Το μουσικό κίνημα του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης της Τερεζίν (πάνω φωτογραφία) στη σημερινή Τσεχία, το οποίο σχημάτισε πλέγμα αντίστασης κατά της βαρβαρότητας μέσω της τέχνης είναι το αντικείμενο του νέου βιβλίου του Θωμά Σλιώμη, που θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Η εκδήλωση διοργανώνεται από τις Εκδόσεις Πατάκη και θα φιλοξενηθεί στο κτήριο Μ2, στο χώρο του μπαρ, με ώρα έναρξης στις 6.30 μ.μ. Κατά τη διάρκειά της θα μιλήσουν ο Νικήτας Μυλόπουλος, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, η Ρίκα Μπενβενίστε, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ιστορικός, και ο ίδιος ο συγγραφέας.
Το ερευνητικό πόνημα του Θωμά Σλιώμη φέρει τον τίτλο «Η τέχνη απέναντι στον ναζισμό – Το μουσικό κίνημα της Τερεζίν, 1941-1945» και δόθηκε σε κυκλοφορία πριν από δύο μήνες, το Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους. Κεντρικός άξονας του έργου είναι η αποκάλυψη και η αφήγηση των παράνοµων ή ηµιπαράνοµων µουσικών και καλλιτεχνικών κινήσεων εντός του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Τερεζίν (Theresienstadt) και η εξέλιξή τους σε κίνηµα δηµιουργίας υπό συνθήκες εγκλεισμού, κράτησης και εργασιακής εκμετάλλευσης.
Ιστορικό παράδειγμα
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, καθ΄ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του στρατοπέδου οι πολυάριθμοι επαγγελματίες και ερασιτέχνες μουσικοί, ερμηνευτές, μαέστροι, σκηνοθέτες και ηθοποιοί που είχαν οδηγηθεί εκεί, αρχικώς από περιοχές της Τσεχοσλαβακίας και αργότερα από άλλες κατειλημμένες από τους ναζί ευρωπαϊκές χώρες, διοργάνωναν ρεσιτάλ και συναυλίες, ανέβαζαν παραστάσεις όπερας και καμπαρέ, ενώ παρουσίαζαν ακόμη και ολοκαίνουργια έργα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι µορφές αυτοοργάνωσης στην Τερεζίν και η θέληση των µουσικών και των καλλιτεχνών για δηµιουργία, ενώ ζούσαν σε απάνθρωπο περιβάλλον, αποτελούν ιστορικό παράδειγµα έσχατης αντίστασης κατά της απειλής, του τρόμου και της θανάτωσης. Επιπροσθέτως, τα έργα που γράφτηκαν εντός του στρατοπέδου αποτελούν ιστορική κληρονοµιά για όλους τους πολίτες της Ευρώπης, σε οποιονδήποτε χρόνο, παρόντα ή µέλλοντα.
Κόμβος θανάτου
Σημειώνεται ότι το στρατόπεδο της Τερεζίν (Theresienstadt), το οποίο αναφέρεται ως γκέτο της Τερεζίν, ήταν ένας από τα πιο γνωστούς χώρους εγκλεισμού και καταναγκαστικής εργασίας. Ιδρύθηκε από τα SS στο φρούριο της πόλης της Terezín, στην τότε ενιαία Τσεχοσλαβακία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκεί, ορισμένοι δολοφονήθηκαν και άλλοι πέθαναν από υποσιτισμό και βαριές ασθένειες. Περισσότερα από 150.000 άτομα (συμπεριλαμβανομένων δεκάδων χιλιάδων παιδιών) κρατήθηκαν εκεί για μήνες ή και χρόνια, προτού αποσταλούν με τρένα για εκτέλεση στα στρατόπεδα εξόντωσης της Τρεμπλίνκα και του Άουσβιτς ΙΙ – Μπιρκενάου στην κατεχόμενη Πολωνία, όπως και σε άλλα μικρότερα στρατόπεδα.
Ποιος είναι ο Θωμάς Σλιώμης
Συνθέτης, πιανίστας και δάσκαλος µουσικής, ο Θωµάς Σλιώµης από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 έγραψε έργα σύγχρονης µουσικής, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε µε την αυτοσχεδιαζόµενη µουσική και ορισµένες φόρµες της τζαζ. Επίσης έγραψε µουσική και κείµενα συµµετέχοντας, κατά τις δεκαετίες 1980 και 1990, σε έργα πολλαπλών µέσων (έργα για βίντεο, µουσική & χορό, έργα µουσικής & θεατρικής πράξης, έργα για εικαστικές εγκαταστάσεις & µουσική κ.ά.).
Συνέθεσε µουσική για το θέατρο, τον κινηµατογράφο και τον σύγχρονο χορό, ενώ από τα µέσα της δεκαετίας του 1980 ηχογράφησε διάφορους δίσκους (Phonorama, Cantos, Camera Obscura κ.ά.). Οι πιο πρόσφατες συνθέσεις του είναι οι «Τόποι» για τέσσερις σολίστ, από τη σειρά των «Ιδανικών» (2010-12), και οι «Χοές» I, II, III και IV (2014-16) για ορχήστρα εγχόρδων.
Διετέλεσε υπεύθυνος ύλης του περιοδικού σκέψης και θεωρίας «Τα Μουσικά» (1996-2006) και από το 2007 έχει την ευθύνη της σειράς «Μουσική του 20ού αιώνα» των Εκδόσεων Πατάκη. Είναι συγγραφέας των έργων «Τα κάτοπτρα της φαντασίας» (δοκίµια, 1993) και «Η αόρατη γραµµή» (µυθιστόρηµα, 2003), που κυκλοφόρησαν από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
