«Ο πολιτισμός δεν διχάζει, αλλά ενώνει και ενισχύει την ελληνική ταυτότητα στο εξωτερικό, προάγοντας τον ελληνικό πολιτισμό και ενισχύοντας την πολιτιστική διπλωματία και εξωτερική πολιτική της χώρας με άλλα μέσα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις τέχνες και γενικότερα τον τρόπο του βίου ενός λαού», σύμφωνα με τον ιδρυτή και πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Πολιτιστικής Διπλωματίας, Πέτρο Καψάσκη, ο οποίος έδωσε συνέντευξη στο dailythess.gr εν όψει της εκδήλωσης του ΕΙΠΔ την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017 και το Σάββατο 21 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη, στην οποία θα παρουσιαστούν το όραμα και οι στόχοι του Ινστιτούτου, του πρώτου και μοναδικού φορέα Πολιτιστικής Διπλωματίας στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2017.
Κ. Καψάσκη, είναι προφανές ότι μια μορφή άτυπης πολιτιστικής διπλωματίας λειτουργεί μέσα από τις δράσεις διάφορων δομών και φορέων, όπως πολιτιστικά σωματεία, αθλητικούς οργανισμούς, και τυπικής από υπουργεία κ.ά. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας ποιο κενό έρχεται να καλύψει;
Οι πράξεις μας στη ζωή ουδέποτε νοηματοδοτήθηκαν από το άτυπο ή πολλώ μάλλον δε από το τυπικό. Ένας θεσμός για να είναι ζωντανός επιβάλλεται να είναι επίκαιρος και ως προς τη λειτουργικότητά του ουσιαστικός. Πράγματι, στη χώρα μας υπάρχουν πολλές σημαντικές προσπάθειες. Εν τούτοις, καμία δεν είναι ενταγμένη εντός ενός σχεδίου Πολιτιστικής Διπλωματίας. Οι δράσεις στις οποίες αναφέρεστε αφορούν την εκδήλωση για την εκδήλωση και όχι τη δημιουργία πολιτισμού. Υπάρχουν πάρα πολλοί φορείς στην Ελλάδα οι οποίοι προβάλλουν την εικόνα που οι ίδιοι πιστεύουν για την Ελλάδα χωρίς ωστόσο να εξυπηρετεί κανείς τους επί της ουσίας τις ανάγκες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Εδώ ακριβώς έρχεται το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας είναι ο πρώτος και μοναδικός φορέας πολιτιστικής διπλωματίας στην Ελλάδα. Γιατί πιστεύετε ότι εν έτει 2017 δεν είχε ήδη δημιουργηθεί ένας αντίστοιχος φορέας;
Γιατί στην κοινωνία μας το νόημα της επιβίωσης κυριάρχησε κατά κράτος του νοήματος της ζωής. Έτσι, ο Πολιτισμός αντί να πλάθει συνειδήσεις, αντί να μεταρσιώνει τις ψυχές, αντιμετωπίζεται ως μια συμφέρουσα και πρακτική λύση στην απορρόφηση των κονδυλίων ΕΣΠΑ. Λαμπρή απόδειξη αυτής της ολέθριας ήττας του νοήματος της ζωής, αποτελεί το κλείσιμο των ιστορικών Αθηναϊκών βιβλιοπωλείων Ελευθερουδάκης, Παπασωτηρίου, Φλωράς, καθώς και πλείστων άλλων πολιτιστικών κέντρων και ιδρυμάτων σε συνδυασμό με τη ραγδαία άνθηση καφενείων, Bar και εστιατορίων.
Ο όρος Πολιτιστική Διπλωματία πιστεύετε ότι είναι οικείος για τους Έλληνες πολίτες; Θα μπορούσατε με απλά λόγια να ορίσετε την έννοια;
Σίγουρα δεν είναι. Εντούτοις, το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας φιλοδοξεί να δημιουργήσει τέτοιους δρόμους μιας και στα άμεσα σχέδιά του είναι η δημιουργία πανεπιστημιακών εδρών Πολιτιστικής Διπλωματίας. Ήδη έχουμε στείλει τις προτάσεις μας στο υπουργείο Εξωτερικών για την επαναφορά της θέσης του μορφωτικού ακολούθου στις πρεσβείες μας στο εξωτερικό και ξεκινάμε προσεχώς συνεργασίες με Πανεπιστήμια του εξωτερικού πάνω σε αυτόν τον τομέα. Μπορούμε κλαουσεβικά να πούμε πως η Πολιτιστική Διπλωματία είναι η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής με άλλα μέσα: τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις τέχνες και γενικότερα τον τρόπο του βίου ενός λαού.
