Σύμφωνα με μελέτη του ιδρύματος Ellen McArthour που παρουσιάστηκε στο Νταβός πέρυσι, κάθε πολίτης των χωρών του ΟΟΣΑ καταναλώνει κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο 800 κιλά τροφίμων και ποτών, 120 κιλά συσκευασιών, και 20 κιλά ρούχα και παπούτσια.
Σήμερα στη χώρα μας το 80% αυτών των προϊόντων καταλήγουν σε σκουπιδότοπους, καταστρέφονται ή μετατρέπονται σε λήμματα. Ολοκληρώνεται δηλαδή ο κύκλος της ζωής τους ρυπαίνοντας και κατά συνθήκη μολύνοντας το περιβάλλον. Χωρίς να γίνουν δραματικές αλλαγές στην αλυσίδα παραγωγής και κατανάλωσης το ποσοστό αυτό μπορεί να πέσει μέχρι το 50%. Ο ισχυρισμός ότι ο έλεγχος της ρύπανσης καταπνίγει την οικονομική ανάπτυξη και ότι οι φτωχές χώρες σαν την δική μας πρέπει να περάσουν από μια φάση ρύπανσης και ασθένειας στον δρόμο προς την ευημερία έχει επανειλημμένα αποδειχθεί αναληθής. Ο μετριασμός της ρύπανσης και η πρόληψη μπορούν να αποφέρουν μεγάλα καθαρά κέρδη τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για την οικονομία. Έτσι, οι βελτιώσεις της ποιότητας του αέρα στις χώρες υψηλού εισοδήματος όχι μόνο έχουν μειώσει τους θανάτους από καρδιαγγειακές και αναπνευστικές ασθένειες αλλά έχουν επίσης αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη. Ο έλεγχος της ρύπανσης, με τη σειρά του, θα ενισχυθεί από τις προσπάθειες επιβράδυνσης του ρυθμού της αλλαγής του κλίματος με τη μετάβαση σε μια αειφόρο, κυκλική οικονομία που βασίζεται σε μη ρυπογόνες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις αποδοτικές βιομηχανικές διεργασίες που παράγουν ελάχιστα απόβλητα και στα συστήματα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς τα οποία με τη σειρά τους παράγουν λίγους ως καθόλου ρύπους και περιορίζουν τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων στις πόλεις.
Μια κυκλική οικονομία είναι ένα οικονομικό μοντέλο που αποσυνδέει την ανάπτυξη από την κατανάλωση μη ανανεώσιμων πόρων και ελαχιστοποιεί την παραγωγή ρύπανσης και άλλων μορφών αποβλήτων με ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση. Σε μια οικονομία που βασίζεται πλήρως στην κυκλική οικονομία, οι μόνες νέες είσοδοι είναι ανανεώσιμα υλικά ενώ όλα τα μη-ανανεώσιμα υλικά ανακυκλώνονται. Η υποκείμενη υπόθεση είναι, ότι τα απόβλητα είναι εγγενής αναποτελεσματικότητα, απώλεια υλικών από το σύστημα και συνεπώς κόστος. Η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία θα μειώσει τις ασθένειες που σχετίζονται με τη ρύπανση και θα βελτιώσει την υγεία. Οι τρεις βασικές αρχές της κυκλικής οικονομίας είναι η διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου με τη μείωση της χρήσης των μη ανανεώσιμων πόρων και της διαχείρισης των οικοσυστημάτων, η βελτιστοποίηση των αποδόσεων των πόρων από τα προϊόντα και τα υλικά που κυκλοφορούν, έτσι ώστε να μοιράζονται και να επεκτείνονται ο κύκλος ζωής τους και τέλος η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ελέγχου και της μείωσης της ρύπανσης, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των τοξικών υλικών που βλάπτουν την υγεία.
Σήμερα στην Περιφέρεια μας είναι προφανές ότι τα έργα και οι δράσεις που πραγματοποιούνται σε αυτή την κατεύθυνση είναι ελάχιστα και αυτά χωρίς σχεδιασμό, σε ένα χώρο που τα έχει άμεση και απόλυτη ανάγκη.
Τα μέτρα που απαιτούνται για τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία περιλαμβάνουν τη μετάβαση σε μη ρυπογόνες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή και παλιρροϊκή) σε μεγάλη κλίμακα, την παραγωγή διαρκών προϊόντων που απαιτούν μικρότερες ποσότητες υλικών και λιγότερη παραγωγή ενέργειας από αυτές που παράγονται στο παρόν, την παροχή κινήτρων για την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση, την επισκευή και την αντικατάσταση επικίνδυνων υλικών με ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις που δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον τόσο κατά την χρήση τους όσο και μετά.
*Ο Βαγγέλης Πιτσαλίδης, είναι Περιβαλλοντολόγος MSc και Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος
