Η ιστορία είναι γεμάτη από καμπές. Εκείνα τα σταυροδρόμια στα οποία μια στιγμή, μια απόφαση, ένα λάθος η μια σωστή επιλογή των υποκειμένων οδηγεί τον άνθρωπο στην ευτυχία ή το όλεθρο. Εκείνη τη μέρα, η δυτική Ευρώπη υπέγραφε την υποταγή της στο φασισμό. Τα χτυπήματα στα σώματα του Καρλ Λιμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, δεν ήταν απλώς χτυπήματα σε δύο κορμιά. Ήταν χτυπήματα απέναντι στις μοναδικές ιδέες του δίκιου την εποχή εκείνη. Η σοσιαλδημοκρατία έδειχνε το πραγματικό της πρόσωπο και ετοίμαζε το έδαφος για τα Ες Ες. Κι όμως .
Στις 13 Γενάρη του 1919, το δημοσιογραφικό όργανο των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών «Vorwarts» δημοσίευσε ένα ποίημα του ποιητή – συνεργάτη του Aρθουρ Ζίκλερ, που τελείωνε ως εξής: «Εκατοντάδες στη σειρά οι σκοτωμένοι προλετάριοι».
Τρεις μέρες αργότερα, στις 16 του μηνός ένα επίσημο ανακοινωθέν πληροφορούσε πως ο Καρλ Λίμπκνεχτ είχε συλληφθεί αλλά σκοτώθηκε, ενώ επιχειρούσε να αποδράσει και η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε λιντσαριστεί από εξαγριωμένο πλήθος. Ασφαλώς η έμμεση, αρχικά, απειλή θανάτου για τις δύο ηγετικές φυσιογνωμίες της γερμανικής και παγκόσμιας Επανάστασης και η επιβεβαίωση του τραγικού γεγονότος λίγες μέρες αργότερα, δεν ήταν τυχαία γεγονότα. Ο Καρλ και η Ρόζα, ύστερα μάλιστα από την ήττα της γερμανικής επανάστασης, το Γενάρη του ’19, ήταν προγραμμένοι από το αστικό καθεστώς και τη σοσιαλδημοκρατία, που διεύθυνε τις πολιτικές υποθέσεις της γερμανικής μπουρζουαζίας.
Πώς όμως έγινε δυνατή η συνάντησή τους με το θάνατο; Ο Πάουλ Φρέλιχ περιγράφει:
«Στις 15 Γενάρη το βράδυ, κατά τις 9 η ώρα, Ο Καρλ και η Ρόζα συνελήφθησαν μαζί με τον Πικ, στο τελευταίο τους καταφύγιο στη Βίλμερσντορφ, προάστιο στα δυτικά του Βερολίνου, στον αριθ. 53 της οδού Μανχάιμ, από μια ομάδα στρατιωτών με επικεφαλής τον υπολοχαγό Λίντερ και τον ξενοδόχο Μέριγκ, μέλος του συμβουλίου των πολιτών της Βίλμερσντορφ. Ο Καρλ και η Ρόζα διαμαρτυρηθήκανε και δείξανε ψεύτικες ταυτότητες, αλλά ένας χαφιές που είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του Λίμπκνεχτ αποκάλυψε ποιοι πραγματικά ήταν. Ο Καρλ οδηγήθηκε πρώτα στο γενικό επιτελείο του συμβουλίου των πολιτών και κατόπιν στο ξενοδοχείο Eντεν. Αμέσως κατόπιν η Ρόζα και ο Πικ φτάσανε επίσης εκεί με ισχυρή στρατιωτική συνοδεία. Στο ξενοδοχείο Eντεν η δολοφονία του Καρλ και της Ρόζας είχε ήδη αποφασιστεί και οργανωθεί υπό τη διεύθυνση του λοχαγού Παμπστ».
