Το ΝΑΤΟ σχεδιάζει να δεχθεί στους κόλπους του την ΠΓΔΜ την άνοιξη του 2018, αναφέρει το σερβικό δίκτυο B92 επικαλούμενο το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik, το οποίο μεταφέρει τη θέση πηγής προσκείμενης στις σχετικές διαπραγματεύσεις. «Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γιάνς Στόλτενμπεργκ σχεδιάζει να επισκεφθεί τα Σκόπια μέσα Ιουλίου για να συζητήσει το θέμα. Ο στόχος του ΝΑΤΟ είναι η χώρα αυτή να γίνει δεκτή στη συμμαχία την άνοιξη του 2018», είπε η πηγή στο ρωσικό μέσο.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ΗΠΑ είναι ενεργά εμπλεκόμενες σε αυτή την κατεύθυνση. «Ο πρέσβης των ΗΠΑ στα Σκόπια συναντήθηκε με την (νέα) υπουργό Άμυνας της Μακεδονίας και μίλησε για το θέμα. Η Ουάσιγκτον παροτρύνει τα Σκόπια να προχωρήσουν μπροστά κάνοντας παραχωρήσεις, και εκτιμώντας τα στοιχεία, είναι έτοιμα να το κάνουν», είπε η πηγή.
Ο νέος πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ έχει πεί νωρίτερα ότι η χώρα του είναι έτοιμη να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ υπό το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (FYROM) -κάτι στο οποίο επιμένει η Ελλάδα- και έτσι να επιταχυνθεί η ενταξιακή πορεία στην ΕΕ. «Υπάρχουν δύο δρόμοι: είτε βρίσκοντας μία λύση στο πρόβλημα, ή εντασσόμενοι στο ΝΑΤΟ υπό ένα προσωρινό όνομα, και προτείνοντας διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα πάνω στο πρόβλημα που έχει με το συνταγματικό μας όνομα, σχετικά με την ένταξη στην ΕΕ», είπε ο Ζάεφ στην προ ημερών τηλεοπτική του συνέντευξη στην MRT.
Το δημοσίευμα αναφέρεται και στην τηλεφωνική επικοινωνία του ‘Ελληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον νέο πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ ΖόρανΖάεφ, τον οποίο τηλεφώνησε για να συγχαρεί για την ανάληψη των καθηκόντων του, και όπου επιβεβαιώθηκε η θέση της Αθήνας σχετικά με τη διένεξη για το όνομα. Ενώ ο Ζάεφ στη συνέχεια δήλωνε ότι αναμένει στα Σκόπια τον Στόλτενμπεργκ την επόμενη περίοδο, κάτι το οποίο θα ανοίξει την πόρτα στη χώρα για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Χθες (Παρασκευή) βράδυ έγινε γνωστό στα Σκόπια ότι ο Ζάεφ μεταβαίνει την Δευτέρα στις Βρυξέλες. Όπως μεταδίδει το πρακτορείο ειδήσεων των Σκοπίων MIA, λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία δημοσιεύματα, η Συμμαχία γνωστοποιούσε την Παρασκευή ότι οι πόρτες της είναι ανοιχτές στο πλαίσιο της απόφασης της Συνόδου του Βουκουρεστίου το 2008, σύμφωνα με την οποία πρώτα θα διευθετηθεί το ζήτημα του ονόματος με την Ελλάδα και μετά θα ακολουθήσει πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ. Το πρακτορείο επικαλείται και ΝΑΤΟϊκό αξιωματούχο, ο οποίος αναφέρει ότι ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας δεν έχει άμεσα σχέδια επίσκεψης στα Σκόπια, αλλά αναμένει την επίσκεψη του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ στις Βρυξέλες την Δευτέρα. Μια επίσκεψη, όπως φαίνεται, καθόλου εθιμοτυπική μετά την οποία θα δρομολογηθούν οι όποιες εξελίξεις.
ΣΧΟΛΙΟ του συντάκτη διεθνών Μπάμπη Μπίκα
Ο νέος πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, τα ευρωατλαντικά σχέδια, η ρωσική δυσφορία, ο αλβανικός παράγοντας, οι σχέσεις με Ελλάδα
Ο επικεφαλής της (μέχρι πρότινος αντιπολιτευόμενης) Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης Ζόραν Ζάεφ ανέλαβε την πρωθυπουργία στην ΠΓΔΜ από την πρώτη του Ιουνίου, καταλήγοντας σε αυτήν περνώντας. Το κόμμα του η Σοσιαλδημοκρατική Ένωση είναι μία μετεξέλιξη της παλιάς κομμουνιστικής ελίτ εξουσίας, που κυβέρνησε τα πρώτα χρόνια μετά την επίτευξη της ανεξαρτησίας το 1991 (έναρξη διάλυσης της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας). Επιπλέον, ήταν προεδρία της χώρας στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας με τον προκάτοχο του Ζάεφ, τόσο στο κόμμα όσο και στην κυβέρνηση, Μπράνκο Τσερβένκοφσκι –ο οποίος θεωρείται ως ο ισχυρός άνδρας των Σοσιαλδημοκρατών. Αμφότεροι μετριοπαθείς σοσιαλδημοκράτες, σε αντίθεση με τις εθνικιστικές αντιλήψεις του δεξιού κόμματος ΒΜΡΟ-ΔΠΜΝΕ, το οποίο κυβέρνησε αρχικά με τον Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι και από το 2006 με τον Νίκολα Γκρούεφσκι. Αυτός είναι που γέμισε τα Σκόπια με αρχαιοελληνικά αγάλματα και άλλαξε το παραδοσιακό δόγμα της εθνικής ιστοριογραφίας. Από την παλιά θεώρηση της κομμουνιστικής ελίτ ότι οι σημερινοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ είναι εξέλιξη των σλαβικών φύλων που ήρθαν στα βαλκάνια (στην Γιουγκοσλαβία – Νοτιοσλαβία) και στην περιοχή της Μακεδονίας τον 6-7ο αιώνα μ.χ..
Εθνικιστική πολιτική Γκρούεφσκι
Όμως εδώ και μια δεκαετία σχεδόν διακυβέρνησης υπό τον Γκρούεφσκι, αυτό άλλαξε και από τα Σκόπια διακηρύσσεται ότι οι σημερινοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ είναι απευθείας απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων οι οποίο ήταν κάτι ξεχωριστό από τους Έλληνες κλπ. Γι αυτό και ο Γκρούεφσκι προχώρησε σε αυτόν τον ονομαζόμενο εξαρχαϊσμό ή όπως μπορεί να διατυπωθεί: επιχείρησε ένα νέο αφήγημα της νέας αστικής τάξης των Σκοπίων, με ένα νέο-εξελιγμένο εθνικό-ιδεολογικό περίβλημα. Μόνο που αυτό πρέπει να συμβαδίζει με τα ίδια τα στρατηγικά και μακροπρόθεσμα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών της χώρας, τα οποία κάθε άλλο παρά σε αντίθεση με το ελληνικό κεφάλαιο θέλουν να βρίσκονται, ούτε με το ευρωπαϊκό-ατλαντικό.
Αστικός… «εξαρχαϊσμός» και δυτικός προσανατολισμός
Πλημμύρισε το κέντρο των Σκοπίων με απίστευτα τεράστια κτήρια αρχαιοελληνικών αρχιτεκτονικών ρυθμών και μάλιστα σε μεγέθη που υπερβαίνουν ακόμη και… την Ακρόπολη! Όπως χαρακτηριστικά βλέπουμε στα κτήρια της βόρεια-δεξιάς όχθης του Βαρδάρη ποταμού που διασχίζει την πόλη: το Αρχαιολογικό Μουσείο Μακεδονίας, το Χρηματιστήριο, το υπουργείο Εξωτερικών ή με τα άλλα επιβλητικά κυβερνητικά κτήρια, την έδρα της κυβέρνησης, τα διάφορα υπουργεία και φυσικά το τεράστιο άγαλμα στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων του Μακεδόνα στρατηλάτη, δηλαδή του Αλέξανδρου του Μακεδόνα (όπως αναφέρουν στα Σκόπια τον Μέγα Αλέξανδρο). Ο Γκρούεφσκι κατάφερε να μετατρέψει το κέντρο των Σκοπίων σε ένα απίστευτο αρχιτεκτονικό-πολεοδομικό… τουρλουμπούκι: με αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά κτήρια και αγάλματα, με μπαρόκ κατασκευές και νεόδμητες ογκώδεις εμπορικές μονάδες ή μεγάλα ξενοδοχεία, δίπλα στα σοσιαλιστικού ρυθμού μπλόκς και φυσικά λίγο παραπέρα οι περιοχές των μουσουλμάνων με τα χαμόσπιτα και την πυκνή δόμηση.
