Χρησιμοποιείτo για τα ταφικά τελετουργικά προ Χριστού, για να κρύψει τις άσχημες μυρωδιές τον Μεσαίωνα, έγινε χαρακτηριστικό της πολυτέλειας και της ευχαρίστησης σήμερα: το άρωμα έχει το δικό του μουσείο στο Παρίσι.
Απέναντι από την Όπερα Garnier, το αρχοντικό της οικογένειας Φραγκονάρ, η οποία έχει τη βάση της στη Γκρας, αφηγείται την τεχνογνωσία που παραπέμπει στην πόλη αυτή της γαλλικής Ριβιέρας, στο λίκνο της παγκόσμιας αρωματοποιίας, που περιελήφθη το 2018 στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
“Αν φέρω τα παιδιά μου εδώ, δεν πρέπει να βαρεθούν. Θέλω, επίσης, οι Κινέζοι που έρχονται για τουρισμό στη Γαλλία να έχουν αμέσως μια στοιχειώδη εικόνα του επαγγέλματος”, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Ανιές Κοστά, απόγονος της δυναστείας των αρωματοποιών Fragonard, που διευθύνει το δημιουργικό τμήμα του οίκου.
Με τη συνοδεία ξεναγού, οι επισκέπτες θα ανακαλύψουν μεταξύ άλλων τον θησαυρό του αρωματοποιού, 400 φιαλίδια που προορίζονταν για να δημιουργούν συνθέσεις και χρησιμοποιούνταν έως τον 20ο αιώνα, και θα προσπαθήσουν να συνδέσουν τις μυρωδιές με τα λουλούδια σε ένα συναρπαστικό οσφρητικό παιχνίδι.
Μαρία-Αντουανέτα, η “αρωματισμένη” βασίλισσα
Το κουτί των αρωμάτων της Μαρίας-Αντουανέτας, αυτής της “αρωματισμένης” βασίλισσας που, σε αντίθεση με τους Γάλλους συγχρόνους της, κράτησε από τα παιδικά της χρόνια στη Βιέννη τις καλές συνήθειες υγιεινής, είναι από τα σημαντικά κομμάτια του Μουσείου του Αρώματος.
Τα “pomanders”, τα πολύτιμα διάτρητα μεταλλικά δοχεία στα οποία έβαζαν σφουγγάρια εμποτισμένα με άρωμα, διηγούνται τον Μεσαίωνα: το άρωμα γίνεται συνώνυμο του παγανισμού στην Εκκλησία, αλλά του δίνεται επίσης η ιδιότητα ότι αποτρέπει τις επιδημίες που μεταδίδονται από το νερό. Οι άνδρες που φεύγουν για σταυροφορία επιστρέφουν με σπάνια καρυκεύματα και άλλα υλικά που αναδύουν μυρωδιές.
Τα “ξύδια” μέσα στα μικρά μπουκάλια μύριζαν πολύ έντονα ώστε να βοηθούν τις γυναίκες να ανακτούν τις αισθήσεις τους μετά τις λιποθυμίες λόγω των πολύ σφιχτών κορσέδων.
Μια ανατροπή επιχειρείται τον 18ο αιώνα: τα αρώματα, πιο λεπτά, δεν έχουν πια ρόλο να καταπολεμούν τις άσχημες μυρωδιές της καθημερινής ζωής, αλλά να δίνουν ευχαρίστηση.
“Σήμερα, αρέσουν τα πιο αέρινα αρώματα, τα πιο ελαφρά, αν μυρίσετε ένα άρωμα των αρχών του 20ου αιώνα, θα εκπλαγείτε. Ήταν πολύ βαριά. Όταν έλεγαν μια σταγόνα ήταν μια σταγόνα, η έννοια του σπρέι δεν υπήρχε”, λέει η Ανιές Κοστά.
Ρωσία, Κίνα, Μέση Ανατολή: δυνατά αρώματα
“Είναι σαν τις φωνές στο ραδιόφωνο, τη δεκαετία του 1950 και σήμερα, δεν είναι πλέον οι ίδιες”.
Οι προτιμήσεις για τα αρώματα ποικίλλουν ανάλογα με τη γεωγραφία, τονίζει η Κοστά. “Οι Γάλλοι προτιμούν τα eaux de toilettes, τα ελαφρά και λουλουδάτα αρώματα, οι Αμερικανοί τα βασικά αρώματα, ενώ οι Γιαπωνέζες λατρεύουν τα παιδικά αρώματα. Οι Κινέζοι αγαπούν τα δυνατά αρώματα, όπως και οι Ρώσοι, η Μέση Ανατολή είναι όλα αυτά εις την 10η”.
Οι τρόποι παρασκευής και τα υλικά που χρησιμοποιούνται έχουν επίσης αλλάξει πολύ, καλώς ή κακώς. Οι αρωματοποιοί δεν δουλεύουν πλέον όπως παλιά, αλλά με ένα χαρτί και ένα μολύβι “σαν συνθέτες που έχουν μουσική μέσα στο μυαλό τους”.
Οι νόμοι που απαγορεύουν ή περιορίζουν τα υλικά που μπορούν να προκαλέσουν αλλεργίες, όπως τα υλικά ζωικής προέλευσης, το περγαμόντο ή το άνθος πορτοκαλιάς “περιπλέκουν” την παραγωγή του αρώματος και συγκρατούν τη δημιουργικότητα, λέει η Ανιές Κοστά. “Πρέπει συνεχώς να επεξεργαζόμαστε παλιές συνταγές, οι άνθρωποι λένε ‘ο αρωματοποιός κάνει οικονομία, το άρωμά μου δεν είναι το ίδιο’, αυτό δεν οφείλεται πάντα στον αρωματοποιό, αλλά στον νόμο που μας αναγκάζει συχνά να αφαιρούμε τις πρώτες ύλες που είναι πολύ συμπυκνωμένες, ανάλογα με τους κανονισμούς που ισχύουν τη συγκεκριμένη χρονιά”.