Ποιος όμως ήταν ο Καρλ Λίμπνεχτ;
Όταν ο Καρλ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου του 1871 ο πατέρας του, Βίλχελμ, ήταν στη φυλακή για τις σοσιαλιστικές του ιδέες. Το 1899ο Λίμπκνεχτ διορίστηκε δικηγόρος στο Βερολίνο. Επτά χρόνια αργότερα, το 1906 εξέδωσε το έργο του Ιμπεριαλισμός και αντιμιλιταρισμός και εξαιτίας του έργου αυτού παραπέμφθηκε σε δίκη και καταδικάστηκε σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση. Οι απολογίες του σ’ εκείνη τη δίκη καθώς και στην κατοπινή επί εσχάτη προδοσία προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση.
Νωρίς ασπάστηκε τις ιδέες της Ρόζας Λούξεμπουργκ για τη μαζική κίνηση και τις μαζικές απεργίες και μαζί αγωνίστηκαν κατά της στρατοκρατίας και κατά αυτού που θεωρούσαν σαν οπορτουνισμό της σοσιαλδημοκρατίας. Ωστόσο η προσπάθεια του στο συνέδριο του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος για την υιοθέτηση αντιμιλιταριστικού προγράμματος δεν έγινε αποδεκτή και ο ίδιος κατέληξε να χαρακτηριστεί «προδότης και τυχοδιώκτης». Στις 2 Δεκεμβρίου1914, όταν πλέον είχε αρχίσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και εθνικιστικό Ράιχσταγκ ψήφιζαν τις πολεμικές πιστώσεις, ο Λίμπκνεχτ είναι ο μόνος που καταψήφισε. Αργότερα, ίδρυσε την ομάδα Σπάρτακος, η οποία αρχικά ήταν στο εσωτερικό του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και ύστερα εξελίχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας με την ένωση των Ανεξαρτήτων Σοσιαλδημοκρατών. Όταν το Ράιχσταγκ διέκοψε τις εργασίες του, ο Λίμπκνεχτ επιδόθηκε στην οργάνωση συλλαλητηρίων. Μαζί με τη Ρόζα Λούξεμπουργ (η οποία ήταν τότε φυλακισμένη) ετοίμασε το θεωρητικό τους όργανο Διεθνής και με βάση το Γιούνιους μπροσούρε (βιβλιαράκι της Ρόζας) οργάνωσε την πάλη κατά του οπορτουνισμού. Στο συλλαλητήριο της 1ης Μαΐου 1916 συνθηματολογούσε κατά του πολέμου και της τότε γερμανικής κυβέρνησης: «Κάτω ο πόλεμος! Κάτω η κυβέρνηση!» Καταδικάστηκε σε 4,5 χρόνια φυλάκιση και απελευθερώθηκε από την επανάσταση του Νοεμβρίου του 1918.
Ενώ, λοιπόν, το MSPD (πλειοψηφία των σοσιαλδημοκρατών) επιθυμούσε την σύγκληση μιας συνταγματικής εθνοσυνέλευσης χωρίς καμιά καθυστέρηση, το USPD (μειοψηφία ) προωθούσε την γοργή υλοποίηση των σοσιαλιστικών ιδανικών με ένα σύστημα συμβουλίων που θα έμοιαζε με τα σοβιέτ του 1917. Το MSPD επιθυμούσε τα θεμελιώδη ζητήματα συνταγματικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένου του οικονομικού συστήματος, να αποφασιστούν από μια δημοκρατικά εκλεγμένη Εθνοσυνέλευση. Στην προοπτική των πολυάριθμων προκλήσεων που εγείρονταν με αφορμή την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως ο επαναπατρισμός μερικών εκατομμυρίων στρατιωτών και η τροφοδοσία της αγοράς με τρόφιμα, και υπό την απειλή να οδηγηθεί η χώρα σε εμφύλιο πόλεμο, το MSPD επέλεξε να συνεργαστεί με ισχυρούς πολιτικούς παράγοντες της αυτοκρατορίας. Η επιλογή της πλειοψηφίας των σοσιαλδημοκρατών ήταν μοιραία και έμελλε να χαρακτηρίσει κάθε μελλοντική συνεργασία της κάθε εξουσίας που εκινείτο στο συγκεκριμένο ιδεολογικό χώρο. Μεταξύ των αξιωματικών, των δικαστών και των υπαλλήλων της δημόσιας διοίκησης, όλων εκείνων που ανήκαν στον παλιό κόσμο, δεν υπήρξε ισχυρή αίσθηση στήριξης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και της αβασίλευτης πολιτείας. Αυτή η έλλειψη δημοκρατικού φρονήματος θα βάρυνε πολύ στην τύχη της νέας Δημοκρατίας της Βαϊμάρης .
