Η δημιουργία κοσμημάτων από ανακυκλώσιμα υλικά είναι σίγουρα ένα είδος εφαρμοσμένης τέχνης, αλλά ταυτόχρονα γίνεται φορέας ιδεών, αναδεικνύοντας την ανάγκη της ανακύκλωσης με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων.
Κοσμήματα από μητρικές πλακέτες, εξαρτήματα σκαφών και υλικά καθημερινής χρήσης αποτελούν παραδείγματα που μας υπενθυμίζουν τη σημασία της επαναχρησιμοποίησης υλικών, ιδίως σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου τα ποσοστά ανακύκλωσης είναι μηδαμινά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Λειτουργούν ως ανάλογο της ποπ αρτ, του καλλιτεχνικού κινήματος της δεκαετίας του ‘50, που ανέπτυξε σφοδρή κριτική απέναντι στον καταναλωτισμό και τη μαζική κουλτούρα.
Reλακ- Κοσμήματα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές
Η Λιζέττα Φώτογλου, διακοσμήτρια, άρχισε την ενασχόλησή της με τη δημιουργία κοσμημάτων από ανακυκλώσιμα υλικά το 2012, όταν μία στοίβα με παλιούς υπολογιστές βρέθηκαν στο σπίτι της. Οι πρώτοι πειραματισμοί έγιναν με πλήκτρα υπολογιστή, αλλά οι μητρικές πλακέτες κυριάρχησαν ως πρώτη ύλη στις δημιουργίες της.
Η φύση και πράγματα που αγαπάει ο γιος της πυροδοτούν τη φαντασία της και γίνονται τέχνη. Ωστόσο, στο έργο της μπορεί να συναντήσει κανείς έντονο κοινωνικό προβληματισμό, καθώς η σειρά κοσμημάτων «Escape from Τech–Silver» εκφράζει την ανάγκη της απόδρασης από τον τεχνολογικό κόσμο.
«Η τεχνολογία έχει κριθεί ένοχη και το ασήμι μαζί με κάποια άλλα υλικά έρχεται να τη φυλακίσει», αναφέρει η ίδια.
Για την κ. Φώτογλου το πιο σημαντικό είναι η μετάδοση της συλλογιστικής που διέπει όλη αυτή τη διαδικασία, και λιγότερο ο προσπορισμός κέρδους.
Είναι στην πραγματικότητα μια συμβολική αποτύπωση της ανάγκης για την εξοικονόμηση πόρων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Εμένα με ενδιαφέρει όσοι δουν τη δουλειά μου να εμπνευστούν και να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες που υπάρχουν», μας λέει.
Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει ότι η οικονομική κρίση είναι ενίοτε ανασταλτικός παράγοντας για την απόκτηση αυτού του είδους κοσμημάτων, καθώς η ιδέα πίσω από αυτό είναι παράγοντας που αυξάνει το κόστος τους.
Η κ. Φώτογλου έχει συμμετάσχει σε δημιουργικά εργαστήρια στο πλαίσιο της ΔΕΘ , σε δράσεις για τη στήριξη των ΑμεΑ και την προστασία του περιβάλλοντος.
Resail – Κοσμήματα από σκάφη ιστιοπλοΐας
Η δημιουργία κοσμημάτων από ανακυκλώσιμα κομμάτια σκάφους ξεκίνησε από τρεις γυναίκες με αγάπη για την ιστιοπλοΐα, τη Γιάννα Νάνου, σχεδιάστρια φωτισμού, τη Μάγδα Κυριαφίνη, αρχιτέκτονα, και την Αναστασία Πραντσίδου, οικονομολόγο.
Η εσωτερική ανάγκη των τριών γυναικών για δημιουργία συνδυάστηκε με την ανακύκλωση. Σύντομα, όμως, εξελίχθηκε σε επιχειρηματική ιδέα, που διακρίνεται από πρωτοτυπία. «Σε μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη που είναι χτυπημένη από την κρίση, το ηθικό είναι πάρα πολύ πεσμένο. Εμείς προσπαθούμε να πάμε κόντρα σε αυτήν τη λογική», αναφέρει η κ. Νάνου.
