκιμαντέρ για τους Stones, το Gimme Shelter των Albert και David Maysles και Charlotte Zwerin, παρακολουθεί το συγκρότημα στην περιοδεία του στις ΗΠΑ το 1969. Γυρισμένο σε στιλ direct cinema, βασισμένο στην αυθόρμητη καταγραφή των πάντων, χωρίς έρευνα, συνεντεύξεις και επαναδόμηση των γεγονότων, το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ κατέγραψε αθώες στιγμές όπως τη φωτογράφιση του ντράμερ των Stones, Charlie Watts, με ένα.. γαϊδούρι, όσο και τα βίαια περιστατικά στο Αλταμοντ που κατέληξαν στη δολοφονία του 18χρονου Μερεντιθ Χάντερ από τους Hell’s Angels, στους οποίους, ηλιθιωδώς, κάποιος είχε αναθέσει την ασφάλεια της συναυλίας. Για πολλούς το εν λόγω περιστατικό σημαντοδότησε το οριστικό τέλος της 60s αθωότητας και του χίπικου ιδεαλισμού.
Το πλέον ακριβοθώρητο ίσως ντοκιμαντέρ για τους Rolling Stones είναι αυτό με τον εύγλωττο (και καλύτερα αμετάφραστο…) τίτλο Cocksucker Βlues. To ντοκιμαντέρ του Ρόμπερτ Φρανκ που παρακολουθεί τους Rolling Stones στην περιοδεία τους στις ΗΠΑ το 1972 παραμένει ακυκλοφόρητο και έχει παρουσιαστεί δημοσίως ελάχιστες φορές, σε ειδικές προβολές. Το ίδιο το συγκρότημα αποφάνθηκε ότι το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ είναι μειωτικό για την εικόνα του αλλά και ενδεχομένως ενοχοποιητικό για αδικήματα εκ μέρους του. Γυρισμένο σε στιλ cinéma vérité με πολλές κάμερες στα παρασκήνια να καταγράφουν το συγκρότημα στην πλέον ηδονιστική του περίοδο, να επιδίδεται σε λογιώ-λογιώ ακολασίες και προστυχιές.
Τέλος, αξίζει μια αναφορά στις δύο δημιουργίες που φέρουν βαριές σκηνοθετικές υπογραφές. Η μία εξ αυτών, σχετικά πρόσφατη (2008), του Μάρτιν Σκορτσέζε, με τίτλο Shine a Light που παρακολουθεί το συγκρότημα στην περιοδεία του του 2006 φαίνεται να είναι ψηλά στις προτιμήσεις των οπαδών του συγκροτήματος. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με τη δημιουργία του αντισυμβατικού Ζαν Λυκ Γκοντάρ ο οποίος στο Sympathy for the Devil (1968) παρακολουθεί το συγκρότημα στο στούντιο κατά την ηχογράφηση του ομώνυμου τραγουδιού ανακατεύοντας το υλικό του με πλάνα από τους Μαύρους Πάνθηρες, μαρξιστικά επαναστατικά μηνύματα και πλάνα από ένα βιβλιοπωλείο. Μια απλή αναζήτηση στα σχετικά threads του διαδικτύου δείχνει ότι οι φανς των stones δεν πολυεκτίμησαν το εξεζητημένο ύφος του κορυφαίου γάλλου κινηματογραφιστή. Άλλωστε όπως έχει πει και το ίδιο το συγκρότημα: It’s only rock ‘n roll…