Πάντως, στις 9 Νοεμβρίου 1918, σχηματίστηκε ένα πανεθνικό «Συμβούλιο των Αντιπροσώπων του Λαού» και την επόμενη ημέρα επικυρώθηκε ως προσωρινή κυβέρνηση από την Γενική Συνέλευση των Εργατών του Βερολίνου και τα Συμβούλια των Στρατιωτών. Το εξαμελές Συμβούλιο περιλάμβανε 3 αντιπροσώπους του MSPD και 3 του USPD. Είχε 2 συμπροέδρους: τον Φρίντριχ Έμπερτ (MSPD) και τον Χούγκο Χάαζε (Hugo Haase) (USPD, 1863-1919). Ρόλο-κλειδί στην επανάσταση έπαιξε ο Έμπερτ με τα δύο αξιώματά του, του Καγκελαρίου του Ράιχ και του συμπροέδρου του Συμβουλίου των Αντιπροσώπων του Λαού. Με συμφωνία που συνήφθη στις 10 Νοεμβρίου 1919 με τον στρατηγό Βίλχελμ Γκρένερ (Wilhelm Groener) (1867-1939), επικεφαλής του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου (Σύμφωνο Έμπερτ-Γκρένερ), εξασφάλισε την υποστήριξη των αξιωματικών. Μεταξύ των νόμων που έφερε προς ψήφιση το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων του Λαού ήταν η εισαγωγή του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες στις 12 Νοεμβρίου 1918. Το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων του Λαού αποφάσισε οι εκλογές να γίνουν στις 19 Νοεμβρίου 1919. Ο Έμπερτ έριχνε την πρώτη στάχτη στα μάτια του λαού. Γιατί η συνέχειά του, κάθε άλλο παρά επαναστατική ήταν.
Την παραμονή των χριστουγέννων του 1918 οι εργάτες προχωρούν σε κινητοποιήσεις και η κυβέρνηση της δημοκρατίας της Βαιμάρης διχάζεται μιας και η πλειοψηφία των σοσιαλδημκρατών προτείνει την στρατιωτική εμπλοκή στην καταστολή των κινητοποιήσεων των εργατών. Το USPD αποσύρεται και η πλειοψηφία βρίσκει ελεύθερο το έδαφος να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιιο της αναθέτοντας την όλη επιχείρηση στον επικεφαλής της Αστυνομίας του Βερολίνου και μέλους του Ανεξάρτητου Σοσιολδημοκρατικού Κόμματος (USPD), Emil Eichhorn ο οποίος αρνείται. Ο Έμπερτ τον αποπέμπει. Στο άκουσμα της είδησης οι εργάτες βγαίνουν μαζικά στους δρόμους έστησαν οδοφράγματα στους δρόμους του Βερολίνου, ενώ κατέλαβαν μια εφημερίδα στην οδό Kochstraße.
Σύντομα ενώθηκαν μαζί τους και απέκλεισαν αρκετές οδούς στην περιοχή όπου στεγάζονταν πολλές εφημερίδες, μεταξύ των οποίων και το επίσημο όργανο του SPD, Vorwärts, το οποίο δημοσίευε άρθρα εχθρικά προς το κίνημα των Σπαρτακιστών από το προηγούμενο φθινόπωρο. Η ηγεσία του USPD αλλά και του Κομουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας (KPD ή πρώην Λεγεώνα του Σπάρτακου) αποφάσισαν να στηρίξουν τις ενέργειες των εργατών και κάλεσαν για γενική απεργία στο Βερολίνο στις 7 Ιανουαρίου. Ο Καρλ Λίμπνεχτ προτείνει ένοπλη πάλη ωστόσο η συντρόφισσά του στους αγώνες Ρόζα Λούξεμπουργκ τονίζει πως δεν έχουν ωριμάσει οι συνθήκες.
Ποια είναι η Ροζα Λούξεμπουργκ;
Η γεννημένη στις 5 Μαρτίου του 1871, στην Πολωνία, Ρόζα Λούξεμπουργκ Ξεκίνησε τη δράση της με την εφημερίδα Η Κόκκινη Σημαία. Σπούδασε φιλοσοφία, ιστορία, πολιτική, οικονομικά και μαθηματικά . Το 1898, η Λούξεμπουργκ απέκτησε Γερμανικά πολιτικά δικαιώματα μέσω του γάμου της με τον Gustav Lübeck, και μετακόμισε στο Βερολίνο. Δραστηριοποιήθηκε στο αριστερό ρεύμα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD), όπου όρισε με οξύτητα το όριο μεταξύ της ομάδας της και της Ρεβιζιονιστικής Θεωρίας του Έντουαρντ Μπέρνσταϊν, επιτιθέμενη του το 1899 σε μια μπροσούρα που τιτλοφορείτο «Κοινωνική μεταρρύθμιση ή Επανάσταση;».
Η ρητορική δεινότητα της Λούξεμπουργκ σύντομα την έκανε ηγετική εκπρόσωπο του κόμματος. Γενικά, κατήγγειλε την αυξανόμενα κομφορμιστική κοινοβουλευτική πορεία του SPD μπροστά στην αυξανόμενα φανερή πιθανότητα πολέμου. Η Λούξεμπουργκ επέμενε πως η κρίσιμη διαφορά μεταξύ του κεφαλαίου και των εργατών θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο αν το προλεταριάτο αναλάμβανε την εξουσία και λάμβαναν χώρα επαναστατικές αλλαγές στο συνολικό περιβάλλον των παραγωγικών μεθόδων. , Στη μεγάλη ρήξη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος συνίδρυσε με τον Λίμπνεχτ το Σπάρτακουσμπουντ (Spartakusbund), μια μαρξιστική επαναστατική ομάδα από την οποία και δημιουργήθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας με το οποίο έλαβε μέρος στην επανάσταση στο Βερολίνο.
Το κεντρικό χαρακτηριστικό της σκέψης της και μεγαλη κληρονομιά του έργου της προς τους απανταχού κομμουνιστές ήταν η Διαλεκτική του Αυθορμητισμού και της Οργάνωσης, στην οποία ο αυθορμητισμός μπορεί να θεωρηθεί συγγενής μιας θεμελιώδους (ή ακόμα αναρχικής) προσέγγισης, και η οργάνωση μιας πιο γραφειοκρατικής ή κομματο-θεσμικής προσέγγισης στην πάλη των τάξεων. Σύμφωνα με τη Διαλεκτική, ο αυθορμητισμός και η οργάνωση δεν είναι δύο ξεχωριστά ή διασπάσιμα πράγματα, αλλά διαφορετικές στιγμές της ίδιας διαδικασίας, έτσι ώστε το ένα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο. Αυτές οι θεωρητικές σκέψεις προέρχονται από την στοιχειώδη και αυθόρμητη ταξική πάλη. Και μέσα από αυτές τις επιγνώσεις η ταξική πάλη αναπτύσσεται σε ένα υψηλότερο επίπεδο.
Στον αυθορμητισμό πάντα μεσολαβεί η οργάνωση, όπως και στην οργάνωση πρέπει να μεσολαβεί ο αυθορμητισμός. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ δεν υποστήριξε την ιδέα ενός αφηρημένου «αυθορμητισμού». Ανέπτυξε την Διαλεκτική , Αυθορμητισμού και Οργάνωσης υπό την επιρροή ενός κύματος μαζικών απεργιών στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ρωσική Επανάσταση του 1905. Αντίθετα με την ορθόδοξη σοσιαλδημοκρατία της Δεύτερης Διεθνούς, δεν θεωρούσε την οργάνωση ως το προϊόν μιας επιστημονικό-θεωρητικής επίγνωσης ιστορικών κανόνων, αλλά μάλλον ως το προϊόν των αγώνων των εργατικών τάξεων.
