Κατά την υπουργική σύνοδο με θέμα «Καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση της ρύπανσης στη Νοτιοανατολική και στη Νότια Ευρώπη» που διοργανώθηκε σήμερα στο Βελιγράδι, από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Σερβίας, ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, αρχικά επεσήμανε την πολιτική βούληση των ηγετών των Βαλκανίων για ενδυνάμωση της συνεργασίας των χωρών της περιοχής μετατρέποντάς την σε περιοχή ειρήνης, σταθερότητας. καινοτομίας και ευημερίας. Υπενθύμισε ότι οι λαοί της Ελλάδας και της Σερβίας συνδέονται με ιστορικούς δεσμούς φιλίας και υποστήριξε την ανάληψη πρωτοβουλιών για την περαιτέρω προσέγγιση της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παράλληλα, τόνισε ότι το περιβάλλον αποτελεί πόρο πάνω στον οποία πρέπει να βασίζεται η ανάπτυξη της οικονομίας και της ευημερίας των χωρών της περιοχής των Βαλκανίων. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενίσχυση της συνεργασίας και της δικτύωσης στα Βαλκάνια και ευρύτερα στη Νοτιαανατολική Ευρώπη, όπου ο τομέας του περιβάλλοντος μπορεί να εξασφαλίσει και την ποιότητα ζωής, αλλά και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, επενδύσεων και σημαντικής υπεραξίας.
Στη συνέχεια, ο Σωκράτης Φάμελλος παρουσίασε την περιβαλλοντική πρόοδο που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αλλά και τις προτάσεις της χώρας για την αντιμετώπιση της ρύπανσης.
Σύμφωνα με τον Αν. ΥΠΕΝ, συνολικά η κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ελλάδα παρουσιάζει σταθερή βελτίωση τις τελευταίες δεκαετίες, και στην τοποθέτησή του επεσήμανε δύο βασικούς παράγοντες που χαρακτήρισαν την εθνική περιβαλλοντική πολιτική το 2018: την έξοδο της χώρας από την παρατεταμένη οικονομική κρίση και την κατάρτιση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής, όπου το περιβάλλον, η βιώσιμη ανάπτυξη και η κυκλική οικονομία έχουν πλέον κυρίαρχο ρόλο.
Στη συνέχεια, ο Σωκράτης Φάμελλος αναφέρθηκε αναλυτικά σε επιμέρους τομείς της περιβαλλοντικής πολιτικής: εκπομπές αέριων ρύπων και ατμοσφαιρική ρύπανση, φύση και βιοποικιλότητα, δασικό περιβάλλον, διαχείριση υδατικών πόρων, διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Παρουσιάζοντας την εμπειρία της Ελλάδας, ο Αν. ΥΠΕΝ τόνισε ότι το περιβαλλοντικό κεκτημένο της Ευρ. Ένωσης αποτελεί το κυρίαρχο θεσμικό εργαλείο στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων: η νομοθεσία, είτε μέσω της θέσπισης στόχων μείωσης εκπομπών είτε μέσω περιοριστικών διατάξεων, έχει οδηγήσει διαχρονικά στη λήψη μέτρων περιορισμού της ρύπανσης και προστασίας του περιβάλλοντος, όπως π.χ. ο έλεγχος της ρύπανσης από σημειακές πηγές, η προώθηση καθαρότερων μορφών ηλεκτροπαραγωγής, η βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων κ.λπ., παρά τις επιμέρους δυσκολίες ελέγχου εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που σχετίζονται και με την υποστελέχωση των υπηρεσιών περιβάλλοντος.
Τα διάφορα μέτρα και πολιτικές που έχουν διαμορφωθεί διαχρονικά για τη συμμόρφωση της χώρας με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση των συνολικών εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και των συγκεντρώσεων ρύπων στο αστικό περιβάλλον, με εξαίρεση το όζον, και δευτερευόντως τα οξείδια του αζώτου και τα αιωρούμενα σωματίδια, όπου ακόμη καταγράφονται υπερβάσεις αν και σπανιότερα. Επίσης, η Ελλάδα απολαμβάνει ικανοποιητική κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι από τις πρώτες χώρες σε ό,τι αφορά την ποιότητα πόσιμου νερού και γενικά στα υδάτινα σώματα παρατηρείται καλή κατάσταση, ενώ και η ποιότητα των υδάτων κολύμβησης είναι άριστη, καθώς πλέον έχουν υλοποιηθεί σημαντικές επενδύσεις στην επεξεργασία λυμάτων.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ζητήματα και υστερήσεις, ιδιαίτερα στον τομέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, που αποδεικνύουν ότι η στοχοθεσία από μόνη της δεν επαρκεί. «Ακόμη και σήμερα, περισσότερο από το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής, ενώ και η διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων παραμένει ελλιπής», σημείωσε ο Αν. ΥΠΕΝ. «Σήμερα υλοποιούμε ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα σε υποδομές διαχείρισης στερεών αποβλήτων, αλλά έγκαιρα συνειδητοποιήσαμε ότι δεν χρειάζονται μόνο υποδομές. Χρειάζεται να προωθήσουμε ένα νέο παραγωγικό και καταναλωτικό πρότυπο, το οποίο και θα δημιουργεί νέα παραγωγή, θα μειώνει την εξάρτηση της χώρας όσον αφορά τις πρώτες ύλες και θα οδηγεί σε νέα ανάπτυξη. Η κυκλική οικονομία, για την οποία υπάρχει πλέον στοχευμένη πολιτική με συγκεκριμένες δράσεις, είναι ενταγμένη στην Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική όχι μόνο ως πολιτική για την αντιμετώπιση της ρύπανσης, αλλά και ως εργαλείο καινοτομίας, δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης, νέων επενδύσεων».
Τα οικονομικά εργαλεία, κίνητρα και αντικίνητρα αποτελούν επίσης βασικό στοιχείο άσκησης πολιτικής. Ο νόμος του 2017 για την ανακύκλωση παρέχει κίνητρα και αντικίνητρα στους Δήμους για την επίτευξη στόχων ανακύκλωσης, εφαρμόζοντας την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”, ενώ ενισχύει τα συστήματα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού. Το τέλος για την πλαστική σακούλα έχει ήδη μειώσει θεαματικά τη χρήση της, με ταυτόχρονη ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο Σωκράτης Φάμελλος σημείωσε την ανάγκη διαφάνειας και καινοτομίας στον σχεδιασμό, αλλά και στη διακυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα. «Η Ελλάδα έχει κάνει τα τελευταία χρόνια πολύ σημαντικά βήματα: Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων, Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, Αναθεωρημένα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού, ταχύτατη προώθηση της οριοθέτησης του δασικού πλούτου με κύρωση των δασικών χαρτών, ολοκλήρωση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, Δασική στρατηγική, Κυκλική οικονομία, θέτουν το πλαίσιο για μία σειρά τομεακών πολιτικών. Επίσης, έχουμε ενισχύσει την περιβαλλοντική διακυβέρνηση, με ηλεκτρονικά εργαλεία όπως το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο και το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων, τα οποία διευκολύνουν τις διαδικασίες, μειώνουν τη γραφειοκρατία και παρέχουν αποτελεσματικά εργαλεία στη διοίκηση τόσο για την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας όσο και για το σχεδιασμό και την πρόταση νέων πολιτικών», κατέληξε.