Ανάλογα Ινστιτούτα στην Ευρώπη σε ποιο βαθμό έχουν αναπτυχθεί;
Υπάρχει μόνο ένα. Είναι Γερμανικό και έχει έδρα το Βερολίνο.
Οι στόχοι σας πιστεύετε ότι ενδέχεται να έχουν αποκλίσεις ή να προκαλέσουν τριβές με την εκάστοτε πολιτική ή και πολιτιστική διπλωματία σε πολιτικό επίπεδο; Πόσο σημαντική είναι η συμπόρευση και η συνεργασία;
Ο πολιτισμός δεν διχάζει, ενώνει. Η ίδρυση του Ε.Ι.Π.Δ. είναι μια προσπάθεια που στόχο έχει να ενισχύσει την ελληνική ταυτότητα και κατά προέκταση να καταστήσει πιο συμπαγή και συνεκτική την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό. Ως εκ τούτου, εγώ ο ίδιος έχω ενημερώσει διά ζώσης τους κρατικούς θεσμούς για τους στόχους και τις δράσεις του Ε.Ι.Π.Δ ζητώντας τη συνεργασία τους και καταθέτοντας προτάσεις. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα συνεχίσω να ενεργώ περιμένοντας τη θετική τους ανταπόκριση.
Οι σύγχρονες προκλήσεις, η σύγκρουση πολιτισμών και θρησκειών σε διεθνές επίπεδο θέτουν εμπόδια στο όραμα του Ινστιτούτου; Σε ποιο βαθμό έχετε προετοιμαστεί να συμμετάσχετε σε έναν διαπολιτισμικό και διαθρησκευτικό διάλογο, που θα άρει τα εμπόδια πολιτισμικής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης των λαών;
Δεν με βρίσκουν ιδιαίτερα σύμφωνο θεωρίες οι οποίες υπεραπλουστεύουν τα σύνθετα φαινόμενα της διεθνούς ζωής όπως είναι η σύγκρουση πολιτισμών ή το τέλος της ιστορίας. Η άποψή μου είναι ότι η λύση στα αδιέξοδα της ανθρώπινης ύπαρξης θα δοθεί μέσα από πολιτιστικές διαδικασίες και όχι οικονομικές. Αυτές είναι που θα μειώσουν και τις ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των λαών και θα δημιουργήσουν ένα νέο πεδίο συνεργασίας όχι πλέον με όρους συμφέροντος αλλά αλληλοκατανόησης. Ως προς το δεύτερο ερώτημά σας, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι αυτή η διαδικασία δεν εξαρτάται από εμάς ως Ινστιτούτο. Χρειάζεται πρώτα ένας εσωτερικός διάλογος με τον εαυτό μας και όταν αυτός ποτέ οδηγήσει σε κάποιο δημιουργικό συμπέρασμα τότε μπορούμε να ανοίξουμε και προς τα έξω. Σε αυτήν την προσπάθεια θα συμμετάσχουμε ενεργά.
Τέλος, τι να περιμένουμε από εδώ και πέρα; Έχετε προγραμματίσει δράσεις και εκδηλώσεις, πέρα από το Διήμερο της Θεσσαλονίκης, που εκπληρώνουν τους σκοπούς σας;
Μέχρι το τέλος του χρόνου έχουμε προγραμματίσει δράσεις στη Θεσσαλονίκη (19 Νοεμβρίου, για τη βία κατά του παιδιού), στην Κόρινθο (15 Νοεμβρίου, για την Πολιτιστική Διπλωματία) και στη Κρήτη, για τα 180 Χρόνια Κωνσταντίνος Βολονάκης. Τα υπόλοιπα είναι ακόμη μη ανακοινώσιμα. Από το 2018 οι δράσεις αυτές θα επεκταθούν και στο εξωτερικό σε συνεργασία και με τις δύο νέες έδρες μας στο Λουξεμβούργο και στην Ιταλία.
