Ψήφισμα για τα αρχαία ευρήματα στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό στην Αγίας Σοφίας εξέδωσε το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ.
Στο ψήφισμα θετική την πρόσφατη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για τη διατήρηση κατά χώραν των πρόσφατων ευρημάτων τα οποία όπως αναφέρει «κατατάσσουν τη Θεσσαλονίκη ανάμεσα στα μεγάλα αρχαία αστικά κέντρα. εξυπηρετούσαν τη δημόσια – θρησκευτική λειτουργία της πόλης και εικονογραφούν τις μεταλλαγές του αστικού χώρου στο πέρασμα από την αρχαιότητα στο μεσαίωνα».
Το ψήφισμα
«Οι ανασκαφές, που διενεργούνται από την Εφορεία Πόλης Θεσσαλονίκης για την διάνοιξη των σταθμών του Μετρό της πόλης, έχουν φέρει στο φως σημαντικότατα ευρήματα, τα οποία έχουν δώσει και συνεχίζουν να δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την ρωμαϊκή και βυζαντινή Θεσσαλονίκη.
Ειδικά τα πρόσφατα ευρήματα, τα οποία ήρθαν στο φως στα σημεία όπου διανοίγονται οι είσοδοι του σταθμού Αγίας Σοφίας, είναι μοναδικής σημασίας και συμβάλλουν στην κατανόηση της διαμόρφωσης του μνημειακού – όπως αποδεικνύεται – αστικού χώρου της Θεσσαλονίκης. Στο σημείο αυτό οι ανασκαφικές έρευνες είχαν ήδη αποκαλύψει το 2012, κάτω από τη σημερινή Εγνατία τον decumanus maximus των Ρωμαίων, τη μαρμαρόστρωτη Λεωφόρο των Βυζαντινών, που διέσχιζε την πόλη στον άξονα ανατολής – δύσης. Οι πρόσφατες έρευνες έφεραν στο φως τμήματα του κεντρικού πολεοδομικού ιστού στις οικοδομικές νησίδες που διαρθρώνονται βόρεια και νότια της Λεωφόρου στη συμβολή της με τον κάθετο άξονα που συμπίπτει με τη σημερινή οδό Αγίας Σοφίας: Μία εντυπωσιακή ημικυκλική πλατεία με μνημειακή κρήνη στο βορρά και τμήμα άλλης μεγάλης μαρμαρόστρωτης πλατείας με ελλειψοειδείς στοές στη νότια πλευρά του αρχαίου οδικού άξονα.
Προκύπτει λοιπόν ότι στη Θεσσαλονίκη ανοικτοί δημόσιοι χώροι με στοές και μνημειακά οικοδομήματα διαμόρφωναν το σημείο συνάντησης της κεντρικής Λεωφόρου (σημερινή Εγνατία) με τον κάθετο άξονα (σημερινή Αγίας Σοφίας). Οι διαμορφώσεις αυτές είναι αντίστοιχες με αυτές που μαρτυρούνται στην Κωνσταντινούπολη και κατατάσσουν τη Θεσσαλονίκη ανάμεσα στα μεγάλα αρχαία αστικά κέντρα. εξυπηρετούσαν τη δημόσια – θρησκευτική λειτουργία της πόλης και εικονογραφούν τις μεταλλαγές του αστικού χώρου στο πέρασμα από την αρχαιότητα στο μεσαίωνα.
Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ εκτιμά ότι η σημασία των ανασκαφικών ευρημάτων στην περιοχή της στάσης του Μετρό, Αγίας Σοφίας, είναι εξαιρετική. Θεωρεί θετική την πρόσφατη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για τη διατήρηση κατά χώραν των πρόσφατων ευρημάτων και θεωρεί ότι τα κατάλοιπα του μνημειακού κέντρου της Θεσσαλονίκης αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ιστορικής της στρωματογραφίας και η διάσωση και ορθή διαχείριση τους αποτελεί χρέος της πολιτείας και αναφαίρετο δικαίωμα των κατοίκων της».
