Την βεβαιότητα ότι μετά την υπογραφή της “Συμφωνίας των Πρεσπών”, μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, το μέλλον των Βαλκανίων εισέρχεται σε μία νέα τροχιά, με κυρίαρχα στοιχεία τη συνανάπτυξη και τη σταθερότητα, πολιτική και οικονομική, εξέφρασαν όλοι οι ομιλητές του 1ου Βαλκανικού Φόρουμ στη Θεσσαλονίκη, οι διήμερες εργασίες του οποίου ξεκίνησαν το μεσημέρι στον συνεδριακό χώρο της ΔΕΘ, Αιμίλιος Ριάδης.
Αυτό άλλωστε ήταν και το μήνυμα της υφυπουργού Εσωτερικών, “Μακεδονίας-Θράκης”, Ελευθερίας Χατζηγεωργίου, που εγκαινίασε τις εργασίες του Βαλκανικού Φόρουμ, τονίζοντας την ανάγκη “τα Βαλκάνια να αποτινάξουν την εικόνα του φτωχού συγγενή της Ευρώπης, την εικόνα της πυριτιδαποθήκης και των φαντασμάτων του παρελθόντος”. Όπως είπε, “οφείλουμε να κοιτάξουμε το μέλλον κατάματα, να σταθούμε στο ύψος της ιστορικής συγκυρίας που αναδύεται, να αρπάξουμε τις ευκαιρίες και να καταστήσουμε το κοινό μας σπίτι, τα Βαλκάνια, σε διαμετακομιστικό και ενεργειακό κόμβο παγκόσμιας εμβέλειας, μια εμπορική πύλη – γέφυρα μεταξύ των Βαλκανίων και της ευρωπαϊκής ενδοχώρας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας”.
Αναφερόμενη στην πολύκροτη Συμφωνία των Πρεσπών, τόνισε π
ως “η επικύρωση της νομοτελειακά θα οδηγήσει στην προώθηση πολλαπλών οικονομικών και επιχειρηματικών συνεργασιών, όχι μόνο μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και μεταξύ όλων των Βαλκανικών κρατών”. Πρόσθεσε δε, ότι η συμφωνία θα επιτρέψει την έγκριση χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), αλλά και από άλλους ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, για την προώθηση της κατασκευής μιας σειράς σημαντικών διακρατικών έργων υποδομής στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών. Μεταξύ αυτών των έργων περιλαμβάνονται, ο εκσυγχρονισμός της σιδηροδρομικής και οδικής σύνδεσης Θεσσαλονίκης – Σκοπίων– Βελιγραδίου – Βουδαπέστης, η κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ελλάδα στη Β. Μακεδονία και ακολούθως στη Σερβία, η σιδηροδρομική σύνδεση Μπίτολα (Μοναστήρι)– Φλώρινας, η κατασκευή του κάθετου άξονα στην Εγνατία Οδό, Κοζάνη – Φλώρινα – Μπίτολα – Σκόπια, η δημιουργία εμπορευματικών κέντρων και σταθμών, αλλά και η επαναλειτουργία του πετρελαϊκού αγωγού Θεσσαλονίκης – Σκοπίων.
Γ. Δραγασάκης: να δημιουργήσουμε μια Διαβαλκανική Αναπτυξιακής Τράπεζα
Ακόμα πιο συγκεκριμένες προτάσεις για την συνανάπτυξη και συνεργασία στα Βαλκάνια, κατέθεσε ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννη Δραγασάκης. Κατά την ομιλία του από το βήμα του 1ου Βαλκανικού Φόρουμ πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου πολυμετοχικού χρηματοδοτικού οργανισμού, στα πρότυπα της Παρευξείνιας Τράπεζας, που θα έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και θα αναλάβει να στηρίξει κοινά έργα, που θα υπηρετούν το στόχο της Βαλκανικής συνανάπτυξης. “Αν υπάρξει ενδιαφέρον από άλλες χώρες ή διεθνείς ορ
γανισμούς μπορούμε, αντί για παράρτημα, να δημιουργήσουμε μια νέα οντότητα, όπως είναι παραδείγματος χάρη η Παρευξείνια Τράπεζα, μια οντότητα η οποία θα είναι πολυμετοχική. Σε κάθε περίπτωση εμείς θα προχωρήσουμε σε ένα τέτοιο εργαλείο, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με στόχο τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και επενδύσεων στη Βόρεια Ελλάδα και συνολικά για τη βαλκανική συνανάπτυξη. Διαθέτουμε κι ένα υπόλοιπο πιστώσεων που είχαμε παλαιότερα για την ανάπτυξη των Βαλκανίων, περίπου 200 εκατ. ευρώ» τόνισε και επιπρόσθετα, πρότεινε τη συνεργασία για κοινά έργα στις χώρες της περιοχής.