Μισό εκατομμύριο εργατών αποφασισμένων να αλλάξουν το ρου της ιστορίας στη Γερμανία και κατ’ επέκταση της Ευρώπης κυριεύουν το κέντρο του Βερολίνου. Την ίδια ώρα, μέλη του KPD επιχείρησαν να πάρουν με το μέρος τους τα τάγματα που στάθμευαν στο Βερολίνο, χωρίς ωστόσο να σημειώσουν επιτυχία. Η επαναστατική επιτροπή προσανατολίζεται σε συνομιλίες με την κυβέρνηση προκειμένου να μην φθάσει η Γερμανία σε εμφύλιο πόλεμο αλλά στις 8 Ιανουαρίου, πέφτει στην αντίληψη των εργατών η μεγάλη προδοσία του Έμπερτ. Στο φυλλάδιο της Vorwärts με τον τίτλο «Η ώρα της εκδίκησης φτάνει!» διαβάζουν πως οι παραστρατιωτικές οργανώσεις Freikorps, οι οποίες είχαν ταχθεί κατά της δημοκρατίας και αντιτάχθηκαν στην κυβέρνηση της Βαϊμάρης, είναι έτοιμες να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην κυβέρνηση με στόχο τη συντριβή των κομμουνιστών. Ο Έμπερτ και ο υπουργός Άμυνας Gustav Noske είναι έτοιμοι να χτυπήσουν στο ψαχνό. Μετά την αποκάλυψη αυτή, η Επαναστατική Επιτροπή διακόπτει τις συνομιλίες με το SPD και η Λεγεώνα των Σπαρτακιστών καλεί τα μέλη της σε σύγκρουση. Ο Ebert από την πλευρά του διατάσσει τα ακόμα εξοπλισμένα με όπλα από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο Freikorps να επιτεθούν στους εργάτες. Οι οδομαχίες που ακολουθούν και οι μάχες σώμα με σώμα είναι σκληρές . Οι δρόμοι της γερμανικής πρωτεύουσας γεμίζουν με αίμα. Οι παραστρατιωτικοί, λόγω της υπεροχής του εξοπλισμού τους, σύντομα επανακατέλαβαν τους δρόμους και τα κτίρια του Βερολίνου. Πολλοί εργάτες παραδόθηκαν. Αυτό όμως δεν απέτρεψε τους πρώην στρατιώτες από το πυροβολήσουν εν ψυχρώ εκατοντάδες εξ αυτών. Κατά τις μάχες έχασαν τη ζωή τους πλήθος πολιτών, ο αριθμός των οποίων παραμένει αδιευκρίνιστος. Τα Freikorps συλλαμβάνουν τον Karl Liebknecht και τη Rosa Luxemburg. Ο Λίμπκνεχτ δέχεται χτυπήματα με υποκόπανο όπλου, στο κεφάλι και λίγο αργότερα δολοφονείται στο πάρκο Τιέργκαρντεν. Λίγο μετά τον Λίμπκνεχτ, η Ρόζα Λούξεμπουργκ σύρθηκε έξω από το ξενοδοχείο από τον υπολοχαγό Φόγκελ. Μπροστά στην πόρτα την περίμενε ο υπολοχαγός Ρούγκε, ένας πνευματικά έκφυλος, που είχε πάρει διαταγή από τους υπολοχαγούς Φόγκελ και Πφλουγκ – Χάρτουνγκ να χτυπήσει τη Ρόζα. Με δυο χτυπήματα του υποκόπανου έσπασε το κρανίο τη Ρόζας. Σχεδόν άπνους ρίχτηκε μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Μερικοί αξιωματικοί πηδήσανε στο όχημα. Ενας χτύπησε τη Ρόζα με τη λαβή του περιστρόφου του. Ο υπολοχαγός Φόγκελ την πυροβόλησε στο κεφάλι. Το πτώμα μεταφέρθηκε μέσω του Τιέργκαρντεν και από εκεί ρίχτηκε από ψηλά, από τη γέφυρα του Λιχτενστάιν στο κανάλι Λάνβεχρ. Το πτώμα βγήκε στην όχθη τέσσερις μήνες αργότερα. Οι σοσιαλδημοκράτες είχαν κάνει καλά τη δουλειά τους. Και την είχαν κάνει συντροφιά με τους νοσταλγούς της μοναρχίας. Ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που χρόνια αργότερα θα έφερναν στην εξουσία τον Αδόλφο Χίτλερ….
