Ο Ζάουμε Καμπρέ (Jaume Cabre), ο Καταλανός μυθιστοριογράφος που έχει συζητηθεί όσο λίγοι τα τελευταία χρόνια και του οποίου το βιβλίο «Confiteor» έγινε μεγάλη επιτυχία και στην Ελλάδα (εκδόσεις Πόλις), μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενόψει της συμμετοχής του στη 14η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, για όλα τα κρίσιμα ζητήματα που ξεδιπλώνει η λογοτεχνία του: για την ιστορία της βίας και του Κακού στην Ευρώπη (από την Ιερά Εξέταση μέχρι το Ολοκαύτωμα), για τον ρόλο της τέχνης στις πιεστικές ημέρες μας, για τις υψηλές απαιτήσεις που έχει το «Confiteor» από τον αναγνώστη, όπως και για την πολιτική και τη μνημονική δύναμη της αφήγησης.
«Η λογοτεχνία» λέει επιγραμματικά ο Καμπρέ «μπορεί να είναι ένα όπλο ενάντια στη λήθη».
Ο Καμπρέ γεννήθηκε το 1947 στη Βαρκελώνη, σπούδασε καταλανική φιλολογία και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Λέριδα. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια, καθώς και τηλεοπτικά και κινηματογραφικά σενάρια. Έχει τιμηθεί επανειλημμένα στην Ισπανία και στην Ευρώπη με σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία, όπως το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το Βραβείο Κριτικών και το Prix Mediterranee. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες.
Ερ: Το «Confiteor» αποτελεί μια μακρά περιπλάνηση στην ιστορία της βίας στην Ευρώπη: από την εποχή της Ιεράς Εξέτασης μέχρι το Ολοκαύτωμα και το ‘Αουσβιτς. Πρόκειται, αν λάβουμε υπόψη και τον τίτλο του βιβλίου, για μιαν εξομολόγηση των τρομακτικών αμαρτιών που έχει διαπράξει η εξουσία. Πώς εγγράφεται αυτή η λογοτεχνική στάση στο πλαίσιο της πολιτικής και οικονομικής κρίσης η οποία μαστίζει εδώ και καιρό την ευρωπαϊκή ήπειρο;
Απ: Μου είναι δύσκολο να συσχετίσω ένα λογοτεχνικό έργο με την τωρινή κατάσταση στην Ευρώπη. Όπως οποιοσδήποτε ευρωπαίος πολίτης, ζω και ζούμε σε μια δύσκολη εποχή μετάβασης προς το άγνωστο. Μια εποχή αλλαγής στην οποία, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Η ιστορία πάντα είχε στιγμές γενικής σιωπής και στιγμές αναταραχής, και στις μέρες μας, στον οικονομικό τομέα, η συμβουλή που έχει δοθεί στους νέους είναι ότι η καλύτερη στάση όσον αφορά τα επαγγελματικά είναι να ξέρεις να προσαρμόζεσαι σε οποιαδήποτε δουλειά: βρισκόμαστε στην εποχή του απρόβλεπτου. Είναι προφανές ότι η Ευρώπη ως πολιτικό ον αλλάζει (κι ο κόσμος επίσης). Κάποιοι πίστευαν ότι ο χάρτης της Ευρώπης ήταν αμετάβλητος. Αλλά η πραγματικότητα μας λέει ότι μόνο από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα εμφανίστηκαν πολλά νέα κράτη και θα εμφανιστούν κι άλλα καινούργια. Πρέπει να προσαρμοστούμε στο ότι τα κράτη και τα έθνη-κράτη είναι πολιτικές οντότητες που χρησιμεύουν σε μια εποχή και που σε άλλες στιγμές μπορούν να αποδειχθούν ξεπερασμένες ή πρέπει να αναδιαμορφωθούν σε βάθος.
Το «Confiteor» είναι ένα μυθιστόρημα που εμβαθύνει στην προσωπική συνείδηση χωρίς προσδοκίες να κάνει μια μακροπολιτική κρίση. Το «Confiteor» ίσως να θέλει να εμβαθύνει στη συνείδηση των ατόμων. Βλέπουμε πολλές εκδοχές του Κακού, από το απόλυτο Κακό της Σοά ή της Ιεράς Εξέτασης μέχρι το κακό του εγωισμού και την ποταπότητα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Που και που, κάποια χειρονομία γενναιοδωρίας…