Πιο συγκεκριμένα εισηγήθηκε στο πλαίσιο του Φόρουμ, οι συμμετέχοντες υπουργοί και εκπρόσωποι οργανισμών από τα Βαλκάνια, να αποφασίσουν μια “πλατφόρμα” ή “δεξαμενή έργων” κοινής προτεραιότητας για όλες τις χώρες της περιοχής και ακολούθως να αναζητηθούν χρηματοδοτήσεις. «Θα έλεγα ότι, εφόσον έχουμε έργα ώριμα και μελετημένα, τότε μπορούμε να αναζητήσουμε και να βρούμε χρηματοδοτήσεις και από την ΕΕ και από ευρωπαϊκούς θεσμούς και ευρύτερα. Για τον λόγο αυτό θα πρότεινα στο φόρουμ αυτό και στα τραπέζια που θα ακολουθήσουν, στο μέτρο που είναι δυνατό, να έχουμε μια πρακτική επιδίωξη” σημείωσε και πρότεινε 4 βήματα:
- πρώτον να δημιουργηθεί μια δεξαμενή έργων, ένα “pipeline”
- δεύτερον να εξετασθούν οι προτεραιότητές των κρατών και να ξεχωρίσουν αυτές που είναι κοινές,
- τρίτον, να προχωρήσουν οι διαδικασίες ωρίμανσης, μελέτης, προσδιορισμού κόστους- οφέλους και επίλυσης προβλημάτων
- και τέταρτον να αναζητηθούν απο κοινού χρηματοδότηση αυτών των έργων.
“Με αυτόν τον τρόπο νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε μια πολύ καλή αρχή και σε πρακτικό επίπεδο στον μεγάλο στόχο που έχουμε», υπογράμμισε. Κατά τον κ. Δραγασάκη, το τελικό αποτέλεσμα της όλης προσπάθειας για συνανάπτυξη των Βαλκανίων, θα κριθεί από την ικανότητα των κυβερνήσεων της περιοχής, να παράξουν αποτελέσματα ορατά στους πολίτες, γεγονός που σαφώς θα ενισχύσει το κλίμα συνεργασίας και θα δώσει “το τελειωτικό χτύπημα στον εθνικισμό με όλες τις μορφές και τις αποχρώσεις».
Τέλος ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης επισήμανε ακόμη ότι η Ελλάδα, έχοντας βγει από μια περίοδο εσωστρέφειας λόγω της βαθιάς κρίσης, έχει πλέον και τη βούληση και τις δυνατότητες να αναλάβει τον ρόλο που της αναλογεί για τη συνανάπτυξη των Βαλκανίων. “Η ελληνική κυβέρνηση απορρίπτει το δόγμα της περίκλειστης χώρας, καταδικάζει τον ρατσισμό, τον εθνικισμό και την ξενοφοβία και πρωτοστατεί για τη δημιουργία ενός ευρέος προοδευτικού μετώπου απέναντι στην άνοδο της ακροδεξιάς και των εθνικιστικών αναδιπλώσεων στην Ευρώπη” τόνισε και πρόσθεσε πως “η Ελλάδα είναι αφοσιωμένη υποστηρίκτρια της περιφερειακής ολοκλήρωσης, με όρους ισότητας”.
“Εργαλεία πολιτικής συνοχής για την επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων”
Από την πλευρά του ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Στάθης Γιαννακίδης, παρουσίασε τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας που αφορούν τα Βαλκάνια, τα οποία χαρακτήρισε “εργαλεία πολιτικής συνοχής για την επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων και την από κοινού ανάπτυξη των περιοχών”. Παράλληλα, ανέφερε ότι η ειδική υπηρεσία διαχείρ
ισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων του στόχου “ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία”, εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί τη διαχειριστική αρχή του υπουργείου οικονομίας και ανάπτυξης για τέσσερα προγράμματα που αφορούν τα Βαλκάνια, κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο.
Αναλυτικότερα, επισήμανε ότι στο διασυνοριακό πρόγραμμα συνεργασίας Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, στον άξονα της υποστήριξης της τοπικής οικονομίας, διατίθενται συνολικά 18 εκ. ευρώ και ήδη έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 18 έργα προϋπολογισμού 16 εκ. ευρώ, ενώ το προσεχές διάστημα θα εκδοθεί πρόσκληση για τους στόχους επιχειρηματικότητας και τουρισμού με προϋπολογισμό 4 εκ. ευρώ.