Τα υλικά, που χρησιμοποιούνται ως βάση για το κόσμημα, μπορεί να είναι μαντάρια ή σκότες (σχοινιά που δίνουν σχήμα στο πανί του σκάφους), πανιά τύπου κέβλαρ ή ντάκρον και μεταλλικά εξαρτήματα όπως η ροδάντζα (συνδέει τα σχοινιά) και το γκούσνεκ (συνδέει το άλμπουρο με την μάτσα).
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα υλικά είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά, καθώς φτιάχνονται για να έχουν διάρκεια στο χρόνο υπό τις σκληρές συνθήκες της θάλασσας.
Το εγχείρημα, πέραν της μοναδικότητάς του συνδέεται με μια σειρά κοινωνικών δράσεων. «Τώρα ετοιμάζουμε δώρα για τους νικητές σε έναν ιστιοπλοϊκό αγώνα γυναικών στην Ιταλία» μας λέει η κ. Κυριαφίνη. «Μια φορά το χρόνο γίνεται ένας ιστιοπλοϊκός αγώνας, το «Sail for Pink» για τον καρκίνο του μαστού. Φτιάξαμε γι’ αυτούς βραχιολάκια», προσθέτει η κ. Πραντσίδου. Οι ιδιοκτήτριες της Resail έχουν συμμετάσχει στην κορυφαία έκθεση χειροποίητων ειδών «La mamart» στη Θεσσαλονίκη, στο «Made in Thessaloniki» του Open House, ενώ ανά τακτά διαστήματα παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε καφέ της πόλης.
Bracelet and love– Κοσμήματα από υλικά καθημερινής χρήσης
Πλαστικά μπουκάλια, σπασμένα γυαλιά, κρεμάστρες, αναξιοποίητα υφάσματα ακόμα και γυμνά καλώδια μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για τα κοσμήματα που φτιάχνει η Σοφία Λυκίδου, στο γραφικό της εργαστήριο στην οδό Πέραν στους Αμπελόκηπους.
Η κ. Λυκίδου ξεκίνησε ως γεωπόνος, αλλά αγάπησε το κόσμημα και αφοσιώθηκε σε αυτό από το 2014.
Παρόλο που η κύρια απασχόλησή της είναι τα χειροποίητα κοσμήματα από μέταλλα, όπως επισημαίνει, «τα κοσμήματα από επαναχρησιμοποιημένα υλικά ήταν η ιδέα μου για να με γνωρίσουν άνθρωποι που δε θα έμπαιναν πολύ εύκολα στο μαγαζί μου».
Τα ανακυκλώσιμα υλικά συνδυάζονται με τμήματα παλιών κοσμημάτων, που της φέρνουν οι ίδιοι οι πελάτες. Η ανακύκλωση γίνεται το δέλεαρ, καθώς προσφέρεται έκπτωση για την κύρια συλλογή κοσμημάτων σε όσους προχωρούν σε αυτήν τη διαδικασία.
Οι άνθρωποι αγοράζουν κομμάτια που είναι αποτέλεσμα ανακύκλωσης επειδή εκτιμούν το πρωτότυπο της ιδέας και ταυτόχρονα ελκύονται από το χαμηλό κόστος.
Η στροφή προς την αξιοποίηση ανακυκλώσιμων υλικών αποτυπώνει μια γενικότερη αλλαγή κουλτούρας που εμφανίστηκε μέσα στην κρίση.
«Πριν την κρίση», μας λέει η κ. Λυκίδου, «ήταν ταμπού να χρησιμοποιείς παλιά πράγματα που δεν είναι καινούρια και γυαλιστερά, ή τα έχει βάλει κάποιος άλλος πριν από σένα. Πλέον αυτό έχει ξεπεραστεί». Η κ. Λυκίδου αντλεί την έμπνευσή της από τα υλικά που υπάρχουν γύρω της, καθώς οτιδήποτε φαντάζει για μας ασήμαντο μπορεί να μεταμορφωθεί για να επιτευχθεί καλλιτεχνική αρμονία.
Οι ιστοσελίδες των εγχειρημάτων που παρουσιάστηκαν κατά σειρά
https://www.resail.gr/index.php
https://www.braceletandlove.gr/