Ο Ζάεφ αποκηρύσσει τις προβοκάτσιες κατά της Ελλάδας
Από τα πρώτα που έσπευσε να αποκηρύξει ο νέος πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ ήταν οι ανδριάντες ιστορικών προσωπικοτήτων (Μέγας Αλέξανδρος, Φίλιππος κ.α.) και οι μετονομασίες δρόμων και αεροδρομίων, που έκανε ο Γκρούεφσκι. Ενέργειες που ο Ζάεφ χαρακτήρισε προβοκάτσιες κατά της Ελλάδας, που επιδείνωσαν τις σχέσεις μας μαζί της και ο ίδιος θα τις σταματήσει. Στα Σκόπια μάλιστα δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην τηλεφωνική επικοινωνία του έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον Ζόραν Ζάεφ τις προηγούμενες μέρες. Σίγουρα ο νέος πρωθυπουργός στα Σκόπια φροντίζει από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του να δώσει το στίγμα της οπτικής του στις σχέσεις με τον περίγυρο της χώρας, αλλά και τους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς. Άλλωστε γνωρίζει ότι οι όποιες εθνικιστικές – προκλητικές ενέργειες αντίκεινται στην Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995, με την οποία συμφωνήθηκε και η προσωρινή ονομασία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (FYROM). Όσο για τις ΗΠΑ και την Ρωσία, οι κατευθύνσεις φαίνεται επίσης να διαφοροποιούνται. Οι Αμερικανοί ήταν αυτοί που έσπευσαν, μαζί με τους ευρωπαίους, προς υποστήριξη του Ζάεφ για την ανάληψη της πρωθυπουργίας.
Αμερικανική και ευρωπαϊκή παρέμβαση
Ήταν η κατάληξη μια ταραχώδους τριετίας, η οποία σημαδεύτηκε από το ξέσπασμα σκανδάλων που ενοχοποιούσαν άμεσα την κυβέρνηση Γκρούεφσκι, με υποκλοπές 20.000 πολιτών, αποκαλύψεις περιπτώσεων διαφθοράς και παρανομιών, νοθείας κ.α.. Η αντιπολίτευση αντέδρασε δυναμικά, μποϋκοτάρισε τη βουλή και προκάλεσε τη διεθνή παρέμβαση, που οδήγησε στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών, χωρίς επικεφαλής της κυβέρνησης να είναι ο Γκρούεφσκι ο οποίος και αποχώρησε για να αναλάβει υπηρεσιακός πρωθυπουργός από το κόμμα του. Μόνο που οι εκλογές διεξήχθησαν τελικά τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά δεν ανέδειξαν κανέναν από τα δυο κόμματα αυτοδύναμο. Το ΒΜΡΟ έμεινε στις 51 έδρες και η ΣΔΕ στις 49 (στο σύνολο των 120 εδρών της βουλής). Έτσι, τα αλβανικά κόμματα παίρνοντας τις υπόλοιπες έδρες αναδείχθησαν σε ρυθμιστές –με το νέο κόμμα Levica (Αριστερά) να περιορίζεται στο 1% και καμία έδρα.
Η «Πλατφόρμα των Τιράνων»
Ο Ζάεφ δεν δίστασε να προσφέρει ακόμη και συνταγματική αναγνώριση όσων επιτάσσει η λεγόμενη «Πλατφόρμα των Τιράνων» και τα σχέδια περί «Μεγάλης Αλβανίας», όπως καταγγέλλει ο Γκρούεφσκι. Έτσι παρενέβησαν άμεσα, απροκάλυπτα και καταλυτικά οι δυτικοί παράγοντες (μετέβησαν επί τόπου υπουργοί και εκπρόσωποι ΗΠΑ και ΕΕ) και οδήγησαν τον πρόεδρο Γκεόργκι Ιβάνοφ να αποδεχθεί να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ζάεφ. Κάτι που αυτός αρνείτο πεισματικά, παρά το γεγονός ότι ο Ζάεφ του παρουσίασε τη συμφωνία 67 βουλευτών (άρα έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία στη νέα βουλή). Η διελκυστίνδα που επιτάχυνε τις εξελίξεις ήταν η εισβολή οπαδών του ΒΜΡΟ μέσα στη βουλή τη νύχτα της 27ης Απριλίου, όπου εκλέχτηκε νέος πρόεδρος ένας εκ των Αλβανών πολιτικών. Ο αιματοβαμμένος Ζάεφ αποτέλεσε τον καταλύτη.
