Τον Ιούλιο του 1944, συνήλθαν στο Bretton Woods του Νιου Χαμσάϊρ των ΗΠΑ 730 σύνεδροι από 44 συμμαχικές δυνάμεις- νικήτριες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (ανάμεσα τους και η Ελλάδα), οι οποίοι, αρχικώς, συνέταξαν και συνυπέγραψαν την Συμφωνία του Bretton Woods, γνωστή ως Σύστημα Σταθερών Συναλλαγματικών Ισοτιμιών και στη συνέχεια συνέστησαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ),την Παγκόσμια Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη και την GATT (General Agreement on Trade and Tariffs-Γενική Συμφωνία Εμπορίου και Δασμών).
Του Νίκου Δόικου*
Φάνταζαν αγνές οι αρχικές προθέσεις για δίκαιη κατανομή πόρων ανάλογα με τις ανάγκες των χωρών που υπέστησαν τη βαρβαρότητα του πολέμου.Άλλωστε στην ιστορική συνδιάσκεψη επεκράτησαν οι απόψεις του John Meynard Keynes για μιαν ελεύθερη μεν αλλά κοινωνικά ελεγχόμενη πλανητική οικονομία.
Πού κατέληξε το «ευγενές όραμα»;
Tο 1971 ο Νίξον κατήργησε μονομερώς τον «κανόνα του χρυσού» για τις σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες στο διεθνές εμπόριο και τον αντικατέστησε με τον «κανόνα του δολαρίου».
Μετά το σταθμικό 1971, δεκάδες χώρες έζησαν τη νέα «βαρβαρότητα» του ΔΝΤ όταν (κακώς) ζήτησαν την παρέμβασή του.
Το βιώσαμε κι εμείς μεταξύ 2010 και 2018, όπως το βίωσε η Αργεντινή,η Ιρλανδία,η Ισλανδία και πλείστες άλλες χώρες – θύματα της μονεταριστικής πανδημίας.
Τον Δεκέμβριο του 2009, στον ιδιαιτέρως παραγωγικό κύκλο διαλόγου της Νέας Υόρκης, είχαμε, μαζί με άλλους φίλους της ομάδας του Columbia, την ευκαιρία να υποστηρίξουμε την συγκρότηση ενός νέου Bretton Woods, ενός Πράσινου Bretton Woods της Κοινωνικής Συνοχής και της Αειφορίας,αφού διαπιστώθηκε από το σύνολο των συνέδρων ότι το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν πλέον τόση σχέση με τον αρχικό ανθρωπιστικό προσανατολισμό τους όση έχει η Τράπεζα του Βατικανού με την Επί του Όρους Ομιλία.
Κεντρικό συμπέρασμα: ένα σύστημα ελεύθερης οικονομίας μα και θωρακισμένης με μηχανισμούς ελέγχου της ασύδοτης κερδοσκοπίας ώστε να περιορίζονται οι κίνδυνοι (με στόχο να μηδενίζονται) κοινωνικών καταρρεύσεων στο όνομα του πλουτισμού ελαχίστων.
Τα συμπεράσματα του διαλόγου πέρασαν σε πολιτικές ομάδες του Αμερικανικού Κογκρέσου και think tanks της Ουάσινγκτον όπου βρήκαν θερμή ανταπόκριση.
Κάτι φαίνεται να κινείται (ιδίως στα σοβαρά ακαδημαϊκά ιδρύματα και τις πρωτοβουλίες πολιτών) κάτι που δικαιολογεί αισιοδοξία. Ιδίως καθώς φαίνεται να κερδίζει διαρκώς έδαφος η ιδέα ότι παρήλθε μάλλον οριστικά η εποχή των παραδοσιακών κομμάτων και ανατέλλει, σιγά – σιγά, η εποχή των κοινωνικών συναινέσεων.
Σε πείσμα των ανοήτων, που κάποτε,κατά τις μέρες της βραχύβιας «ευμάρειας με δανεικά», θριαμβολόγησαν περί τέλους της Ιστορίας και των ιδεολογιών, φαίνεται πως η Ιστορία επιμένει να πορεύεται με το ισοκράτημα των ανθρώπινων αγώνων και των ανθρώπινων ερώτων.
Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Είτε πρόκειται για συμμαχία των αντι-διαχειριστικών ευρωπαϊκών κοινωνικών δυνάμεων, είτε περιορίζεται στο Ελλαδικό πλαίσιο, βέβαιον είναι ότι η επιζητούμενη κοινωνική συμμαχία δεν χτίζεται με χαριτωμένα σούργελα, ούτε με τα μπάζα των κομμάτων τού «δημοκρατικού τόξου», ιδίως δε με όσους κατείχαν θέσεις ευθύνης στις κυβερνήσεις που οδήγησαν τη χώρα στα βράχια.
Οι τακτικισμοί καταλήγουν κατά κανόνα σε μπούμερανγκ.
Τα νέα συναινετικά κινήματα έχουν ανάγκη από σοβαρούς συγκροτημένους και αποφασισμένους πολίτες. Καθώς είναι βέβαιο πως η ελίτ δεν πρόκειται να αποδεχτεί αμαχητί τους περιορισμούς της ασυδοσίας της.
Πάντως το πρώτο καθοριστικό βήμα θα μπορούσε να είναι η απελευθέρωση των καναπέδων από την καταπιεστική παρουσία μας.
