Για τον Ευρωπαϊκό Νότο, αλλά και για το ταξίδι στην Ανατολή, σε σχέση με τους σημερινούς πρόσφυγες και τον πόλεμο στη Συρία, είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης δύο συγγραφείς από την Ιταλία και τη Γαλλία: ο Έρρι Ντε Λούκα από την Ιταλία και ο Ματιάς Ενάρ από τη Γαλλία.
«Ο Νότος δεν είναι απλώς το νότιο ημισφαίριο. Είναι και η Μεσόγειος, η θάλασσα στην οποία γεννηθήκαμε, είναι και η Αφρική, που έχουμε από κάτω μας. Οι Νότιοι αποτελούμε την πλειοψηφία του πλανήτη», είπε ο Έρρι Ντε Λούκα συνομιλώντας με τη μεταφράστριά του Άννα Παπασταύρου (το 2016 μετέφρασε για τις εκδόσεις Κέλευθος τα μυθιστορήματά του «Είσαι δικός μου, εσύ» και «Τα ψάρια δεν κλείνουν τα μάτια»).
«Γεννήθηκα στη Νάπολη», τόνισε ο Ντε Λούκα, «και από εκεί προέρχεται το αίσθημα συμπόνιας και δικαιοσύνης που με διακατέχει, το στοιχείο εκείνο που κάνει το νευρικό σύστημα των Ναπολιτάνων να αντιδρά πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο. Η Μεσόγειος είναι δική μας και ανήκει όχι μόνο σε εκείνους που γεννήθηκαν σ’ αυτήν, αλλά και, δυστυχώς, σε όσους έρχονται να πεθάνουν στα νερά της, Έχω δει στη Λαμπεντούζα ανθρώπους να αγωνίζονται να σκαρφαλώσουν σε ένα καράβι για να σωθούν. Και το να σκαρφαλώνεις έτσι σε ένα πλοίο είναι σαν να κατεβαίνεις στο πιο ακραίο, στο χειρότερο, σημείο της ζωής. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσπαθήσεις και να καθησυχάσεις πρόσωπα που έχουν φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο της ζωής. Το μόνο το οποίο μπορεί να κάνει κανείς ως συγγραφέας είναι να αναλάβει να μιλήσει για λογαριασμό τους: να μιλήσει για λογαριασμό όλων όσοι δεν έχουν φωνή, όλων εκείνων τους οποίους κανένας δεν ενδιαφέρεται να ακούσει και να αξιολογήσει».
Με ποιον, όμως, τρόπο γράφει ο Ντε Λούκα και πώς ακριβώς διαλέγει τις ιστορίες του; «Δεν επινοώ τις ιστορίες μου. Οι ιστορίες που αφηγούμαι αποτελούν μέρος του βίου μου, είναι ένας τρόπος για να φέρω κοντά μου τους ανθρώπους που έχω γνωρίσει και δεν υπάρχουν πλέον, είναι ένας τρόπος για να διαιωνίσω το παρελθόν και τις αναμνήσεις του. Οι ιστορίες μου μοιάζουν με το νερό που έχει εξατμιστεί και τα γράψιμο θυμίζει το αλάτι που βάζουμε πάνω σε ό,τι έχει εξατμιστεί. Είμαι, εκτός από συγγραφέας, κι αλπινιστής, κι ένας συγγραφέας και ένας αλπινιστής έχουν ένα κοινό σημείο: μέσω της γραμμένης του σελίδας ο ένας και μέσω του αλπινισμού του ο άλλος κρατούν μιαν ορισμένη απόσταση από την πραγματικότητα. Χάρη σε αυτήν τη μέθοδο καταφέρνω κι εγώ να γράψω για όσους δεν βρίσκονται πια εκεί».
AΠΕ-ΜΠΕ