Πρώην «Ουτσεκάδες» στη νέα κυβέρνηση
Η κυβέρνηση του Ζάεφ πήρε τελικά ψήφο εμπιστοσύνης την τελευταία μέρα του Μαϊου, με κάποιες εκ των επιλογών του για κυβερνητικές θέσεις να προκαλούν αντιδράσεις από το σλαβομακεδονικό στοιχείο. Κι αυτό γιατί οι επιλογές του σε τρείς θέσεις που ανέλαβαν Αλβανοί… έβγαζαν μάτια. Πρόκειται για τον νέο πρόεδρο της βουλής Ταλάτ Τζαφέρι, ο οποίος ήταν ηγετικό στέλεχος του Εθνικού Αλβανικού Στρατού UCK της ΠΓΔΜ, τον Χαζμπί Λίκα πρώην οπλαρχηγό του UCK που ανέλαβε αναπληρωτής πρωθυπουργός και τον Σαντουλά Ντουράκου ο οποίος ως διοικητής του UCK στο Κουμάνοβο προ 15ετίας έκοψε την υδροδότηση ολόκληρης της πόλης (εξ ου και το προσωνύμιο ventili, δηλ. στρόφιγγα) και τώρα ανέλαβε το υπουργείο… Προστασίας Περιβάλλοντος. Αυτά έκαναν το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik να γράψει ότι: Ο Μεγάλος Αδελφός αποφάσισε να έχει δυο κυβερνήσεις Ουτσεκάδων στα Βαλκάνια. Μία στην Πρίστινα του Κοσόβου και μία στα Σκόπια.
Ρωσικές αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις από την ρωσική πλευρά δεν είναι αμελητέες, σκιαγραφώντας τις ρωσικές βλέψεις στα Βαλκάνια, επανακάμπτοντας μετά από εκείνη την απουσία της δεκαετίας του ’90 επί Γιέλτσιν. Μόνο που τώρα στο Κρεμλίνο είναι ο Πούτιν. Σε αντίδρασή του προ διμήνου και μεσούσης της μετεκλογικής πολιτικής κρίσης (που έπαιρνε και δι-εθνοτικά χαρακτηριστικά) το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών βγήκε και είπε ξεκάθαρα ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ παρεμβαίνουν προωθώντας την «αλβανική πλατφόρμα» στην ΠΓΔΜ. “Η πολιτική κρίση στην ΠΓΔΜ η οποία προκλήθηκε από εξωτερικές ωμές παρεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις αυτής της χώρας, επιδεινώνεται” και πως με την “ενεργό συνδρομή των ηγετών του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε επιχειρούν να επιβάλλουν την ‘αλβανική πλατφόρμα’, που συντάχθηκε στα Τίρανα, στο γραφείο του πρωθυπουργού υπό τον Χάρτη της λεγόμενης Μεγάλης Αλβανίας, με την οποία προβάλλονται εδαφικές αξιώσεις σε περιοχές των γειτονικών χωρών, του Μαυροβουνίου, της Σερβίας της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας”.
Επίκεντρο του ενεργειακού πολέμου ΗΠΑ – Ρωσίας
Αναλυτές δεν παρέλειπαν να σημειώσουν ότι η επιχείρηση αποσταθεροποίησης της ΠΓΔΜ έγινε για να αποτραπεί μία νέα κυβέρνηση Γκρούεφσκι ο οποίος κινήθηκε φιλικά προς τη Μόσχα, τάχθηκε εναντίον των κυρώσεων στη Ρωσία και πρόκρινε τον ρωσικής έμπνευσης τουρκικό αγωγό φυσικού αερίου ο οποίος θα διέρχεται από την χώρα. Κάτι όμως το οποίο έρχεται σε αντίθεση με των αμερικανικών συμφερόντων του άλλου αγωγού. Έτσι η ΠΓΔΜ μετατράπηκε σε πεδίο ενός ενεργειακού (και όχι μόνο) πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας στην ευρύτερη βαλκανική. Με μόνα σίγουρα θύματα τους λαούς και τις κοινωνίες όταν αυτές δεν αντιδρούν.