Στο πρόγραμμα Ελλάδας – Βουλγαρίας, προϋπολογισμού 130 εκ. ευρώ, εκδόθηκε ανοιχτή πρόσκληση στο πλαίσιο πιλοτικού προγράμματος, προϋπολογισμού δέκα εκ. ευρώ, με επιλέξιμους φορείς υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και με ποσοστό ενίσχυσης ως 65% και προϋπολογισμό εταιρικών σχημάτων από 300 ως 600 χιλιάδες ευρώ. Η επόμενη πρόσκληση έμμεσης ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη διασυνοριακή περιοχή βρίσκεται στο στάδιο διαβούλευσης μεταξύ εθνικών αρχών, με προϋπολογισμό 7 εκ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα ανοίξει στις αρχές Μαϊου.
Στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος Ελλάδα – Αλβανία, με προϋπολογισμό 54 εκ. ευρώ, στον ειδικό στόχο για τη βελτίωση της διασυνοριακής δυναμικότητας, την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και της ανταγωνιστικότητας, έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 9 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 5,2 εκ ευρώ.
Τέλος, με το διακρατικό πρόγραμμα “Balkan Med”, “Βαλκανική Μεσόγειος” προϋπολογισμού 40 εκ. ευρώ, είναι η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή συνεργασία αντιμετωπίζει μαζί τη Βαλκανική Χερσόνησο και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο σε μια κοινή προσπάθεια για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Ήδη με μια πρόσκληση εντάχθηκαν 49 έργα με τη συμβασιοποίηση των οποίων εξαντλείται ο συνολικός προϋπολογισμός.
Αναφερόμενος στη Συμφωνία των Πρεσπών, τόνισε ότι “λειτουργεί καταλυτικά στην ανάγκη όλων των λαών για άμβλυνση των ανισοτήτων, κάμψη των εθνικισμών και πολιτική σταθερότητα ως προϋπόθεση της ευημερίας και της κοινωνικής συνοχής τους”. Με αφορμή την έναρξη της διαπραγμάτευσης της επόμενης προγραμματικής περιόδου, εξέφρασε την πρόθεση της κυβέρνησης να κατευθυνθούν πόροι που θα ενισχύουν τις οικονομίες και τις χώρες των Βαλκανίων.
Παρεμβάσεις από τον υπουργό Οικονομίας της Βόρειας Μακεδονίας και τον υφυπουργό Οικονομίας της Ρουμανίας
Την έναρξη της κατασκευής ενός νέου αγωγού φυσικού αερίου, που θα συνδέσει τη Βόρεια Μακεδονία με την Ελλάδα, προανήγγειλε ο υπουργός Οικονομίας της Βόρειας Μακεδονίας, Κρεσνίκ Μπεκτεσί (Kreshnik Bekteshi). “Είμαστε στο τελικό στάδιο προετοιμασίας του έργου και εξασφαλίσαμε τα κεφάλαια για τη χρηματοδότησή του διότι αυτό θα δώσει χαμηλου κόστους ενέργειας στα νοικοκυριά της χώρας μου” τόνισε και εξέφρασε την ελπίδα να υπογραφεί διμερής συμφωνία για τη διπλή φορολόγηση.
Επίσης ανέφερε ότι η χώρα του επιθυμεί να αυξήσει τα κεφάλαια για τη διασυνοριακή συνεργασία και σημείωσε πως η Βόρεια Μακεδονία διακινεί εμπορεύματα κατά 95% μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Όπως είπε η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας έχει εκπονήσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο 45 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο πιθανά θα διπλ
ασιαστεί και το οποίο θα χρηματοδοτεί κατά 50% νέες επιχειρήσεις και προβλέπει α) στήριξη επενδύσεων, β) στήριξη εξαγωγών και γ) ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αναφερόμενος στη Συμφωνία των Πρεσπών, τόνισε χαρακτηριστικά πως λύνει ζωτικά προβλήματα και πως πλέον ο δύο χώρες μπορούν να έρθουν πιο κοντά. “Να ρίξουμε τα τείχη και να πάρουμε τα υλικά και να χτίσουμε γέφυρες” τόνισε¨και απηύθυνε πρόσκληση προς τους Έλληνες πολίτες να επισκεφθούν τη Βόρεια Μακεδονία. “Οι μισοί από εμάς κάθε καλοκαίρι ερχόμαστε στην Χαλκιδική, σας καλούμε να έρθετε στη Βόρεια Μακεδονία, ελάτε να δείτε, να ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών” τόνισε.
Στην σύντομη παρέμβαση του επίσης ο υπουργός Αυτοδιοίκησης της Βόρειας Μακεδονίας, Σουχέτζλ Φαζλίου, τόνισε πως η Συμφωνία των Σκοπίων ανοίγει τον δρόμο της συνεργασίας και των τοπικών κοινωνιών των δύο χωρών και βοηθά στην ανάπτυξη για την αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος της ανεργίας των νέων.
