Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε ότι θα στείλει στο νότιο πόλο της Σελήνης το Δεκέμβριο του 2022 ένα ρόβερ σε αναζήτηση νερού.
Για πρώτη φορά θα γίνει λήψη δειγμάτων πάγου από την ίδια περιοχή όπου το 2024 η NASA προγραμματίζει να στείλει αστροναύτες στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Άρτεμις», διαδόχου του ιστορικού προγράμματος «Απόλλων» που είχε στείλει τους πρώτους ανθρώπους στο φεγγάρι στις δεκαετίες του 1960 και 1970.
Το ρόβερ VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) θα έχει μέγεθος οχήματος γηπέδου γκολφ, θα είναι ικανό να διανύσει αρκετά χιλιόμετρα και θα διαθέτει τέσσερα επιστημονικά όργανα, μεταξύ των οποίων ένα τρυπάνι που θα φθάνει σε βάθος έως ένα μέτρο.
Αναμένεται να λειτουργήσει για περίπου 100 μέρες και να συλλέξει ένα μεγάλο όγκο δεδομένων για τις συγκεντρώσεις του νερού με μορφή πάγου στο νότιο πόλο του φεγγαριού, η ύπαρξη του οποίου για πρώτη φορά επιβεβαιώθηκε πριν δέκα περίπου χρόνια.
Το 2009 η NASA είχε σκοπίμως ρίξει ένα πύραυλο της μέσα σε ένα μεγάλο κρατήρα κοντά στο νότιο πόλο και είχε έτσι άμεσα ανιχνεύσει την παρουσία παγωμένου νερού. Άλλα διαστημικά σκάφη έχουν έκτοτε επιβεβαιώσει τα ίδια ευρήματα. Οι επιστήμονες θεωρούν πλέον πολύ πιθανό ότι ο δορυφόρος της Γης διαθέτει εκατοντάδες εκατομμύρια τόνους νερού σε μορφή πάγου.
Το Viper θα εντοπίσει πού βρίσκονται μεγάλα αποθέματα πιο εύκολο να αξιοποιηθούν στο μέλλον και πόσο βαθιά είναι κάτω από την επιφάνεια. Όταν ανιχνεύει «υγρές» περιοχές, θα σταματά και θα παίρνει δείγματα με το τρυπάνι του, τα οποία στη συνέχεια θα αναλύονται από τα δύο άλλα όργανα του (φασματόμετρα).
Την ευθύνη για την ανάπτυξη και διαχείριση του ρόβερ, κόστους περίπου 250 εκατομμυρίων δολαρίων, έχει το Κέντρο Ερευνών Ames της NASA στην Καλιφόρνια.
Το πρόγραμμα «Άρτεμις» θα έχει ως ιδιάζον χαρακτηριστικό τις διαφόρων ειδών συνεργασίες: μεταξύ ανθρώπων αστροναυτών και ρομπότ, μεταξύ κράτους και ιδιωτών, καθώς και μεταξύ πολλών διαφορετικών χωρών, καθώς ήδη αρκετά κράτη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συνδράμουν τις ΗΠΑ στη νέα εξερεύνηση της Σελήνης.
Ο νότιος πόλος επελέγη από τη NASA ως το νέο επίκεντρο προσσελήνωσης και εξερεύνησης, επειδή μπορεί να παρέχει μελλοντικά πόσιμο νερό, οξυγόνο για τη διαβίωση μιας μελλοντικής σεληνιακής βάσης, καθώς επίσης υδρογόνο και οξυγόνο ως καύσιμα για τα μελλοντικά οχήματα και πυραύλους. Αυτό θα επιτρέψει στη Σελήνη να αποτελέσει μια ενδιάμεση βάση εξόρμησης για τον πιο μακρινό Άρη.
Ο επικεφαλής της NASA Τζιμ Μπριντενστάιν, μιλώντας την Παρασκευή στο Διεθνές Αστροναυτικό Συνέδριο στην Ουάσιγκτον, δεν απέκλεισε μάλιστα ότι οι επόμενοι δύο αστροναύτες που θα πατήσουν πρώτοι ξανά το πόδι τους στη Σελήνη, θα είναι και οι δύο γυναίκες. Διευκρίνισε πάντως ότι το πλήρωμα για τις μελλοντικές αποστολές του προγράμματος «Άρτεμις» δεν έχει επιλεγεί ακόμη, αν και, όπως είπε, «υπάρχουν σπουδαίες γυναίκες στη NASA σήμερα».
Ο Μπριντενστάιν επίσης έκανε γνωστό ότι 26 κράτη έχουν κιόλας δηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα «Άρτεμις», καθώς επίσης ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA). Συγκριτικά, μόνο 15 χώρες συνεργάζονται για τη λειτουργία του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS).
Η πρώτη μη επανδρωμένη αποστολή του προγράμματος («Άρτεμις 1») έχει σχεδιασθεί για το 2020 και θα είναι η «παρθενική» χρήση του νέου μεγάλου πυραύλου Space Launch System (SLS) για την εκτόξευση του μη επανδρωμένου σκάφους Orion, που θα πάει ως το φεγγάρι και θα επιστρέψει στη Γη. Θα ακολουθήσει μια ανάλογη πτήση με ανθρώπους («Άρτεμις 2»), ώσπου το 2024 προγραμματίζεται η αποστολή «Άρτεμις 3», που θα στείλει τους Αμερικανούς αστροναύτες ξανά στη Σελήνη.
