«Συνεχίζω να απορώ και να ντρέπομαι που τόσο αργήσαμε ως πόλη να αναγνωρίσουμε το τραύμα σας: την έλλειψη συμπαράστασης όταν εκτοπιζόσασταν, την ψυχρή υποδοχή που σας επιφυλάξαμε όταν επιστρέψατε και για πολλά χρόνια μετά» είπε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης στην ομιλία του κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Ποτέ Ξανά. 74 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπίρκεναου».
Ο Γιάννης Μπουτάρης δε δίστασε να αναφερθεί και σε θέματα ταμπού για τη Θεσσαλονίκη: «Η πόλη σας αγνώριστη, οι δικοί σας άφαντοι, οι περιουσίες σας λεηλατημένες, τα σπίτια σας καταπατημένα, οι δουλειές σας άφαντες. Ακόμη και οι νεκροί σας σκυλευμένοι. Και μετά, τα χρόνια που ακολούθησαν, οι γιοι σας να παίζουν στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου στρωμένο με μαρμάρινες πλάκες του κατεστραμμένου νεκροταφείου σας, και οι κόρες σας να προκόβουν σε ένα πανεπιστήμιο χτισμένο πάνω στα χώματα όπου αναπαύονταν για αιώνες οι πρόγονοί σας».
Οπως επισήμανε ο κ.Μπουτάρης «τα τελευταία χρόνια, έχουμε κάνει επιτέλους κάποια πρώτα σημαντικά βήματα μπροστά που μας επιτρέπουν να σηκώσουμε λίγο (και για λίγο) το κεφάλι και να σας κοιτάξουμε στα μάτια» και αναφέρθηκε στην επανασυσταθείσα Έδρα Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ καθώς και το Μουσείο Ολοκαυτώματος που πρόκειται να δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη. «Οραματιζόμαστε ένα Μουσείο που θα διατηρεί ζωντανή τη μνήμη όσων χάθηκαν, θα αφουγκράζεται τα λόγια και τις σιωπές όσων επέζησαν, και θα διαλέγεται με τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς. Που θα μας μάθει να ακούμε τις φωνές των δικών μας «άλλων». Γιατί το Ολοκαύτωμα δεν αφορά μόνον τους Εβραίους. Αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Την Ευρώπη που έχασε τους πιο ευρωπαίους από τους πολίτες της. Την Ελλάδα που έχασε τα παιδιά της. Τη Θεσσαλονίκη που έχασε την ψυχή της.» είπε ο κ.Μπουτάρης.
Από την πλευρά της η αναπληρώτρια πρύτανης Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων ΑΠΘ, Αριάδνη Στογιαννίδου ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «το ΑΠΘ υποστηρίζει και ενισχύει την προσπάθεια για συνεχή αναζήτηση της αλήθειας και της ιστορικής μνήμης σε σχέση με τους εβραίους συμπολίτες μας μέσα από τη διδασκαλία και την έρευνα». Επίσης υπογράμμισε ότι το ΑΠΘ «αναγνώρισε επίσημα με δύο μνημεία –ένα εσωτερικό στην αίθουσα τελετών του και ένα εξωτερικό− το γεωγραφικό του μοίρασμα με εβραϊκούς τάφους».
Σε μήνυμα του ο επικεφαλής του International March of The Living, Ααρόν Ταμίρ τόνισε ότι «ένα μήνα από αυτή τη συγκινητική και σημαντική μέρα εδώ στη Θεσσαλονίκη, χιλιάδες άνθρωποι, σε όλο τον κόσμο από 50 διαφορετικές χώρες, θα παραβρεθούν στο μεγαλύτερο εβραϊκό κοιμητήριο, το Auschwitz –Birkenau» στο πλαίσιο της «Πορείας Ζώντων» που πραγματοποιείται από το 1988.
«’Ο,τι συνέβη στους Εβραίους αδελφούς μας, παιδιά και ενήλικες στη Θεσσαλονίκη, ήταν μια τραγωδία που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μπορεί να συμβεί» ανέφερε μεταξύ άλλων στο μήνυμά του.
«Καμία μαζική αντίδραση»
«Σήμερα είναι ίσως δύσκολο να φέρει στο νου του κανείς τις εικόνες που διαδραματίστηκαν εδώ πριν από 74 χρόνια. Τότε όταν κοπάδια χιλιάδων αθώων βάδιζαν από τις περιοχές όπου είχαν διαταχθεί να ζήσουν, αφήνοντας τα σπίτια τους και τα υπάρχοντά τους, προς τα βαγόνια ζώων. Ακόμα και αυτή η απλή περιγραφή αποτελεί μια εξαιρετικά σκληρή εικόνα. Εικόνα που επαναλήφθηκε 19 φορές μέσα σε 6 μήνες. Και όμως με εξαίρεση το διάβημα του Αρχιεπίσκοπου Αθηνών Δαμασκηνού και 30 προέδρων οργανώσεων και ιδρυμάτων, για να μπει τέλος στην επιχείρηση εξόντωσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης δεν υπήρξε καμία άλλη διαμαρτυρία με δημόσιο και μαζικό χαρακτήρα προς τις Αρχές κατοχής και τον πρωθυπουργό της κατοχικής κυβέρνησης» ανέφερε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ.
Οπως είπε ο ίδιος «μπορεί να έχουνε περάσει πάνω από επτά δεκαετίες από την αναχώρηση της πρώτης αποστολής θανάτου από τη Θεσσαλονίκη, όμως σήμερα η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία αποτελούν μια ζοφερή πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που δεν πρόκειται να αλλάξει μακροπρόθεσμα, αν αυτό δεν αποτελεί μια ομόθυμη και συνειδητή επιλογή».