Πρόξενος των ΗΠΑ: ξεχωριστός ο ρόλος της Θεσσαλονίκης
Με θετικά λόγια για τη Συμφωνία των Πρεσπών και τις προοπτικές ανάπτυξης των Βαλκανίων, μίλησαν οι γενικοί Πρόξενοι των ΗΠΑ και της Γερμανίας, Γκρέκ Πφλέγκερ και Βάλτερ Στέκχελ. Ιδίως ο Αμερικανός Πρόξενος χαιρέτισε με θέρμη τη Συμφωνία των Πρεσπών και τόνισε πως η αμερικάνικη κυβέρνηση προτίθεται να βοηθήσει, ως σύμμαχος και φίλη, να αναδειχθούν όλα τα πλεονεκτήματα της Συμφωνίας. Επισήμανε επίσης τον ξεχωριστό ρόλο που καλείται να παίξει η Θεσσαλονίκη και έδωσε συγχαρητήρια για τη διοργάνωση του Βαλκανικού Φόρουμ.
Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Οικονομίας της Ρουμανίας, Μπογκντάν Κονσταντίν Αντρόνιτς, έδωσε έμφαση στους τομείς της μηχανογράφησης και ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, της τεχνολογίας και της ενέργειας. “Η Ρουμανία θεωρεί ότι πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας διαφορετικά θα χάσουμε το τρένο της αλλαγής” σχολίασε και υπογράμμισε ότι “ο εκσυγχρονισμός των υποδομών σε επίπεδο βαλκανικό συμβάλλει στη συνοχή των οικονομιών των χωρών της περιοχής”.
Σύνδεσμος Βιομηχάνων: Εξαιρετική πρωτοβουλία το Φόρουμ
Στο χαιρετισμό του στο 1ο Βαλκανικό Φόρουμ, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, Γιάννης Σταύρου, χαρακτήρισε εξαιρετική πρωτοβουλία την διοργάνωση του Φόρουμ. Όπως είπε η Συμφωνία των Πρεσπών ανοίγει δρόμους οικονομικής ανάπτυξης στα Βαλκάνια και μίλησε για την ανάγκη της υγιούς διεθνοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων ενώ καυτηρίασε την ευκαιριακή μετεγκατάσταση επιχειρήσεων κυρίως για φορολογικούς λόγους.
Ο εκπρόσωπος των Εμπόρων της Θεσσαλονίκης, Παντελής Φιλιππίδης, εμφανίσθηκε επιφυλακτικός και απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά στη Συμφωνία των Πρεσπών, εκφράζοντας προφανώς όσους διαφώνησαν με την πρόσφατη κυβερνητική αποστολή στα Σκόπια. Αντίθετα ο Γρηγόρης Τάσιος εκ μέρους της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, δήλωσε ένθερμος υποστηρικτής της Συμφωνίας, καθώς όπως είπε η τουριστική αγορά των Βαλκανίων είναι μία αγορά 75 εκατομμυρίων ανθρώπων.
“Το 2018 είχαμε 12,5 οδικές τουριστικές αφίξεις στη χώρα μας εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος ήταν από τα Βαλκάνια” τόνισε κι επισήμανε την ανάγκη της ενίσχυσης της διασυνοριακής συνεργασίας και των υποδομών στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σε χαιρετισμό της στο 1ο Βαλκανικό Forum, η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Κωνσταντίνα Κούνεβα, δήλωσε ότι αισθάνεται Ευρωπαία πολίτης των Βαλκανίων και εξέφρασε την πεποίηθηση ότι το ίδιο θα αισθάνονται σε 5 ή σε 10 χρόνια όλοι οι πολίτες των Βαλκανίων. Ανέφερε, ότι είναι δυνατόν να διαμορφωθεί ένα κοινό βαλκανικό τουριστικό προϊόν και πρότεινε να υπάρξει ένας οργανισμός που θα αναλάβει να ερευνήσει όλες τις δυνατότητες συνεργασίας και συνανάπτυξης στα Βαλκάνια ώστε να υπάρχει μια συνέχεια σταθερή και προγραμματισμένη.
Από την πλευρά του ο ευρωβουλευτής από τη Βουλγαρία Γκεόρκγι Πιρίνσκι, επισήμανε ότι θα πρέπει “να αφήσουμε πίσω μας τι συνέβη και να προχωρήσουμε στο κοινό μέλλον” υπογραμμίζοντας την ανάγκη να έρθει στο προσκήνιο μια “στρατηγική μακροπεριφερειακής βαλκανικής συνεργασίας”.
Φ.Δ.
